Emekli aylığınızı nasıl artırırsınız? (3)
Dizimizin dünkü bölümünde SSK emekli aylıklarının hesaplama şekline yer verdik. Bugün SSK’lılar için emekli aylığını yükselten ve düşüren durumlara dikkat çekeceğiz.
Yaşlılık dönemimizde en önemli geçim kaynağımız emekli aylığımız olacak. Dolayısıyla mümkün olan en yüksek aylıkla emekli olmayı hepimiz isteriz. Peki henüz çalışma hayatındayken nelere dikkat edersek emekli aylığımızı yükseltiriz? İşte detaylar…
Önce düşmekten koruyun!
Emekli aylığınızı yükseltmek elbette önemli ancak daha önemli olan aylığı düşmekten korumak. “Çalışmaya devam ettikçe emekli aylıkları düşüyor” haberlerini daha önce duymuşsunuzdur. Duymayanlar için tekrar etmiş olalım.
- Çalışma hayatına 8.9.1999’dan önce başlamışsanız,
- 1 Ekim 2008’den sonra, yani son sosyal güvenlik reformundan sonra çalışmaya devam ediyorsanız,
- Brüt kazancınız SGK’ya 3000 liranın altında bildiriliyorsa,
çalıştığınız her ay ilerde bağlanacak emekli aylığınızda 1 lira ile 3 lira arasında düşüş oluyor. Bu şekilde çalıştığınız her ilave yıl için kaybınız 35 liraya kadar çıkabiliyor. Bu düşüşü önlemek için brüt kazancınızı aylık 3000 lira ya da günlük 100 liranın üzerine çıkarmanız gerekiyor. Bu arada 10. Kalkınma Planına bu sorununun çözülmesi yönünde hedef konulduğunu da ifade etmiş olalım. Dolayısıyla önümüzdeki birkaç yıl içerisinde konuyla ilgili yasal düzenleme gündeme gelebilir.
Aylığı artıran faktörler
Aylığınızı artırmanın en kestirme yolu tabii ki brüt kazancınızı, yani SGK’ya bildirilen matrahı artırmak. Tabii ki bu da genellikle çalışanların değil işverenin elinde olan bir konu. Fakat çalışanların da bazı konularda dikkatli hareket ederek aylıklarını artırmaları pekâlâ mümkün.
Dikkatli borçlanın, aylığınız yükselsin!
Pek çok sigortalının geriye dönük hizmet borçlanması yapma imkanı var. Erkekler için askerlik, bayanlar için doğum ya da bir süreliğine yurtdışında bulunanlar için yurtdışı borçlanma imkanı gibi. Eğer 2000 yılından önceki bir süreyi borçlanma imkanınız varsa mutlaka bunu değerlendirin. Eğer bütçeniz elveriyorsa tabii ki tavandan borçlanmanızı tavsiye ederiz. Özellikle 1990-2000 arasında askerlik, doğum ya da yurtdışı borçlanma gibi hakkı olanların borçlanma yapmaları, aylıklarında ciddi artış sağlıyor. Fakat borçlanacağınız süre 2000 yılından sonraya tekabül ediyorsa, borçlanmanın aylığınızı artırmada fazla bir etkisi olmuyor. Yine de 2000 sonrasını borçlanmanız gerekiyorsa asgari düzeyden borçlanabilirsiniz.
Uzun yıllar yurtdışında kalıp da hem 2000 öncesi hem de 2000 sonrası dönemler için borçlanma hakkı olanların, dilekçelerinde dönem seçimi yaparken 2000 öncesini seçmeleri yararlı olur. Ne demek istediğimizi Rıza Bey’in sorusu üzerinden somutlaştırmış olalım.
Daha az ödeyin, daha yüksek aylık alın
Soru: Sadettin Bey, ben 1985 yılında Almanya’ya gittim ve o tarihten 2013/Mart ayına kadar çalıştım. Şuan Türkiye’ye döndüm ve emekli olmak istiyorum. 1.4.1962 doğumluyum. Yurtdışı borçlanmasıyla ne zaman emekli olurum ve ne kadar maaş alabilirim? Rıza M.
Cevap: Rıza Bey, emekli aylığınızın miktarı yapacağınız borçlanmaya bağlı. Eğer borçlanma yaparken sadece 1985 - 2000 arasını borçlanırsanız 1.160 lira aylık alırsınız. 1985 – 2008 arasını borçlanırsanız 880 lira, 1985’ten 2013’e kadar borçlanırsanız 740 lira aylık bağlanır. Gördüğünüz gibi borçlanma döneminize 2000 sonrası süreleri ekledikçe ve daha çok para ödedikçe aylığınız düşüyor. Bu yüzden sadece 2000 öncesini borçlanarak hemen emekli olabilir ve yüksek aylık alabilirsiniz. Daha az süreyi borçlanıp az para ödeyerek daha yüksek aylık almak sizi şaşırtabilir. Normalde bunun tam tersi olması gerekir. Fakat yıllar itibariyle yapılan düzenleme gereği böyle garip bir sonuç ortaya çıkıyor.
İkinci iş aylığı yükseltir!
Türkiye’de SSK’lıların önemli bir kısmı ikinci bir işte çalışıyor. Bu çalışmalar genelde günde birkaç saat oluyor. Fakat bunların çoğunluğu ikinci işi sigortasız olarak yürütüyor. Bunda, asıl işte sigortalı çalışmanın verdiği rahatlık kadar, ikinci sigortanın faydasız olduğuna dair yanlış kanaatin de etkisi var. Oysa yapılan ek iş veya ikinci iş için de sigorta primi ödendiğinde, SGK’ya bildirilen aylık brüt kazanç arttığından, emekli aylığınız da yükselmiş oluyor. Dolayısıyla “nasılsa sigortam asıl işyerimden yatıyor, ikinci işte sigortasız da çalışsam olur” diye düşünmeyin.
Doğum borçlanması aylığınızı artırır
Soru: Sadettin Bey, ben Mart 1991 yılında ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladım ve altı ay çalıştıktan sonra işten ayrıldım. 1996 yılında bir çocuğum dünyaya geldi. 12.9.2001 tarihinde tekrar çalışmaya başladım ve halen çalışıyorum. Doğum borçlanması yapabilir miyim? Yapabilirsem emeklilik tarihimi ve emekli aylığımı etkiler mi? Gonca M.
Cevap: Gonca Hanım, doğumdan önce SSK başlangıcınız bulunduğu için iki yıl (720 gün) borçlanabilirsiniz. Borçlanma yapmanız emeklilik tarihinizi etkilemez. Her halükarda 47 yaşınızda 5.450 günü doldurarak emekli olursunuz. Fakat doğum borçlanması yapmanız 1990-2000 arasındaki prim gününüzü artıracağı için aylığınıza önemli ölçüde katkısı olur. Borçlanmayı ister hemen isterseniz emeklilik tarihinize yakın bir dönemde yapabilirsiniz.
Yarın: Bağ-Kur aylıkları nasıl hesaplanır ve nasıl yükseltilir?
Dizimizin dünkü bölümünde SSK emekli aylıklarının hesaplama şekline yer verdik. Bugün SSK’lılar için emekli aylığını yükselten ve düşüren durumlara dikkat çekeceğiz.
Yaşlılık dönemimizde en önemli geçim kaynağımız emekli aylığımız olacak. Dolayısıyla mümkün olan en yüksek aylıkla emekli olmayı hepimiz isteriz. Peki henüz çalışma hayatındayken nelere dikkat edersek emekli aylığımızı yükseltiriz? İşte detaylar…
Önce düşmekten koruyun!
Emekli aylığınızı yükseltmek elbette önemli ancak daha önemli olan aylığı düşmekten korumak. “Çalışmaya devam ettikçe emekli aylıkları düşüyor” haberlerini daha önce duymuşsunuzdur. Duymayanlar için tekrar etmiş olalım.
- Çalışma hayatına 8.9.1999’dan önce başlamışsanız,
- 1 Ekim 2008’den sonra, yani son sosyal güvenlik reformundan sonra çalışmaya devam ediyorsanız,
- Brüt kazancınız SGK’ya 3000 liranın altında bildiriliyorsa,
çalıştığınız her ay ilerde bağlanacak emekli aylığınızda 1 lira ile 3 lira arasında düşüş oluyor. Bu şekilde çalıştığınız her ilave yıl için kaybınız 35 liraya kadar çıkabiliyor. Bu düşüşü önlemek için brüt kazancınızı aylık 3000 lira ya da günlük 100 liranın üzerine çıkarmanız gerekiyor. Bu arada 10. Kalkınma Planına bu sorununun çözülmesi yönünde hedef konulduğunu da ifade etmiş olalım. Dolayısıyla önümüzdeki birkaç yıl içerisinde konuyla ilgili yasal düzenleme gündeme gelebilir.
Aylığı artıran faktörler
Aylığınızı artırmanın en kestirme yolu tabii ki brüt kazancınızı, yani SGK’ya bildirilen matrahı artırmak. Tabii ki bu da genellikle çalışanların değil işverenin elinde olan bir konu. Fakat çalışanların da bazı konularda dikkatli hareket ederek aylıklarını artırmaları pekâlâ mümkün.
Dikkatli borçlanın, aylığınız yükselsin!
Pek çok sigortalının geriye dönük hizmet borçlanması yapma imkanı var. Erkekler için askerlik, bayanlar için doğum ya da bir süreliğine yurtdışında bulunanlar için yurtdışı borçlanma imkanı gibi. Eğer 2000 yılından önceki bir süreyi borçlanma imkanınız varsa mutlaka bunu değerlendirin. Eğer bütçeniz elveriyorsa tabii ki tavandan borçlanmanızı tavsiye ederiz. Özellikle 1990-2000 arasında askerlik, doğum ya da yurtdışı borçlanma gibi hakkı olanların borçlanma yapmaları, aylıklarında ciddi artış sağlıyor. Fakat borçlanacağınız süre 2000 yılından sonraya tekabül ediyorsa, borçlanmanın aylığınızı artırmada fazla bir etkisi olmuyor. Yine de 2000 sonrasını borçlanmanız gerekiyorsa asgari düzeyden borçlanabilirsiniz.
Uzun yıllar yurtdışında kalıp da hem 2000 öncesi hem de 2000 sonrası dönemler için borçlanma hakkı olanların, dilekçelerinde dönem seçimi yaparken 2000 öncesini seçmeleri yararlı olur. Ne demek istediğimizi Rıza Bey’in sorusu üzerinden somutlaştırmış olalım.
Daha az ödeyin, daha yüksek aylık alın
Soru: Sadettin Bey, ben 1985 yılında Almanya’ya gittim ve o tarihten 2013/Mart ayına kadar çalıştım. Şuan Türkiye’ye döndüm ve emekli olmak istiyorum. 1.4.1962 doğumluyum. Yurtdışı borçlanmasıyla ne zaman emekli olurum ve ne kadar maaş alabilirim? Rıza M.
Cevap: Rıza Bey, emekli aylığınızın miktarı yapacağınız borçlanmaya bağlı. Eğer borçlanma yaparken sadece 1985 - 2000 arasını borçlanırsanız 1.160 lira aylık alırsınız. 1985 – 2008 arasını borçlanırsanız 880 lira, 1985’ten 2013’e kadar borçlanırsanız 740 lira aylık bağlanır. Gördüğünüz gibi borçlanma döneminize 2000 sonrası süreleri ekledikçe ve daha çok para ödedikçe aylığınız düşüyor. Bu yüzden sadece 2000 öncesini borçlanarak hemen emekli olabilir ve yüksek aylık alabilirsiniz. Daha az süreyi borçlanıp az para ödeyerek daha yüksek aylık almak sizi şaşırtabilir. Normalde bunun tam tersi olması gerekir. Fakat yıllar itibariyle yapılan düzenleme gereği böyle garip bir sonuç ortaya çıkıyor.
İkinci iş aylığı yükseltir!
Türkiye’de SSK’lıların önemli bir kısmı ikinci bir işte çalışıyor. Bu çalışmalar genelde günde birkaç saat oluyor. Fakat bunların çoğunluğu ikinci işi sigortasız olarak yürütüyor. Bunda, asıl işte sigortalı çalışmanın verdiği rahatlık kadar, ikinci sigortanın faydasız olduğuna dair yanlış kanaatin de etkisi var. Oysa yapılan ek iş veya ikinci iş için de sigorta primi ödendiğinde, SGK’ya bildirilen aylık brüt kazanç arttığından, emekli aylığınız da yükselmiş oluyor. Dolayısıyla “nasılsa sigortam asıl işyerimden yatıyor, ikinci işte sigortasız da çalışsam olur” diye düşünmeyin.
Doğum borçlanması aylığınızı artırır
Soru: Sadettin Bey, ben Mart 1991 yılında ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladım ve altı ay çalıştıktan sonra işten ayrıldım. 1996 yılında bir çocuğum dünyaya geldi. 12.9.2001 tarihinde tekrar çalışmaya başladım ve halen çalışıyorum. Doğum borçlanması yapabilir miyim? Yapabilirsem emeklilik tarihimi ve emekli aylığımı etkiler mi? Gonca M.
Cevap: Gonca Hanım, doğumdan önce SSK başlangıcınız bulunduğu için iki yıl (720 gün) borçlanabilirsiniz. Borçlanma yapmanız emeklilik tarihinizi etkilemez. Her halükarda 47 yaşınızda 5.450 günü doldurarak emekli olursunuz. Fakat doğum borçlanması yapmanız 1990-2000 arasındaki prim gününüzü artıracağı için aylığınıza önemli ölçüde katkısı olur. Borçlanmayı ister hemen isterseniz emeklilik tarihinize yakın bir dönemde yapabilirsiniz.
Yarın: Bağ-Kur aylıkları nasıl hesaplanır ve nasıl yükseltilir?
