Havacılık Şirketlerinde SGK ve Bordro İşlemlerinde Özellikli Durumlar
Havacılık sektörü, personel yapısı, çalışma koşulları ve operasyonel dinamikleri bakımından diğer sektörlerden farklılık gösterir. Bu farklılıklar, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) işlemleri ve bordro uygulamalarında da özel dikkati ve hassas yönetimi zorunlu kılar. İş Kanunu dışında tutulan havayolu çalışanları, iş ve sosyal güvenlik hukuku açısından atipik çalışan olarak değerlendirilebilir. Dolayısıyla işverenler için, doğru ve mevzuata uygun SGK ve bordro süreçlerinin yönetilmesi, hem çalışan memnuniyeti hem de yasal uyum açısından büyük önem taşır.
Çalışan Profili ve Sigortalılık Statüleri
Havacılık şirketlerinde pilotlardan yer hizmetleri personeline, teknik ekipten kabin görevlilerine kadar geniş bir yelpazede farklı iş kolları vardır. Her çalışan grubunun SGK bildirimi ve prim ödeme yükümlülükleri farklılık gösterebilir. İşveren olarak, çalışanların doğru sigorta statüsünde ve eksiksiz bildirilmesi, cezai yaptırımlardan kaçınmanın temelidir.
Özel Çalışma Saatleri ve Fazla Mesai Uygulamaları
Havacılıkta çalışma saatleri genellikle esnek, düzensiz ve vardiyalıdır. Bu durum, fazla mesai, gece çalışması ve hafta tatili ücretlerinin bordroya doğru yansıtılmasını gerektirir. İşverenler, bu hesaplamalarda hataya yer vermemek için güncel mevzuat ve SGK düzenlemelerini yakından takip etmelidir. Standart bordro programlarından ziyade, havacılık sektörü koşullarını dikkate alan özelleştirilmiş programlar daha doğru raporlamaya imkan verecektir.
SGK Teşvik ve Desteklerinden Yararlanma
Havacılık sektörü için devlet tarafından sağlanan çeşitli SGK teşvikleri mevcuttur. İşverenlerin bu teşviklerden maksimum faydayı sağlaması için bordro ve SGK işlemlerini titizlikle yürütmesi gerekir. Özellikle istihdam teşvikleri ve prim indirimleri, önemli maliyet ve rekabet avantajı sağlamaktadır.
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Bildirimi
Havacılık şirketleri iş güvenliği açısından yüksek risk grubundadır. SGK’ya iş kazası ve meslek hastalığı bildirimlerinin doğru ve zamanında yapılması, hem çalışan haklarının korunması hem de işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi açısından kritik önemdedir.
Geçici İş İlişkileri ve Sözleşmeli Personel
Havacılıkta sezonluk veya proje bazlı çalışanlar sıkça istihdam edilmektedir. Bu tip iş ilişkilerinde sözleşmeli personelin SGK bildirimlerinin doğru yapılması ve bordro kayıtlarının eksiksiz tutulması gereklidir. İşveren, bu süreçte özellikle geçici iş ilişkisi ile sürekli iş ilişkisini ayırt etmelidir. Bordro, SGK tahakkuku ve puantaj uyumu kritik önemdedir.
Bordroda Hataların Önlenmesi ve Dijital Dönüşüm
Hatalı bordro işlemleri işverenler için önemli risk taşır. Bu nedenle, bordro süreçlerinin dijitalleşmesi ve SGK’nın e-bildirim sistemlerinin etkin kullanımı, hataların azaltılmasında ve raporlama süreçlerinde kolaylık sağlar. Bununla birlikte olası denetim veya mahkeme süreçleri için ayrıca kağıt ortamında ıslak imzalı belgelerin saklanması önemlidir.
İzin ve Devamsızlıkların Takibi
Havacılık çalışanlarının izin kullanımları ve devamsızlıkları, bordroya doğrudan yansır. İşverenler için, bu süreçlerin doğru yönetilmesi, kayıt ve belgelerin gerçeğe uygun ve usulünce düzenlenmesi, gerektiğinde denetime hazır bulundurulması gerekir. Ayrıca personel ile fesih sürecinin doğru yönetimi de fesih sonrası olası şikayet, dava ve yaptırımların önüne geçilmesi adına önem taşır.
10.06.2025
Dr. Sadettin ORHAN
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
E. SGK Müfettişi
