Emekli aylığınızı nasıl artırırsınız? (5)
İsteğe bağlı sigortada son durum?
İsteğe bağlı sigorta uygulamasında 1 Ekim 2008 tarihi önemli bir dönüm noktası oldu. Bu tarihten önce üç ayrı isteğe bağlı sigorta türü vardı.
- SSK isteğe bağlı sigorta
- Bağ-Kur ve tarım Bağ-Kur isteğe bağlı sigorta
- Emekli Sandığı isteğe bağlı sigorta
1 Ekim 2008 itibariyle SSK isteğe bağlı sigorta uygulamasına son verildi. Daha önce prim ödemeye başlayanlar 2008/Ekim itibariyle Bağ-Kur’a (4/b) geçirildi. Bağ-Kur isteğe bağlılarında değişiklik olmadı, yine aynı statüde yani 4/b’li olarak prim ödüyorlar. Memurlarda ise 2008/Ekim öncesi göreve başlayanlara yine Emekli Sandığı’na isteğe bağlı prim ödeme imkanı verildi. Bu tarihten sonra memur olanlar, görevden ayrılır da isteğe bağlı sigortalı olmak isterlerse memur olarak değil Bağ-Kur’lu gibi prim ödüyorlar.
İsteğe bağlıda ne kadar maaş bağlanıyor?
İsteğe bağlı sigortalılar için farklı bir emekli aylığı hesaplama sistemi yok. Bu kişiler emekli aylığı başvurusunda bulunduklarında, prim ödedikleri son yedi yıla bakılıyor. Bu sürede en fazla hangi statüde prim ödedilerse ona göre aylık bağlanıyor. En fazla isteğe bağlı (4/b) kapsamında prim ödendiyse aylıkları Bağ-Kur’lu gibi hesaplanıyor. Eğer SSK hizmeti fazlaysa, SSK’lı gibi aylık alıyorlar.
Daha az primi daha yüksek aylık!
Soru: Sadettin Bey, ben 1991 yılında SSK’lı olarak çalışmaya başladım. 2001 yılında işten ayrıldım ve 2007’de isteğe bağlı prim ödemeye başladım. Fakat bu primlerin 2008’den sonra Bağ-Kur’a aktarıldığını duydum. Son bir yıldır tekrar SSK’lı olarak prim ödüyorum. SSK’dan emekli olmam isteğe bağlıya göre avantajlı mıdır? Meryem F.
Cevap: Değerli okurum, isteğe bağlı sigortadan emekli olabilmeniz için 7200 günü doldurmanız gerekir. SSK’dan ise 5.450 günle emekli olabilirsiniz. Ayrıca SSK’dan bağlanacak aylık isteğe bağlıya göre yaklaşık %10 daha yüksek olur. Yani isteğe bağlıdan çıkıp bir işyerinden sigortalı olarak çifte avantaj elde etmiş oluyorsunuz.
Çalıştıkça aylığı düşenler kimler?
Normal bir sosyal güvenlik sisteminde, sigortalılar ne kadar fazla çalışır ve ne kadar fazla prim öderlerse, bağlanacak aylıkları da o kadar yüksek olur. Yani ‘ne kadar ekmek, o kadar köfte’ mantığı geçerlidir. Ancak ülkemizde, 2008/Ekim itibariyle yürürlüğe giren sosyal güvenlik reformu sonrasında bu mantık –bazı çalışanlar için- tersine dönmüş durumda. 2000 yılından önce çalışma hayatına giren ve halen çalışmaya devam eden yaklaşık 8 milyon SSK ve Bağ-Kur sigortalısının aylığı, çalışmaya devam ettikçe düşüyor.
Neden düşüyor?
Yazı dizimizin önceki bölümlerinde de değindiğimiz gibi, emekli aylığı hesabında üç ayrı dönem dikkate alınıyor. 2000 öncesi, 2000-2008/Ekim arası ve 2008/Ekim sonrası. Bu üç dönemde de çalışması bulunan kişi için en değerli dönem 2000 öncesi, daha az değerli olan 2000-2008/Ekim arası ve en az değeri olan ise 2008/Ekim sonrasıdır. Buna göre toplam prim gününüz içerisinde hangi dönemin çalışması daha fazlaysa, emekli aylığınız da buna göre şekilleniyor. Eğer siz 2008/Ekim sonrasındaki prim gününüzü artırırsanız, değersiz primleriniz değerlilerden fazla olacağı için, aylığınız da çalışmaya başladıkça düşecektir.
Çözüm nedir?
Çalışmaya deva ettikçe aylığınızın düşmemesi için;
- SSK’lıysanız SGK’ya bildirilen brüt kazancınızı 3000 liranın üzerine çıkarmanız gerekiyor.
- Bağ-Kur’luysanız ödediğiniz aylık primi 1.000 lira ve üzerine çıkarmanız gerekir.
Diğer taraftan yasal değişiklik yapılarak bu düşüşün önüne geçilebilir. Nitekim 10. Kalkınma Planına bu yönde bir hedef konuldu. Fakat kısa vadede böyle bir düzenleme olur mu bilemiyoruz.
Kaybınız yıllık 30 lira
Soru: Sadettin Bey, ben 1994 yılından beri çalışma hayatındayım ve genel olarak asgari ücretten çalıştım. Asgari ücretle çalışanların yıldan yıla emekli aylığının düştüğü söyleniyor. Acaba benim yıllık maaş kaybım nedir? Prim günüm dolmuş durumda. Emekli maaşımda kayıp olmaması için ne yapmam gerekir? Rıza T.
Cevap: Değerli okurum, sadece asgari ücretle çalışanların değil brüt 3000 liranın altında çalışan herkesin yıldan yıla maaş kaybı var. Sizin kaybınız, çalışmaya devam ettiğiniz her yıl için yaklaşık 30 liradır. Bunu önlemek için ya kazancınızı yükseltmeniz gerekir.
SSK daha avantajlı olur
Soru: Sadettin Bey, ben 01.01.1965 doğumluyum. 17.4.1987 tarihinde esnaf Bağ-Kur’lu olarak giriş yaptım. 20.12.2008 tarihine kadar prim ödedim. 11.9.2009 ile 28.2.2011 tarihleri arasında isteğe bağlı sigortalı oldum. 24.3.2011 tarihinde ise SSK’lı olarak işe girdim ve hala çalışıyorum. Acaba emekli aylığı yönünden SSK’dan mı yoksa Bağ-Kur’dan mı emekli olmam daha avantajlı olur? Mehmet E.
Cevap: Mehmet Bey, SSK’dan emekli olmanız sizin için daha avantajlı olur. Böylece %10 civarında daha yüksek aylık alırsınız. 50 yaşınızı dolduracağınız 1.1.2015’te emeklilik dilekçenizi verebilirsiniz.
Yarın: Emeklilikte çalışanları neler bekliyor?
İsteğe bağlı sigortada son durum?
İsteğe bağlı sigorta uygulamasında 1 Ekim 2008 tarihi önemli bir dönüm noktası oldu. Bu tarihten önce üç ayrı isteğe bağlı sigorta türü vardı.
- SSK isteğe bağlı sigorta
- Bağ-Kur ve tarım Bağ-Kur isteğe bağlı sigorta
- Emekli Sandığı isteğe bağlı sigorta
1 Ekim 2008 itibariyle SSK isteğe bağlı sigorta uygulamasına son verildi. Daha önce prim ödemeye başlayanlar 2008/Ekim itibariyle Bağ-Kur’a (4/b) geçirildi. Bağ-Kur isteğe bağlılarında değişiklik olmadı, yine aynı statüde yani 4/b’li olarak prim ödüyorlar. Memurlarda ise 2008/Ekim öncesi göreve başlayanlara yine Emekli Sandığı’na isteğe bağlı prim ödeme imkanı verildi. Bu tarihten sonra memur olanlar, görevden ayrılır da isteğe bağlı sigortalı olmak isterlerse memur olarak değil Bağ-Kur’lu gibi prim ödüyorlar.
İsteğe bağlıda ne kadar maaş bağlanıyor?
İsteğe bağlı sigortalılar için farklı bir emekli aylığı hesaplama sistemi yok. Bu kişiler emekli aylığı başvurusunda bulunduklarında, prim ödedikleri son yedi yıla bakılıyor. Bu sürede en fazla hangi statüde prim ödedilerse ona göre aylık bağlanıyor. En fazla isteğe bağlı (4/b) kapsamında prim ödendiyse aylıkları Bağ-Kur’lu gibi hesaplanıyor. Eğer SSK hizmeti fazlaysa, SSK’lı gibi aylık alıyorlar.
Daha az primi daha yüksek aylık!
Soru: Sadettin Bey, ben 1991 yılında SSK’lı olarak çalışmaya başladım. 2001 yılında işten ayrıldım ve 2007’de isteğe bağlı prim ödemeye başladım. Fakat bu primlerin 2008’den sonra Bağ-Kur’a aktarıldığını duydum. Son bir yıldır tekrar SSK’lı olarak prim ödüyorum. SSK’dan emekli olmam isteğe bağlıya göre avantajlı mıdır? Meryem F.
Cevap: Değerli okurum, isteğe bağlı sigortadan emekli olabilmeniz için 7200 günü doldurmanız gerekir. SSK’dan ise 5.450 günle emekli olabilirsiniz. Ayrıca SSK’dan bağlanacak aylık isteğe bağlıya göre yaklaşık %10 daha yüksek olur. Yani isteğe bağlıdan çıkıp bir işyerinden sigortalı olarak çifte avantaj elde etmiş oluyorsunuz.
Çalıştıkça aylığı düşenler kimler?
Normal bir sosyal güvenlik sisteminde, sigortalılar ne kadar fazla çalışır ve ne kadar fazla prim öderlerse, bağlanacak aylıkları da o kadar yüksek olur. Yani ‘ne kadar ekmek, o kadar köfte’ mantığı geçerlidir. Ancak ülkemizde, 2008/Ekim itibariyle yürürlüğe giren sosyal güvenlik reformu sonrasında bu mantık –bazı çalışanlar için- tersine dönmüş durumda. 2000 yılından önce çalışma hayatına giren ve halen çalışmaya devam eden yaklaşık 8 milyon SSK ve Bağ-Kur sigortalısının aylığı, çalışmaya devam ettikçe düşüyor.
Neden düşüyor?
Yazı dizimizin önceki bölümlerinde de değindiğimiz gibi, emekli aylığı hesabında üç ayrı dönem dikkate alınıyor. 2000 öncesi, 2000-2008/Ekim arası ve 2008/Ekim sonrası. Bu üç dönemde de çalışması bulunan kişi için en değerli dönem 2000 öncesi, daha az değerli olan 2000-2008/Ekim arası ve en az değeri olan ise 2008/Ekim sonrasıdır. Buna göre toplam prim gününüz içerisinde hangi dönemin çalışması daha fazlaysa, emekli aylığınız da buna göre şekilleniyor. Eğer siz 2008/Ekim sonrasındaki prim gününüzü artırırsanız, değersiz primleriniz değerlilerden fazla olacağı için, aylığınız da çalışmaya başladıkça düşecektir.
Çözüm nedir?
Çalışmaya deva ettikçe aylığınızın düşmemesi için;
- SSK’lıysanız SGK’ya bildirilen brüt kazancınızı 3000 liranın üzerine çıkarmanız gerekiyor.
- Bağ-Kur’luysanız ödediğiniz aylık primi 1.000 lira ve üzerine çıkarmanız gerekir.
Diğer taraftan yasal değişiklik yapılarak bu düşüşün önüne geçilebilir. Nitekim 10. Kalkınma Planına bu yönde bir hedef konuldu. Fakat kısa vadede böyle bir düzenleme olur mu bilemiyoruz.
Kaybınız yıllık 30 lira
Soru: Sadettin Bey, ben 1994 yılından beri çalışma hayatındayım ve genel olarak asgari ücretten çalıştım. Asgari ücretle çalışanların yıldan yıla emekli aylığının düştüğü söyleniyor. Acaba benim yıllık maaş kaybım nedir? Prim günüm dolmuş durumda. Emekli maaşımda kayıp olmaması için ne yapmam gerekir? Rıza T.
Cevap: Değerli okurum, sadece asgari ücretle çalışanların değil brüt 3000 liranın altında çalışan herkesin yıldan yıla maaş kaybı var. Sizin kaybınız, çalışmaya devam ettiğiniz her yıl için yaklaşık 30 liradır. Bunu önlemek için ya kazancınızı yükseltmeniz gerekir.
SSK daha avantajlı olur
Soru: Sadettin Bey, ben 01.01.1965 doğumluyum. 17.4.1987 tarihinde esnaf Bağ-Kur’lu olarak giriş yaptım. 20.12.2008 tarihine kadar prim ödedim. 11.9.2009 ile 28.2.2011 tarihleri arasında isteğe bağlı sigortalı oldum. 24.3.2011 tarihinde ise SSK’lı olarak işe girdim ve hala çalışıyorum. Acaba emekli aylığı yönünden SSK’dan mı yoksa Bağ-Kur’dan mı emekli olmam daha avantajlı olur? Mehmet E.
Cevap: Mehmet Bey, SSK’dan emekli olmanız sizin için daha avantajlı olur. Böylece %10 civarında daha yüksek aylık alırsınız. 50 yaşınızı dolduracağınız 1.1.2015’te emeklilik dilekçenizi verebilirsiniz.
Yarın: Emeklilikte çalışanları neler bekliyor?
