
İşçi anne doğum izninde ücret alır mı?
Doğum yapacak olan annenin izin hakkı önemli bir konu. Doğum izninin süresi ne kadar? İşçi bu sürede işvereninden ücret alır mı?
Okurlarımızdan Merve Hanım göndermiş olduğu e-postasında, iki buçuk yıldır aynı işyerinde çalıştığını, şu an bir bebek beklediğini, fakat işvereninin doğum izniyle alakalı yasal kuralları uygulamadığını söylüyor ve doğum izni alırsa ücret alıp alamayacağını, patronu doğum izni vermezse ne yapacağını soruyor.
Merve Hanım; İş Kanunu gereğince, işçi statüsünde bulunan annelerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları gerekiyor. Şayet çoğul gebelik olursa doğumdan önce çalıştırılmayacak 8 haftalık süreye 2 hafta daha süre ekleniyor.
Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir.
Ayrıca kadın işçinin erken doğum yapması halinde, doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.Doğum izninde SGK rapor parası öderDoğum iznine ayrılan kadın işçiye izinli olduğu süre içerisinde SGK tarafından geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. Doğum rapor parası diye de bilinen bu ödeme iş göremezlik süresi boyunca sigortalıya ödenir.
Ayrıca söz konusu rapor parasının ödenebilmesi için kadın işçi için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması gerekli.
Bunun yanı sıra, isteği halinde kadın işçiye, bahsettiğimiz 16 haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde 18 haftalık süreden sonra 6 aya kadar ücretsiz izin de verilebilir.
İşveren ücret ödemek zorunda değil
Doğum izni süresi içerisinde işverenin işçiye ücretini ödeme zorunluluğu yok. Ancak işveren isterse bu süre içinde işçisine ücret ödeyip daha sonra SGK’dan alınan rapor parasını işçiden isteyebilir.
Geçici iş göremezlik ödeneği yani doğum rapor parası, yatarak tedavilerde günlükkazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisi.
Bunun yanı sıra doğum izninde olduğunuz sürede işvereniniz ücret ödemezse Sosyal Güvenlik Kurumu’na prim ödenmesi de söz konusu olmaz.
Patron doğum izni vermiyorsa ne olacak?
Okurumuz Merve Hanım’ın sorusunda yönelttiği gibi şayet işveren işçisine doğum izni vermiyorsa işçinin, durumu, derhal çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne şikâyet etmesi gerekli. Çünkü işverenin doğum iznini kullandırmama gibi bir hakkı yok.Bu durumda işveren 1.478 TL idari para cezası ödemek zorunda kalır.
Ayrıca eğer işvereniniz sizi bu şikâyet hakkınızı kullandığınız için işten çıkarırsa, bu durumda işe iade davası açma hakkınız da var. İş sözleşmesini ücretsiz izninizin kullandırılmaması nedeni ile feshetmeniz durumunda diğer koşullarının varlığı durumunda (bir yıllık çalışma süresi, belirsiz süreli iş sözleşmesinin olması gibi) kıdem tazminatı hakkınız da bulunuyor.
Hamile kadın her işte çalıştırılamaz
Son olarak işverenin hamile işçi çalıştırması halinde uyması gereken bazı kurallara değinelim. Buna göre işveren;
Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontrolleri için ücretli izin vermek,
Doktor raporu ile gerekli görüldüğü takdirde hamile kadın işçiyi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırmak,
Hamilelik halinde bu nedenle işçinin ücretinde indirim yapmamak zorundadır.
Meydan Gazetesi - Dr. Mehmet BULUT
Doğum yapacak olan annenin izin hakkı önemli bir konu. Doğum izninin süresi ne kadar? İşçi bu sürede işvereninden ücret alır mı?
Okurlarımızdan Merve Hanım göndermiş olduğu e-postasında, iki buçuk yıldır aynı işyerinde çalıştığını, şu an bir bebek beklediğini, fakat işvereninin doğum izniyle alakalı yasal kuralları uygulamadığını söylüyor ve doğum izni alırsa ücret alıp alamayacağını, patronu doğum izni vermezse ne yapacağını soruyor.
Merve Hanım; İş Kanunu gereğince, işçi statüsünde bulunan annelerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları gerekiyor. Şayet çoğul gebelik olursa doğumdan önce çalıştırılmayacak 8 haftalık süreye 2 hafta daha süre ekleniyor.
Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir.
Ayrıca kadın işçinin erken doğum yapması halinde, doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.Doğum izninde SGK rapor parası öderDoğum iznine ayrılan kadın işçiye izinli olduğu süre içerisinde SGK tarafından geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. Doğum rapor parası diye de bilinen bu ödeme iş göremezlik süresi boyunca sigortalıya ödenir.
Ayrıca söz konusu rapor parasının ödenebilmesi için kadın işçi için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması gerekli.
Bunun yanı sıra, isteği halinde kadın işçiye, bahsettiğimiz 16 haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde 18 haftalık süreden sonra 6 aya kadar ücretsiz izin de verilebilir.
İşveren ücret ödemek zorunda değil
Doğum izni süresi içerisinde işverenin işçiye ücretini ödeme zorunluluğu yok. Ancak işveren isterse bu süre içinde işçisine ücret ödeyip daha sonra SGK’dan alınan rapor parasını işçiden isteyebilir.
Geçici iş göremezlik ödeneği yani doğum rapor parası, yatarak tedavilerde günlükkazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisi.
Bunun yanı sıra doğum izninde olduğunuz sürede işvereniniz ücret ödemezse Sosyal Güvenlik Kurumu’na prim ödenmesi de söz konusu olmaz.
Patron doğum izni vermiyorsa ne olacak?
Okurumuz Merve Hanım’ın sorusunda yönelttiği gibi şayet işveren işçisine doğum izni vermiyorsa işçinin, durumu, derhal çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne şikâyet etmesi gerekli. Çünkü işverenin doğum iznini kullandırmama gibi bir hakkı yok.Bu durumda işveren 1.478 TL idari para cezası ödemek zorunda kalır.
Ayrıca eğer işvereniniz sizi bu şikâyet hakkınızı kullandığınız için işten çıkarırsa, bu durumda işe iade davası açma hakkınız da var. İş sözleşmesini ücretsiz izninizin kullandırılmaması nedeni ile feshetmeniz durumunda diğer koşullarının varlığı durumunda (bir yıllık çalışma süresi, belirsiz süreli iş sözleşmesinin olması gibi) kıdem tazminatı hakkınız da bulunuyor.
Hamile kadın her işte çalıştırılamaz
Son olarak işverenin hamile işçi çalıştırması halinde uyması gereken bazı kurallara değinelim. Buna göre işveren;
Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontrolleri için ücretli izin vermek,
Doktor raporu ile gerekli görüldüğü takdirde hamile kadın işçiyi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırmak,
Hamilelik halinde bu nedenle işçinin ücretinde indirim yapmamak zorundadır.
Meydan Gazetesi - Dr. Mehmet BULUT