Torba Kanun'da neler var?
Toplam 40 maddeden oluşan TÜRKİYE CUMHURİYETİ EMEKLİ SANDIĞI KANUNU İLE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN 27 Ocak 2017 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanun kapsamında çalışanları, memur emeklilerini ve işverenleri yakından ilgilendiren düzenlemeler yer alıyor. Bu yazımızda, başlıklar itibariyle Torba Kanundaki sosyal güvenlik düzenlemelerini değerlendireceğiz.
Memur emeklisine ikramiye
Memurlar 30 yıldan fazla çalışsalar bile en fazla 30 yıllık hizmetleri için ikramiye alabiliyorlardı. Ta ki Anayasa Mahkemesi tarafından 2014 yılında 5434 sayılı Kanunun ilgili hükmü iptal edilene kadar. İptal sonrası yeni bir düzenleme yapılması gerekiyordu. İşte Torba Kanunun 1. maddesi bu konuyu düzenliyor. Buna göre Kanunun yürürlüğe girmesini takip eden bir yıl içerisinde yani 27 Ocak 2018 tarihine kadar talepte bulunmak şartıyla, geçtiğimiz yıllarda 30 yıldan fazla hizmetle emekli olan memur emeklileri veya bunların hak sahiplerine fazlaya dair ikramiyeleri ödenecek. Fakat ödeme iki taksitte yapılacak olup, 7500 liraya kadar olan tutar ilk taksitte, varsa kalan kısım takip eden yılın aynı ayında ödenecek. Ödemeler güncel rakamlarla değil, kişinin emekli olduğu tarihteki katsayılara göre yapılacak. Dava açmış olanlar, davadan feragat etmek şartıyla ikramiye alabilecekler. Bu durumda yargılama giderleri davacıda değil, idare üzerinde kalacak. Ödemeler güncel katsayılar yerine kişinin emekli olduğu tarihteki katsayılara göre yapılacağı için, emeklilik tarihi eski olanlar düşük, yeni olanlar yüksek rakamlardan ikramiye alacaklar.
Zorunlu BES kapsamı genişliyor
Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) kapsamına 45 yaşından küçük özel sektör çalışanları ile kamu çalışanları dahil edilmişti. Şimdi 506 sayılı Kanunun geçici 20. maddesindeki banka ve borsa sandığı mensupları da zorunlu BES kapsamına alınmıştır (Madde 18).
Asgari ücret desteğine devam
2016 yılında asgari ücrete %30 oranında zam yapılınca, bu zammın işverene maliyetini telafi etme adına, kişi başı 100 TL prim desteği sağlanmıştı. Bu destek, 2015 yılında günlük 85 TL ve altında kazançla SGK'ya bildirilen işçilerin gün sayısı ile sınırlı olarak uygulanmıştı. Torba Kanunun 21. maddesi ile bu destek 2017 yılına da uzatılıyor. Fakat bu kez desteğin hangi brüt ücret sınırı altında ve kaç lira olarak verileceği hususları Bakanlar Kurulu'nun inisiyatifine bırakıldı. Dolayısıyla aylık olarak hangi işverene ne kadar tutarda destek verileceği, yakında yayınlanması beklenen Bakanlar Kurulu Kararı ile netleşmiş olacaktır. Bu karara bağlı olarak desteğin kapsamı ve tutarı genişletilebilir.
Yapılandırmada yeni fırsat
6736 sayılı Kanun kapsamında borcunu yapılandırdığı halde ilk taksit ödemesini yapamamış olan borçlular, söz konusu ödemeyi 2017/Mayıs ayı sonuna kadar yapmaları şartıyla yapılandırmadan yararlanabileceklerdir. Ayrıca söz konusu Kanun kapsamında yapılandırılan borçların 2017/Ocak ayı itibariyle ödenecek taktisleri dörder ay ertelemeli olarak ödenecektir. Örneğin 2017/Şubat sonunda ödenmesi gereken taksit, 2017/Haziran sonunda ödenecektir. 6736 sayılı Kanun kapsamında peşin ödeme tercihinde bulunduğu halde süresinde ödeme yapamayanlar, 30.04.2017 tarihine kadar yazılı başvuruda bulunmak şartıyla taksitli ödeme seçeneğine geçebileceklerdir.
İşverene prim erteleme imkanı
Torba Kanunda işverenler için getirilen bir diğer avantaj da 28. madde kapsamında düzenlenen prim ertelemesidir. Buna göre bazı işyerlerinde 2016/Aralık ile 2017/Ocak ve Şubat aylarına ait primlerin tahsilatı 2017/Ekim, Kasım ve Aralık aylarına öteleniyor. Böylece;
- 2016/Aralık primi 2017/Ekim ayında,
- 2017/Ocak primi 2017/Kasım ayında,
- 2017/Şubat primi 2017/Aralık ayında ödenebilecek.
Asgari Ücret Desteğine Esas Prim Gün Sayısı x 60 TL = Ötelenecek SGK Prim Tutarı
Örnek: ABC Tekstil Şirketi'nin 2016/Aralık ayında asgari ücret desteğinden yararlandığı prim günü 3.250 gündür. Bu işyerinin 2017/Ekim ayına ertelenecek prim matrahı (3.250 x 60) 195.000 TL'dir. Şirket, 195.000 TL'ye kadar olan matrahın primini 2017/Ekim ayı sonuna kadar ödemesi halinde, gecikme zammı ve gecikme faizi uygulanmayacaktır. 195.000 TL'yi aşan kısmın primini ise 2017/Ocak sonuna kadar ödemek zorundadır.
Prim erteleme uygulaması asgari ücret desteğinden yararlanan işyerleri için geçerli olacaktır. Prim erteleme imkanından yararlanmak için SGK'ya herhangi bir başvuruda bulunmak gerekmemektedir. SGK, erteleme kapsamına giren prim tutarını kendisi hesaplayacak ve banka ödeme sistemine yansıtacaktır. Ertelenen prim tutarı SGK tahakkuk fişinde görünmeyecek, bankada ödeme esnasında görülecektir. Sistem, ertelenen prim tutarını düştükten sonra kalan tutarı tahsil edecektir. 2016/Aralık ayı primi 31 Ocak 2017 tarihine kadar ödenecek olup, ödeme esnasında tahakkuk fişindeki tutarla bankada ödenen tutarın karşılaştırılması ve aradaki farkın ertelenen tutar olarak kayda alınması gerekmektedir. Ertelenen tutar, 2017/Ekim, Kasım ve Aralık aylarında yine otomatik olarak SGK tarafından banka ödeme sistemine eklenecektir. SGK'nın gerekli düzenlemeleri yapması beklenmekte olup, 2016/Aralık primlerinin ödenmesi için 31 Ocak 2017 tarihine kadar beklemekte yarar bulunmaktadır.
İş güvenliği uzmanları yetkisine uzatma
6331 sayılı Kanun kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, 1/1/2020 tarihine kadar (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi; tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, 1/1/2018 tarihine kadar (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi kaydıyla yerine getirilmiş sayılacaktır (Madde 35).
Sendikalar Kanununda değişiklik
18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 54 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “başkanlarından en kıdemli olanının başkanlığında;” ibaresi “başkanları arasından başkanlık süresi en fazla olanın başkanlığında;” şeklinde değiştirilmiştir (Madde 36).
27.01.2017
Dr. Sadettin ORHAN
CEO
