TORBADA NE VAR NE YOK?
Genel seçimler sonrasında mesaiye başlayan TBMM, yasama faaliyetine yine torba kanunlarla başladı. İki ayrı torba kanunda polisten askere, muhtarlardan esnafa, çalışanlardan emeklilere kadar pek çok kesim için önemli düzenlemeler var. Tabii torba kanuna girmesi beklenen fakat girmeyen başlıklar da var. İşte torbaya girenler ve girmeyenler...
TORBA KANUNA GİRENLER
Torba kanun kapsamında mahalle bekçilerinden Emniyet Genel Müdürü’ne kadar emniyet teşkilatına zam yapılıyor. Teşkilat mensuplarına verilen Emniyet Hizmetleri Tazminatı yüzde 25 oranında artırılıyor. Böylece rütbeye göre değişmekle birlikte 140 liradan 615 liraya varan artış yapılmış oluyor.
DOĞUM İZNİ DAHA AVANTAJLI
Doğum sonrasında aylıksız izin alan memur anne ve babaya, her yıl için bir kademe ilerlemesi ve her üç yıl için bir derece yükseltmesi verilecek. Bu haktan, torba kanun yürürlüğe girdiği tarihten sonra kullanılan izinler için yararlanılacak, önce kullanılan izinler için yararlanılamayacak. Ayrıca iki yıllık aylıksız izin hakkından üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen memurlar da yararlanabilecekler. Öte yandan erken doğum sebebiyle doğum öncesi iznini kullanamayan memura, kullanamadığı bu süre, doğum sonrası iznine eklenerek kullandırılacak. Ayrıca üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen memur eşe, çocuğun teslim edildiği tarih itibariyle sekiz hafta aylıklı izin verilecek.
DOĞUM SONRASI KISMİ ZAMANLI ÇALIŞMA
Kadın memur, doğumdan sonra izin süresi bitiminde isterse;
- Birinci doğumda 2 ay,
- İkinci doğumda 4 ay,
- Üçüncü ve sonraki doğumlarda ise 6 ay süreyle yarım gün çalışabilecek. Bu sürelerde aylığını tam alacak. Çoğul (ikiz, üçüz vb) gebelikte bu sürelere birer ay ilave edilecek. Çocuğun engelli olması durumunda ise tüm doğumlarda yarı zamanlı çalışma süresi 12 ay olacak. Aynı haklardan üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen memurlar da yararlanabilecek.
MUHTARLARA 350 LİRA ZAM
Muhtarlara A halen ödenmekte olan 950 liralık ödenek, torba kanunla birlikte 1.300 liraya yükseltiliyor.
UZMAN ERBAŞLARA EK GÖSTERGE ARTIŞI
Uzman erbaşların özlük hakları TSK’daki astsubaylara endeksli olarak düzenlenmiş durumda. Mevcut uygulamada bir uzman erbaşın ek göstergesi astsubayın 2/3 ’ünden fazla olamıyor. Ayrıca ek gösterge tavanı 2.200 olarak uygulanıyor. Torba kanun bunları artırarak sırasıyla ve 3.000 olarak düzenliyor. Bu da uzman erbaşlar için maaş artışı ve özellikle emekli aylığında artış anlamına geliyor.
EBEVEYNE KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA HAKKI
İş Kanun'u kapsamında tam süreli olarak çalışan anne ve babalar, isterlerse çocuklarının ilkokula başladığı tarihe kadar kısmi süreli çalışabilecekler. Ebeveynin bu talebini işveren geçerli fesih sebebi sayamayacak. Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü halinde annenin kullanamadığı izinleri baba kullanabilecek. Ayrıca üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen işçi eşlerden birisine doğum sonrası sekiz haftalık izin hakkı verilecek.
EMEKLİ MAAŞINDAN KESİNTİ KALKIYOR
Emekli olduktan sonra esnaf veya şirket ortağı olarak çalışmaya devam edenlerden yüzde 10 oranında destek primi kesiliyor. Torba kanunla söz konusu kesinti kaldırılıyor. Dolayısıyla emeklilik sonrasında iş yeri açıp vergiye kaydolduğu için veya şirket ortağı olduğu için emekli aylığından kesinti yapılan vatandaşların maaşından kesinti yapılmayacak.
GENÇ İŞSİZLERE İKİ YIL DAHA GSS
Genel Sağlık Sigortası (GSS) özellikle genç işsizler için büyük problem haline geldi. Gençler, GSS borçlarının kaygısını çekiyorlardı. Torba kanun kesin çözüm üretemese de gençlere 2 yıl daha nefes aldırdı. Buna göre lise ve dengi okullardan mezun olanlar 20 yaşını, üniversiteden mezun olan gençler ise 25 yaşını geçmemek şartıyla, iki yıl boyunca zorunlu GSS primi ödemeksizin sağlık hizmeti alabilecekler.
KADIN İŞÇİYE YENİ İZİN
Doğum yapan kadın işçi, isterse ücretli izin süresinin (16 hafta) bitiminden itibaren altı ay ücretsiz izin alabiliyor. Bu altı ay boyunca işveren tarafından işçiye herhangi bir ücret ödenmiyor. Torba kanunla getirilen yeni düzenlemeye göre, bu ücretsiz izin süresince kadın işçi iş yerinde yarım gün çalışırsa, diğer yarım günün ücretini devlet ödeyecek. Ancak bunun için kadın işçinin;
- Doğum tarihinden önceki son üç yıl içerisinde en az 600 gün prim ödemiş olması
- Doğum sonrasındaki altı aylık sürede yarım gün (haftalık 22,5 saat) çalışması,
- Doğum sonrası analık izni bittikten sonra 30 gün içerisinde İŞKUR’a başvurması gerekiyor. Yarım çalışma ödeneği ödenen süre boyunca kadın işçinin primlerinin yarısı da yine İŞKUR tarafından ödenecek. Bu haktan üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birisi de yararlanabilecek.
BUNLAR TORBAYA GİRMEYENLER
Torba kanuna sevinenler kadar torba dışı kaldığı için üzülenler de var.
Sigorta öncesi doğum borçlanması yok: Kadınlar için uygulanan doğum borçlanmasında, “önce sigortalı ol sonra doğur” şartı koşuluyor. Oysa önce doğum yapıp sonra çalışmaya başlayan kadınlar da borçlanma hakkı talep ediyordu fakat torba kanuna bu konu girmedi.
Stajyerlere çözüm yok: Meslek liselerinde okuyup staj sigortası yapılanlar, emeklilikte bu sigortanın başlangıç kabul edilmesini istiyordu. Torba kanun bu beklentiye de cevap vermedi.
Yaşa takılanlara emeklilik yok: 8 Eylül 1999 öncesinde çalışmaya başlayıp da emeklilikte yaşa takılanlar da torbadan eli boş döndü. Çalışma Bakanı Süleyman Soylu, böyle bir düzenleme yapılmayacağını duyurdu.
Taşeron işçisine kadro yok: Kamuda çalışan taşeron işçilere kadro sözü verilmişti. Torba kanuna bu yönde bir düzenleme girmedi.
Emekli aylıkları düşmeye devam edecek: 1 Ekim 2008’den sonra ortaya çıkan bir sorun da çalışmaya devam ettikçe emekli aylıklarında düşüş yaşanması. Özellikle 3.500 liranın altında kazançla SGK’ya bildirilen kişilerin, prim günleri arttığı hâlde emekli aylıkları düşüyor. Torba kanunda bu sorunun çözümü için de düzenleme yapılmadı.
Özgür Düşünce - 26 Ocak 2016
Genel seçimler sonrasında mesaiye başlayan TBMM, yasama faaliyetine yine torba kanunlarla başladı. İki ayrı torba kanunda polisten askere, muhtarlardan esnafa, çalışanlardan emeklilere kadar pek çok kesim için önemli düzenlemeler var. Tabii torba kanuna girmesi beklenen fakat girmeyen başlıklar da var. İşte torbaya girenler ve girmeyenler...
TORBA KANUNA GİRENLER
Torba kanun kapsamında mahalle bekçilerinden Emniyet Genel Müdürü’ne kadar emniyet teşkilatına zam yapılıyor. Teşkilat mensuplarına verilen Emniyet Hizmetleri Tazminatı yüzde 25 oranında artırılıyor. Böylece rütbeye göre değişmekle birlikte 140 liradan 615 liraya varan artış yapılmış oluyor.
DOĞUM İZNİ DAHA AVANTAJLI
Doğum sonrasında aylıksız izin alan memur anne ve babaya, her yıl için bir kademe ilerlemesi ve her üç yıl için bir derece yükseltmesi verilecek. Bu haktan, torba kanun yürürlüğe girdiği tarihten sonra kullanılan izinler için yararlanılacak, önce kullanılan izinler için yararlanılamayacak. Ayrıca iki yıllık aylıksız izin hakkından üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen memurlar da yararlanabilecekler. Öte yandan erken doğum sebebiyle doğum öncesi iznini kullanamayan memura, kullanamadığı bu süre, doğum sonrası iznine eklenerek kullandırılacak. Ayrıca üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen memur eşe, çocuğun teslim edildiği tarih itibariyle sekiz hafta aylıklı izin verilecek.
DOĞUM SONRASI KISMİ ZAMANLI ÇALIŞMA
Kadın memur, doğumdan sonra izin süresi bitiminde isterse;
- Birinci doğumda 2 ay,
- İkinci doğumda 4 ay,
- Üçüncü ve sonraki doğumlarda ise 6 ay süreyle yarım gün çalışabilecek. Bu sürelerde aylığını tam alacak. Çoğul (ikiz, üçüz vb) gebelikte bu sürelere birer ay ilave edilecek. Çocuğun engelli olması durumunda ise tüm doğumlarda yarı zamanlı çalışma süresi 12 ay olacak. Aynı haklardan üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen memurlar da yararlanabilecek.
MUHTARLARA 350 LİRA ZAM
Muhtarlara A halen ödenmekte olan 950 liralık ödenek, torba kanunla birlikte 1.300 liraya yükseltiliyor.
UZMAN ERBAŞLARA EK GÖSTERGE ARTIŞI
Uzman erbaşların özlük hakları TSK’daki astsubaylara endeksli olarak düzenlenmiş durumda. Mevcut uygulamada bir uzman erbaşın ek göstergesi astsubayın 2/3 ’ünden fazla olamıyor. Ayrıca ek gösterge tavanı 2.200 olarak uygulanıyor. Torba kanun bunları artırarak sırasıyla ve 3.000 olarak düzenliyor. Bu da uzman erbaşlar için maaş artışı ve özellikle emekli aylığında artış anlamına geliyor.
EBEVEYNE KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA HAKKI
İş Kanun'u kapsamında tam süreli olarak çalışan anne ve babalar, isterlerse çocuklarının ilkokula başladığı tarihe kadar kısmi süreli çalışabilecekler. Ebeveynin bu talebini işveren geçerli fesih sebebi sayamayacak. Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü halinde annenin kullanamadığı izinleri baba kullanabilecek. Ayrıca üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen işçi eşlerden birisine doğum sonrası sekiz haftalık izin hakkı verilecek.
EMEKLİ MAAŞINDAN KESİNTİ KALKIYOR
Emekli olduktan sonra esnaf veya şirket ortağı olarak çalışmaya devam edenlerden yüzde 10 oranında destek primi kesiliyor. Torba kanunla söz konusu kesinti kaldırılıyor. Dolayısıyla emeklilik sonrasında iş yeri açıp vergiye kaydolduğu için veya şirket ortağı olduğu için emekli aylığından kesinti yapılan vatandaşların maaşından kesinti yapılmayacak.
GENÇ İŞSİZLERE İKİ YIL DAHA GSS
Genel Sağlık Sigortası (GSS) özellikle genç işsizler için büyük problem haline geldi. Gençler, GSS borçlarının kaygısını çekiyorlardı. Torba kanun kesin çözüm üretemese de gençlere 2 yıl daha nefes aldırdı. Buna göre lise ve dengi okullardan mezun olanlar 20 yaşını, üniversiteden mezun olan gençler ise 25 yaşını geçmemek şartıyla, iki yıl boyunca zorunlu GSS primi ödemeksizin sağlık hizmeti alabilecekler.
KADIN İŞÇİYE YENİ İZİN
Doğum yapan kadın işçi, isterse ücretli izin süresinin (16 hafta) bitiminden itibaren altı ay ücretsiz izin alabiliyor. Bu altı ay boyunca işveren tarafından işçiye herhangi bir ücret ödenmiyor. Torba kanunla getirilen yeni düzenlemeye göre, bu ücretsiz izin süresince kadın işçi iş yerinde yarım gün çalışırsa, diğer yarım günün ücretini devlet ödeyecek. Ancak bunun için kadın işçinin;
- Doğum tarihinden önceki son üç yıl içerisinde en az 600 gün prim ödemiş olması
- Doğum sonrasındaki altı aylık sürede yarım gün (haftalık 22,5 saat) çalışması,
- Doğum sonrası analık izni bittikten sonra 30 gün içerisinde İŞKUR’a başvurması gerekiyor. Yarım çalışma ödeneği ödenen süre boyunca kadın işçinin primlerinin yarısı da yine İŞKUR tarafından ödenecek. Bu haktan üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birisi de yararlanabilecek.
BUNLAR TORBAYA GİRMEYENLER
Torba kanuna sevinenler kadar torba dışı kaldığı için üzülenler de var.
Sigorta öncesi doğum borçlanması yok: Kadınlar için uygulanan doğum borçlanmasında, “önce sigortalı ol sonra doğur” şartı koşuluyor. Oysa önce doğum yapıp sonra çalışmaya başlayan kadınlar da borçlanma hakkı talep ediyordu fakat torba kanuna bu konu girmedi.
Stajyerlere çözüm yok: Meslek liselerinde okuyup staj sigortası yapılanlar, emeklilikte bu sigortanın başlangıç kabul edilmesini istiyordu. Torba kanun bu beklentiye de cevap vermedi.
Yaşa takılanlara emeklilik yok: 8 Eylül 1999 öncesinde çalışmaya başlayıp da emeklilikte yaşa takılanlar da torbadan eli boş döndü. Çalışma Bakanı Süleyman Soylu, böyle bir düzenleme yapılmayacağını duyurdu.
Taşeron işçisine kadro yok: Kamuda çalışan taşeron işçilere kadro sözü verilmişti. Torba kanuna bu yönde bir düzenleme girmedi.
Emekli aylıkları düşmeye devam edecek: 1 Ekim 2008’den sonra ortaya çıkan bir sorun da çalışmaya devam ettikçe emekli aylıklarında düşüş yaşanması. Özellikle 3.500 liranın altında kazançla SGK’ya bildirilen kişilerin, prim günleri arttığı hâlde emekli aylıkları düşüyor. Torba kanunda bu sorunun çözümü için de düzenleme yapılmadı.
Özgür Düşünce - 26 Ocak 2016
