KHK ile yapılan sosyal güvenlik düzenlemeleri
29 Nisan 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 690 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile çeşitli konularda düzenlemeler yapıldı. 77 maddelik KHK’nın 27 ila 51. maddeleri sosyal güvenliğe dair düzenlemeleri içeriyor. Bugünkü yazımızda söz konusu değişiklikleri ve ne anlama geldiklerini irdelemeye çalışacağız.
Güvenlik korucularının sosyal güvenliği
Güvenlik korucuları, terörle mücadelede güvenlik birimlerine yerel destek sağlayan yarı-sivil unsurlar. Korucuların özel statüleri, bazen sosyal güvenlik ve çalışma hukuku açısından tartışmalara yol açabiliyordu. KHK ile yapılan düzenleme bu tartışmaları biraz azaltacak gibi. Örneğin korucular hakkında İş Kanunu ve İşsizlik Sigortası Kanununun uygulanmayacağı netleşmiş oldu. Ayrıca 55 yaşını dolduran korucuların görevleri ile ilişikleri kesilecek.
Herhangi bir statüden emekli olduktan sonra güvenlik korucusu olarak görevlendirilenler hem emekli maaşlarını hem de koruculuk maaşını birlikte alabilecekler. Bunun yanında emekli aylığı almaya hak kazanmışken vefat eden korucuların geride kalan hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilecek.
Şehit ve gazi çocuklarına eğitim yardımı
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından şehit ve gazi çocuklarına her yıl eğitim-öğretim yardımı yapılıyor. KHK ile yapılan düzenleme, bu yardımın aylık alan yetimlere ve özel öğretim kurumlarında okuyan çocuklara da yapılmasını öngörüyor.
Yeni sosyal güvenlik statüsü: Muhtarlık Sigortalılığı
Sosyal güvenlik sistemimizde sosyal güvenlik statüleri temel olarak üçe ayrılıyor; işçiler (4/a), esnaf ve bağımsız çalışanlar (4/b) ve kamu görevlileri (4/a). Bunların dışında bazı ara statüler de bulunuyor. İşte bu ara statülere KHK ile muhtarlar da eklendi. Aslında muhtarlar öteden beri bağımsız çalışanlarla birlikte zorunlu sigortalılık kapsamında sayılıyorlar. Fakat prim ödeme konusunda muhtarların bizzat kendileri yükümlü olduklarından, bu konuda düzenli bir ödeme durumu söz konusu olmuyordu. İşte KHK ile “Muhtar Sigortalılığı” ayrı bir statü olarak tanımlanırken, bunların prim ödeme yükümlüsü olarak il özel idareleri veya yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları görevlendiriliyor.
Muhtarların primleri asgari ücret üzerinden ödenecek ve ödenen primler 4/b kapsamında sayılacak. Muhtarlık görevi sona erenin muhtarlık sigortası da sona erecek ve il özel idareleri veya yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları tarafından primlerin ödenmesine son verilecek. Muhtarlık görevinin kamu hizmeti boyutu dikkate alınarak, primlerin devlet tarafından karşılanması benimsenmiş oldu. Yapılan düzenlemeden Türkiye geneli 50 binden fazla muhtar yararlanabilecek.
Jandarma ve Sahil Güvenliğe de yıpranma
Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlıkları İçişleri Bakanlığı’na bağlanınca, bu kurumlarda görevli askeri personelin sosyal güvenlik bakımından fiili hizmet zammı (yıpranma payı) konusu tartışılmaya başlanmıştı. KHK ile bu tartışmaya son verildi ve 5510 sayılı Kanunun 40. maddesine “Jandarma Genel Komutanlığı” ve “Sahil Güvenlik Komutanlığı” ibareleri eklendi. Böylece bu kurumlardaki askeri personelin de yıpranma payı almaları konusunda tereddütler giderilmiş oldu. Yine itibari hizmet ve diğer haklar bakımından da eşitlik sağlanmış oldu.
05.05.2017
Dr. Sadettin ORHAN
CEO
