Emekli aylığınızı nasıl artırırsınız? (4)
50 ve 55 yaşa dikkat!
SSK’lıların aylığını etkileyen hususlara kaldığımız yerden devam ediyoruz. Aylığını yükseltmek isteyen SSK’lıların dikkat edeceği bir diğer husus da 50 ve 55 yaş faktörüdür. Daha önce de ifade ettiğimiz gibi, bugünkü aylığınız hesaplanırken önce 2000 yılından önceki çalışmalarınıza bakılıyor. Bu döneme ait çalışmalarınız değerlendirilirken sadece prim gününüz ve kazancınız değil, yaşınız da aylığı etkiliyor. Bayansanız 50, erkekseniz 55 yaştan sonraki çalışmaya devam ettiğiniz her bir yıl emekli aylığınız da %1 oranında artıyor. Örneğin bayan olarak 55 yaşınızda emekli oluyorsanız, emekli aylığınız %5 daha yüksek bağlanıyor.
Bağ-Kur aylığı nasıl hesaplanıyor?
Bağ-Kur’luların (4/b) emekli aylığı hesabı, esas itibariyle SSK’lılara benziyor. Zira Bağ-Kur’lular için de 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere üç ayrı dönem söz konusu. SSK’da olduğu gibi 2000 öncesi dönem gösterge sistemine göre, 2000 sonrası primleri ise güncelleme katsayısı sistemine göre hesaba dahil ediliyor. Ancak Bağ-Kur’lular için farklı olan, 2008/Ekim ayına kadar basamak sistemine göre prim ödemiş olmaları. SSK’lılar nasıl asgari ücretle bunun 6,5 katı arasında prim ödüyorlarsa, Bağ-Kur’lular da 1’den 24’e kadar basamaklar üzerinden prim ödüyorlardı. Fakat 2008/Ekim itibariyle basamak sistemi kaldırıldı ve Bağ-Kur’lular da asgari ücret esaslı prim ödemeye başladılar.
1999’daki basamak önemli
Bağ-Kur’luların aylıkları hesaplanırken, 2000 öncesi kısmi aylığı ayrı, 2000-2008/Ekim arası kısmi aylığı ayrı ve 2008/Ekim sonrası kısmi aylığı ayrı hesaplanıyor. Daha sonra da bunların toplamı, Bağ-Kur sigortalısına bugün bağlanacak aylığı belirliyor.
· Hatırlanacağı üzere SSK’lılar için aylık hesabında en kıymetli primler 2000 öncesi primlerdi. Aynı durum Bağ-Kur’lular için de geçerli. Yani bir Bağ-Kur’lu olarak 2000 öncesi ne kadar fazla prim ödemişseniz ve 31.12.1999 tarihinde ne kadar yüksek basamağa çıkmışsanız, bugün alacağınız aylık da o kadar yüksek oluyor.
· 2000 yılı öncesinin kısmi aylığı bulunup da bugünkü değerine güncellenince, sıra 01.01.2000 – 30.09.2008 dönemi kısmi aylığının hesabına geliyor. Bu dönemde gösterge sisteminin yerine TÜFE ve gelişme hızından oluşan Güncelleme Katsayısı sistemine geçildi ve aylık bağlama oranı düşürüldü. Dolayısıyla emekli aylığınızın miktarını bu dönemdeki çalışmalarınız daha az etkiliyor. Prim gününüz ve basamağınız alınarak bu döneme ait kısmi aylığız bulunuyor.
· Sıra geldi 2008/Ekim sonrası yani sosyal güvenlik reformundan sonraki kısmi aylığınızın hesabına. Bu dönemde de Güncelleme Katsayısı kullanılıyor fakat gelişme hızının tamamı değil %30’u dikkate alınıyor. Ayrıca aylık bağlama oranı da yıllık %2’ye düşürüldü. Dolayısıyla toplam çalışmalarınız içerisinde aylığınızı en az bu dönemdeki çalışmalarınız etkiliyor.
· 2008/Ekim sonrasına ait kısmi aylığınız da bulununca, üç döneme ait kısmi aylıklar birleştiriliyor ve bugünkü aylığınız bulunuyor.
50 ve 55 yaşa dikkat!
SSK’lıların aylığını etkileyen hususlara kaldığımız yerden devam ediyoruz. Aylığını yükseltmek isteyen SSK’lıların dikkat edeceği bir diğer husus da 50 ve 55 yaş faktörüdür. Daha önce de ifade ettiğimiz gibi, bugünkü aylığınız hesaplanırken önce 2000 yılından önceki çalışmalarınıza bakılıyor. Bu döneme ait çalışmalarınız değerlendirilirken sadece prim gününüz ve kazancınız değil, yaşınız da aylığı etkiliyor. Bayansanız 50, erkekseniz 55 yaştan sonraki çalışmaya devam ettiğiniz her bir yıl emekli aylığınız da %1 oranında artıyor. Örneğin bayan olarak 55 yaşınızda emekli oluyorsanız, emekli aylığınız %5 daha yüksek bağlanıyor.
Bağ-Kur aylığı nasıl hesaplanıyor?
Bağ-Kur’luların (4/b) emekli aylığı hesabı, esas itibariyle SSK’lılara benziyor. Zira Bağ-Kur’lular için de 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere üç ayrı dönem söz konusu. SSK’da olduğu gibi 2000 öncesi dönem gösterge sistemine göre, 2000 sonrası primleri ise güncelleme katsayısı sistemine göre hesaba dahil ediliyor. Ancak Bağ-Kur’lular için farklı olan, 2008/Ekim ayına kadar basamak sistemine göre prim ödemiş olmaları. SSK’lılar nasıl asgari ücretle bunun 6,5 katı arasında prim ödüyorlarsa, Bağ-Kur’lular da 1’den 24’e kadar basamaklar üzerinden prim ödüyorlardı. Fakat 2008/Ekim itibariyle basamak sistemi kaldırıldı ve Bağ-Kur’lular da asgari ücret esaslı prim ödemeye başladılar.
1999’daki basamak önemli
Bağ-Kur’luların aylıkları hesaplanırken, 2000 öncesi kısmi aylığı ayrı, 2000-2008/Ekim arası kısmi aylığı ayrı ve 2008/Ekim sonrası kısmi aylığı ayrı hesaplanıyor. Daha sonra da bunların toplamı, Bağ-Kur sigortalısına bugün bağlanacak aylığı belirliyor.
· Hatırlanacağı üzere SSK’lılar için aylık hesabında en kıymetli primler 2000 öncesi primlerdi. Aynı durum Bağ-Kur’lular için de geçerli. Yani bir Bağ-Kur’lu olarak 2000 öncesi ne kadar fazla prim ödemişseniz ve 31.12.1999 tarihinde ne kadar yüksek basamağa çıkmışsanız, bugün alacağınız aylık da o kadar yüksek oluyor.
· 2000 yılı öncesinin kısmi aylığı bulunup da bugünkü değerine güncellenince, sıra 01.01.2000 – 30.09.2008 dönemi kısmi aylığının hesabına geliyor. Bu dönemde gösterge sisteminin yerine TÜFE ve gelişme hızından oluşan Güncelleme Katsayısı sistemine geçildi ve aylık bağlama oranı düşürüldü. Dolayısıyla emekli aylığınızın miktarını bu dönemdeki çalışmalarınız daha az etkiliyor. Prim gününüz ve basamağınız alınarak bu döneme ait kısmi aylığız bulunuyor.
· Sıra geldi 2008/Ekim sonrası yani sosyal güvenlik reformundan sonraki kısmi aylığınızın hesabına. Bu dönemde de Güncelleme Katsayısı kullanılıyor fakat gelişme hızının tamamı değil %30’u dikkate alınıyor. Ayrıca aylık bağlama oranı da yıllık %2’ye düşürüldü. Dolayısıyla toplam çalışmalarınız içerisinde aylığınızı en az bu dönemdeki çalışmalarınız etkiliyor.
· 2008/Ekim sonrasına ait kısmi aylığınız da bulununca, üç döneme ait kısmi aylıklar birleştiriliyor ve bugünkü aylığınız bulunuyor.
Borçlanmayı dikkatli yapın
Askerlik, yurtdışı ya da avukatlık stajı gibi hizmet borçlanması yapma imkanınız varsa ve bunlar 2000 yılı öncesine aitse, borçlanma yapmanız emekli aylığınızı yükseltecektir. Borçlanacağınız süre 2000 sonrasına denk geliyorsa, yapacağınız borçlanma aylığınıza çok daha az yansıyacaktır.
1000 liranın üzerine çıkın
2000 yılından önceki çalışma süresi fazla olan Bağ-Kur’luya daha yüksek aylık bağlanacağını ifade ettik. Fakat 2000 yılından önce çalışmanız az ise ve yüksek aylık almak istiyorsanız ya şuan ödediğiniz primi yükselteceksiniz ya da SSK’ya geçeceksiniz. Aylığınızı yükseltmek için SGK’ya beyan ettiğiniz kazancı 3000 liranın üzerine çıkaracak ve aylık 1000 liranın üzerinde prim ödeyeceksiniz. Bundan daha düşük rakamlar aylığınızı artırmayacağı gibi bir miktar düşürür.
SSK’ya geçene yüksek aylık!
Son yıllarda Bağ-Kur’dan SSK’ya geçişler arttı. Zira SSK’ya geçmek birkaç farklı avantaj sağlıyor. Özellikle 2000 öncesi girişli Bağ-Kur'luların SSK'ya geçmesi halinde emekli aylıkları %10-15 civarı daha yüksek bağlanıyor. Ayrıca kimi Bağ-Kur’lular SSK'ya geçerek 10 yıla varan erken emeklilik hakkına kavuşuyor. Bunun yanında Bağ-Kur'da 9000 gün prim ödemek gerekirken SSK'dan 5000 ila 7200 günle emekli olunabiliyorlar.
Kendi işyerinizde SSK’ya geçemezsiniz
Bağ-Kur’dan SSK’ya geçmek istediğinizde kendi işyerinizden ya da şirket ortağı iseniz kendi şirketinizden SSK’lı olamıyorsunuz. Başka bir işyerinden SSK’lı olmanız gerekiyor. Bu arada sigortalı olduğunuz işyerinde fiilen çalışmanız gerekiyor. Aksi halde sahte sigortalılık kapsamında SGK tarafından primleriniz iptal edilebilir.
Tabloda verdiğimiz rakamlar tahmini aylık tutarları olup, kişinin basamak satın alarak mı yoksa normal prim ödeyerek mi emekli olduğuna göre değişebilmektedir.
Primi düşürmeyin
Soru: Sadettin Bey, ben 1984 yılında Bağ-Kur’a giriş yaptım ve bugüne kadar aralıksız prim ödedim. Yaşımı da tamamlayınca 2014/Nisan ayında emekli olacağım. Şuan aylık 1.200 lira prim ödüyorum. 2008 yılında basamak sistemi kalkmadan önce 16. basamaktaydım. Acaba emekliliğe kadar bu şekilde prim ödemeye devam etmeli miyim yoksa bundan sonra asgari tutarda ödesem olur mu? Emekli aylığımın yüksek olması açısından hangisini tavsiye edersiniz? Halil D.
Cevap: Değerli okurum, imkanınız varsa 1.200 liradan ödemeye devam etmenizi tavsiye ederim. Zaten emekliliğe çok fazla bir süre kalmamış. 1999 ve 2008 yılındaki basamağınızı yazmamışsınız ve basamak satın alıp almadığınızı da belirtmemişsiniz. Fakat kabaca hesaplayacak olursak yaklaşık 1.300 lira maaş almanız gerekir.
Yarın: İsteğe bağlılar ne kadar maaş alıyor? Çalıştıkça aylığı düşenler kimler?
Primi düşürmeyin
Soru: Sadettin Bey, ben 1984 yılında Bağ-Kur’a giriş yaptım ve bugüne kadar aralıksız prim ödedim. Yaşımı da tamamlayınca 2014/Nisan ayında emekli olacağım. Şuan aylık 1.200 lira prim ödüyorum. 2008 yılında basamak sistemi kalkmadan önce 16. basamaktaydım. Acaba emekliliğe kadar bu şekilde prim ödemeye devam etmeli miyim yoksa bundan sonra asgari tutarda ödesem olur mu? Emekli aylığımın yüksek olması açısından hangisini tavsiye edersiniz? Halil D.
Cevap: Değerli okurum, imkanınız varsa 1.200 liradan ödemeye devam etmenizi tavsiye ederim. Zaten emekliliğe çok fazla bir süre kalmamış. 1999 ve 2008 yılındaki basamağınızı yazmamışsınız ve basamak satın alıp almadığınızı da belirtmemişsiniz. Fakat kabaca hesaplayacak olursak yaklaşık 1.300 lira maaş almanız gerekir.
Yarın: İsteğe bağlılar ne kadar maaş alıyor? Çalıştıkça aylığı düşenler kimler?
