Bazı Özel Durumlarda İhale Konusu İşler İçin İlişiksizlik Belgesi Verilmesi
Asgari işçilik incelemeleri, sosyal güvenlik sistemimizde yer alan ve işverenler açısından
ciddi sonuçlar çıkarabilen uygulamalardan bir tanesi. Özellikle ihale konusu işlerde
teminatın iadesi noktasında asgari işçilik incelemeleri büyük önem taşıyor ve zaman alıyor.
İşverenler bazı durumlarda ihale konusu işler için ayrı bir işyeri dosyası tescil ettirmeyip
devamlı işyeri sigortalıları ile işi tamamlamayı tercih edebiliyor. Bazen de işverenler ihale
konusu iş için ayrı bir dosya tesciline gidebiliyor.
Bu yazımızda ihale konusu işler için ilişiksizlik belgesi verilmesinde özellik arzeden birkaç
konuya değineceğiz.
Danışmanlık İhaleleri İnceleme Dışı
İhaleli işin konusunun mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, her ölçekte
imar planı, imar uygulama, ÇED raporu hazırlanması, plan, yazılım geliştirme, tasarım,
teknik şartname hazırlanması, denetim ve kontrolörlük gibi teknik, mali, hukuki veya
benzeri alanlarda hizmet alım işlerine yönelik olması halinde;
1- Devamlı işyeri dosyasından bildirimin bulunması
2- İşverenin ilgili dönemde SGK’ya borcunun olmaması
3- İhbar veya şüphe uyandırıcı başka bir husus olmaması
durumlarında ilişiksizlik belgesi veriliyor, gerekirse inceleme yoluna sonradan gidilebiliyor.
Nakliye ve Personel/Öğrenci Taşıma İşlerini Yüklenici Yaparsa
İhaleli işin konusunun nakliye veya personel/öğrenci taşıma işi olması ve idarece ihale
konusu işin sigortalı niteliğinde bir kişi çalıştırılmaksızın bizzat yükleniciler tarafından
yapıldığının bildirilmesi durumunda ilişiksizlik belgesi veriliyor. Tabi ki bu durumda
yüklenicinin 4/b kapsamında sigortalı tescilinin bulunması gerekiyor.
Belirtilen türdeki bir işin tümüyle yükleniciler tarafından yapılmayıp, kısmen sigortalı
çalıştırılmak suretiyle yapıldığının bildirilmesi halinde ise 4/b kapsamında sigortalı olup
olmadıkları ile sigortalı olması gerekenlerin SGK’ya bildirildiğinin anlaşılması durumunda
ilişiksizlik belgesi veriliyor.
Piyasadan Hazır Halde Alınıp Satılan Mal Varsa
Piyasadan hazır halde alınıp satılan mal kavramı, projelendirme veya münhasıran bir talep
üzerine üretimi yapılmayan malları ifade ediyor. Bu tanıma göre, mal teslim işinin,
piyasadan hazır halde alınıp satılan mal olarak değerlendirilebilmesi için, bu malın, işe özel
olarak üretilmeyip piyasada standart olarak seri imalatı yapılan bir mal olması, ayrıca
projelendirilmemiş, işe göre şekillendirilmemiş bir mal olması ve İdare için özel olarak imal
edilmemiş bir mal olması gerekiyor.
Öte yandan, mal teslim işinin, mal temin ve teslimi ya da mal imal ve teslimi şeklinde
olması piyasadan hazır halde alınıp satılan mal olma özelliğini değiştirmiyor.
Buna göre, bu tür işlerle ilgili olarak ihale makamlarının söz konusu işi üstlenenleri SGK’ya
bildirme yükümlülüğü, yüklenicinin hak ediş ödemesine esas muaccel borcunun bulunup
bulunmadığı hususunu sorgulama yükümlülüğü ve teminat iadesi sırasında SGK’dan alınmış
ilişiksizlik belgesini isteme yükümlülüğü de bulunmuyor.
Doğrudan Temin İhale Sayılmıyor
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun, “Uygulanacak ihale usulleri” başlıklı 18 inci
maddesinde, idarelerce, mal veya hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde,
a) Açık ihale usulü,
b) Belli istekliler arasında ihale usulü,
c) Pazarlık usulü, uygulanacağı öngörüldüğünden,
“doğrudan temin usulü”, uygulanacak ihale usullerine ilişkin madde içeriğinde yer almıyor.
Buna göre, doğrudan temin usulü ile yapılan mal veya hizmet alımları ile yapım işleriyle
ilgili olarak ihale makamlarının söz konusu işi üstlenenleri SGK’ya bildirme yükümlülüğü,
yüklenicinin hakediş ödemesine esas muaccel borcunun bulunup bulunmadığı hususunu
sorgulama yükümlülüğü ve teminat iadesi sırasında SGK’dan alınmış ilişiksizlik belgesini
isteme yükümlülüğü de bulunmuyor.
21.08.2017
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
Twitter: @mhmtblt79
Asgari işçilik incelemeleri, sosyal güvenlik sistemimizde yer alan ve işverenler açısından
ciddi sonuçlar çıkarabilen uygulamalardan bir tanesi. Özellikle ihale konusu işlerde
teminatın iadesi noktasında asgari işçilik incelemeleri büyük önem taşıyor ve zaman alıyor.
İşverenler bazı durumlarda ihale konusu işler için ayrı bir işyeri dosyası tescil ettirmeyip
devamlı işyeri sigortalıları ile işi tamamlamayı tercih edebiliyor. Bazen de işverenler ihale
konusu iş için ayrı bir dosya tesciline gidebiliyor.
Bu yazımızda ihale konusu işler için ilişiksizlik belgesi verilmesinde özellik arzeden birkaç
konuya değineceğiz.
Danışmanlık İhaleleri İnceleme Dışı
İhaleli işin konusunun mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, her ölçekte
imar planı, imar uygulama, ÇED raporu hazırlanması, plan, yazılım geliştirme, tasarım,
teknik şartname hazırlanması, denetim ve kontrolörlük gibi teknik, mali, hukuki veya
benzeri alanlarda hizmet alım işlerine yönelik olması halinde;
1- Devamlı işyeri dosyasından bildirimin bulunması
2- İşverenin ilgili dönemde SGK’ya borcunun olmaması
3- İhbar veya şüphe uyandırıcı başka bir husus olmaması
durumlarında ilişiksizlik belgesi veriliyor, gerekirse inceleme yoluna sonradan gidilebiliyor.
Nakliye ve Personel/Öğrenci Taşıma İşlerini Yüklenici Yaparsa
İhaleli işin konusunun nakliye veya personel/öğrenci taşıma işi olması ve idarece ihale
konusu işin sigortalı niteliğinde bir kişi çalıştırılmaksızın bizzat yükleniciler tarafından
yapıldığının bildirilmesi durumunda ilişiksizlik belgesi veriliyor. Tabi ki bu durumda
yüklenicinin 4/b kapsamında sigortalı tescilinin bulunması gerekiyor.
Belirtilen türdeki bir işin tümüyle yükleniciler tarafından yapılmayıp, kısmen sigortalı
çalıştırılmak suretiyle yapıldığının bildirilmesi halinde ise 4/b kapsamında sigortalı olup
olmadıkları ile sigortalı olması gerekenlerin SGK’ya bildirildiğinin anlaşılması durumunda
ilişiksizlik belgesi veriliyor.
Piyasadan Hazır Halde Alınıp Satılan Mal Varsa
Piyasadan hazır halde alınıp satılan mal kavramı, projelendirme veya münhasıran bir talep
üzerine üretimi yapılmayan malları ifade ediyor. Bu tanıma göre, mal teslim işinin,
piyasadan hazır halde alınıp satılan mal olarak değerlendirilebilmesi için, bu malın, işe özel
olarak üretilmeyip piyasada standart olarak seri imalatı yapılan bir mal olması, ayrıca
projelendirilmemiş, işe göre şekillendirilmemiş bir mal olması ve İdare için özel olarak imal
edilmemiş bir mal olması gerekiyor.
Öte yandan, mal teslim işinin, mal temin ve teslimi ya da mal imal ve teslimi şeklinde
olması piyasadan hazır halde alınıp satılan mal olma özelliğini değiştirmiyor.
Buna göre, bu tür işlerle ilgili olarak ihale makamlarının söz konusu işi üstlenenleri SGK’ya
bildirme yükümlülüğü, yüklenicinin hak ediş ödemesine esas muaccel borcunun bulunup
bulunmadığı hususunu sorgulama yükümlülüğü ve teminat iadesi sırasında SGK’dan alınmış
ilişiksizlik belgesini isteme yükümlülüğü de bulunmuyor.
Doğrudan Temin İhale Sayılmıyor
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun, “Uygulanacak ihale usulleri” başlıklı 18 inci
maddesinde, idarelerce, mal veya hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde,
a) Açık ihale usulü,
b) Belli istekliler arasında ihale usulü,
c) Pazarlık usulü, uygulanacağı öngörüldüğünden,
“doğrudan temin usulü”, uygulanacak ihale usullerine ilişkin madde içeriğinde yer almıyor.
Buna göre, doğrudan temin usulü ile yapılan mal veya hizmet alımları ile yapım işleriyle
ilgili olarak ihale makamlarının söz konusu işi üstlenenleri SGK’ya bildirme yükümlülüğü,
yüklenicinin hakediş ödemesine esas muaccel borcunun bulunup bulunmadığı hususunu
sorgulama yükümlülüğü ve teminat iadesi sırasında SGK’dan alınmış ilişiksizlik belgesini
isteme yükümlülüğü de bulunmuyor.
21.08.2017
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
Twitter: @mhmtblt79
