Stajyer çalıştırmada SGK ve bordro rehberi

İşletmeler, geleceğin iş gücünü yetiştirme sürecinde stajyer istihdamına sıkça başvurmaktadır. Ancak stajyer çalıştırmak yalnızca pedagojik ya da pratik yönleriyle değil, aynı zamanda SGK ve bordrolama işlemleri açısından da dikkat gerektiren bir süreçtir. 
​
Stajyer Türleri ve Hukuki Statüleri
Stajyerler, hukuki statülerine göre üç ana gruba ayrılır: zorunlu stajyer, isteğe bağlı stajyer ve İŞKUR işbaşı eğitim programı katılımcısı. 
​
Zorunlu Stajyer

• Eğitim kurumları tarafından staj yapması zorunlu tutulan öğrencilerdir.
• İşveren, bu öğrencileri ücretli ya da ücretsiz çalıştırabilir, ancak bazı durumlarda asgari ödeme zorunluluğu vardır. 
• Zorunlu staj kapsamındaki öğrencinin sigortasını okulu yapar ve primlerini de yine okulu öder.
  
  

İsteğe Bağlı (Gönüllü) Stajyer

• Zorunluluk olmaksızın öğrencinin kendi isteğiyle staj yaptığı durumlardır.
• İsteğe bağlı staj için staj sigortası okul tarafından yapılmışsa, işveren sadece staj ücretini ödemekle yükümlüdür. Eğer staj sigortası okul tarafından yapılmamışsa, bu kapsamdaki stajyer için işveren diğer çalışanlarla aynı ücreti öder ve tüm sigorta kollarına tabi olarak sigorta bildirimi yapar.
  
  

İşbaşı Eğitim Programı Katılımcısı

• İŞKUR aracılığıyla yürütülen işbaşı eğitim programı süresince ücret ve SGK primleri İŞKUR tarafından karşılanan stajyerlerdir.
• İşverenin bu program katılımcılarına herhangi bir ücret ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır.
  
  

SGK Yükümlülükleri

• Zorunlu stajyerler için iş kazası ve meslek hastalığı sigortası yapılması gerekmekte olup, bu sigorta okullar tarafından yapılmaktadır. Ancak işyerinde herhangi bir iş kazası veya meslek hastalığı durumunda, bildirim yükümlülüğü işverene aittir. Diğer işçilerde olduğu gibi 3 iş günü içinde SGK’ya bildirim gerekir. Bildirim yapılmazsa idari para cezası uygulanır.
• Stajyerler için emeklilik ve genel sağlık sigortası primi yatırılmaz.
• SGK’ya 4/a sigortalı olarak değil, yalnızca kısa vadeli sigorta kolları kapsamında bildirilir.

• Zorunlu olmamasına rağmen işletmede staja başlayan öğrenciler için staj sigogtası okulları tarafından yapılmamışsa, işveren tüm sigorta kollarından sigorta bildirimi yapmakla yükümlüdür.

• İşbaşı eğitim programı stajyerleri için ücret ve primler İŞKUR tarafından ödenirken, iş kazası veya meslek hastalığı bildirimi yükümlülüğü işverenin sorumluluğundadır.
  
  

Bordro ve Ücretlendirme
3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’na göre işletmeler, zorunlu staj yapan öğrencilere asgari ücretin belli bir oranında ödeme yapmak zorundadır:

• İşletmedeki çalışan sayısı 20’den azsa: Asgari ücretin en az %30’u
• 20 ve üzeriyse: Asgari ücretin en az %50’si
• Bu ödemeler net ücret olarak değerlendirilir, SGK primi kesilmez.

• Stajyerler bordroda “Stajyer Öğrenci” olarak gösterilir.
• Net ücret üzerinden ödeme yapılır, kesinti yapılmaz.
• Stajyerler için SGK teşvikleri uygulanmaz.
  
  

Olası denetim veya mahkeme safahatı için, staj yoklama defteri ve staj sözleşmesi gibi evraklar işverence arşivlenmelidir. İşveren, stajyerin okuluyla yapılan protokol kapsamında yükümlülüklerini açıkça bilmelidir. Zira stajyer çalıştırmak, yalnızca eğitimsel bir katkı değil, aynı zamanda yasal sorumluluklarla örülü bir süreçtir. İşverenin, stajyerin türüne göre sigorta, bordro ve ücretlendirme işlemlerini eksiksiz yapması hem yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi hem de olası cezai yaptırımlardan kaçınması açısından son derece önemlidir.

11.06.2025
Dr. Sadettin Orhan
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
E. SGK Müfettişi

---