Dr. Sadettin Orhan'ın kaleminden yurtdışı hizmet borçlanması rehberi
Yurtdışında yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ile mavi kartlı vatandaşlarımız için sosyal güvenlik hakları büyük önem arz etmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)’’nın sunduğu “Yurtdışı Hizmet Borçlanması” uygulaması, belirli şartları taşıyan kişilere yurtdışında geçen süreleri Türkiye’de geçmiş gibi değerlendirerek emeklilik hakkı kazanma imkânı sunmaktadır.
Yurtdışı hizmet borçlanması nedir?
Yurtdışı hizmet borçlanması, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yurtdışında geçen çalışma sürelerini veya ev hanımlarının ikamet sürelerini, belli bir bedel karşılığında Türkiye’de geçmiş hizmet olarak saydırabilmesine olanak tanıyan sosyal güvenlik uygulamasıdır.
Kimler yurtdışı hizmet borçlanması yapabilir?
Türk vatandaşları ile Türk vatandaşlığını kaybetmiş olup mavi kart sahibi kişiler, yurtdışında çalışmış, işsiz kalmış ya da ev hanımı olarak bulunmuş olanlar borçlanma yapabilir.
Hangi ülkelerde geçen süreler borçlanılabilir?
Türkiye dışındaki herhangi bir ülkede geçen süreler hizmet borçlanması ile borçlanılabilir. Ülke sınırlandırması yoktur.
Borçlanılabilecek süreler nelerdir?
SGK’nın ilgili il veya ilçe müdürlüklerine şahsen ya da e-Devlet üzerinden başvuru yapılabilir.
Hangi belgeler gereklidir?
2025 yılı itibariyle günlük borçlanma tutarı, brüt asgari ücretin %45’idir. Örneğin:
Günlük brüt asgari ücret: 866,85 TL
Borçlanma günlük tutarı: 866,85 x %45 = 390,08 TL’dir. Tavan günlük tutar ise bunun 7,5 katı olan 2.925,62 TL'dir.
Borçlanma tutarı nasıl ödenir?
SGK’nın vereceği borçlanma karar yazısının tebliğini takip eden üç ay içinde ilgili banka hesabına peşin olarak ödenir.
Ödeme yapılmazsa ne olur?
Belirtilen süre içinde ödeme yapılmazsa başvuru iptal edilir. Ancak kişi yeniden başvuru yapabilir.
Borçlanmadan vazgeçmek mümkün müdür?
Yurtdışı hizmet borçlanmasına başvurdunuz ve ödemeyi yaptınız. Ancak borçlanmadan vazgeçmek istiyorsunuz. Bu durumda SGK’ya yazılı olarak başvurarak, borçlanmadan vazgeçtiğinizi bildirebilirsiniz. SGK da yaptığınız ödemeyi faizsiz olarak size iade edecektir.
Ne kadar süre içinde emekli olunur?
Borçlanma ile birlikte kişi emeklilik şartlarını sağlamışsa, hemen emeklilik talebinde bulunabilir ve takip eden ay başı itibariyle emekli aylığı bağlanmış olur. Emeklilik başvurusu e-devlet üzerinden yapılır.
Ablam neden emekli olamıyor?
Soru: Ben ablam hakkında bilgi almak istiyorum. Kendisi Bulgaristan göçmeni ve 02.10.1960 doğumlu. SSK işe başlama tarihi 01.08.1991. Ekim 2008 tarihinde yurtdışı borçlanması da yapınca kendisine maaş bağlandı. Eşi vefat etiğinden dolayı askerlik borçlanması yaptı ve dul aylığı da almaya başladı. Bu arada SGK’dan gelen mektuba göre ablam eşinden maaş aldığı için kendisi de yurtdışı borçlandığı için emekli olma hakkı yokmuş. SGK’dan aldığı maaşı faiziyle geri ödedi ve yurtdışı için ödediği parayı geri aldı. Size sormak istediğim ablam neden yurtdışı borçlanması yaptığında emekli olamadı? İlker A.
Cevap: İlker Bey, Bulgaristan göçmeni vatandaşlarımız, Türkiye’den hiçbir gelir-aylık almamak koşuluyla yurtdışı borçlanma yapabiliyorlar. Ablanız eşinden dolayı dul aylığı aldığı için kendi aylığı kesilmiş. Dolayısıyla iki aylık arasında tercihte bulunması gerekiyor. Fakat bana göre SGK tarafından ablanızın kendi emekli aylığı değil, dul aylığının kesilmesi ve ödenen kısmın geri alınması gerekirdi. Zira sosyal güvenlikte asıl olan, hak sahibi olarak alınan aylık değil, bizzat sigortalı olarak alınan aylıktır. Ablanız dul aylığını kestirip, yeniden borçlanma yaparak emekli olabilir.
Türkiye’de sigortalılığı olmayan biri borçlanma yapabilir mi?
Evet, hiç Türkiye’de sigortalı olmayanlar da doğrudan yurtdışı borçlanması ile hizmet kazanabilir.
SGK yurtdışı hizmetleri otomatik olarak tanır mı?
Hayır. Mutlaka kişinin başvuru yapması ve belgeleri ibraz etmesi gerekir.
Yurtdışında çalışmaya devam eden biri Türkiye’den emekli olabilir mi?
Eğer kişi, yurtdışı hizmet borçlanması ile emekliliğe hak kazanmışsa, SGK’dan aylık alabilmesi için yurtdışında çalışmaması veya ikamete dayalı sosyal yardım almaması gerekir. Fakat yurtdışı hizmet borçlanması yapmadan emekli olanlar, hem SGK’dan emekli aylığı alıp hem de yurtdışında çalışabilir, sosyal yardım alabilirler.
Fransa'dan Türkiye'ye gelince sağlık hizemti alabilir miyiz?
Soru: Sadettin Bey, ben Fransa’da çalışan bir Türk vatandaşıyım. Bu yaz tatilinde Türkiye’de olacağız. Tatil süresinde Türkiye’deki özel bir sağlık kuruluşunda ailecek checkup (çekap) yaptırmayı düşünüyoruz. Bunun için bizden herhangi bir ücret talep edilecek mi, yoksa sosyal güvenlik sözleşmesi kapsamında tamamı karşılanıyor mu? Ayrıca bu işlemler için bizim yapmamız gereken herhangi bir işlem var mı? Nadir E.
Cevap: Nadir Bey, öncelikle yukarıda da ifade ettiğimiz üzere Fransa’dan gelirken oranın sosyal güvenlik biriminden gerekli formülerleri getirmeniz gerekiyor. Fransa için bu formülerler , “SE 208-01 FT, SE 208-02 FT, SE 208-04 FT, SE 208-05 TF, SE 208-06 AFT, SE 208-06 CFT, SE 208-17 FT, SE 208-18 TF, SE 208-19 FT, SE 208-28 FT, SE 208-30 FT” olarak ifade edilmektedir. Bu formülerlerle ülkemizdeki SGK müdürlüğüne müracaat ettiğinizde size “Sosyal Güvenlik Sözleşmesine Göre Sağlık Yardım Belgesi” verilecek. Bu belgeyle ister kamu hastanelerinden isterseniz SGK ile sözleşmeli özel hastanelerden yararlanabilirsiniz.
Borçlanmayı asgari (taban) primden mi yoksa tavandan mı yapmak daha avantajlıdır?
Borçlanma matrahı ve borçlanılan süre, alınacak aylığın tutarını doğrudan etkiler. Fakat bu etki her bir kişiye göre değişir. Dolayısıyla kişinin SGK hizmet dökümü incelendikten sonra “hangi matrahtan ve ne kadar süre borçlanması avantajlıdır” sorusuna doğru ve kesin cevap verilebilir.
Yurtdışı hizmet borçlanması, yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız için Türkiye’den emekli olabilme yolunu açan önemli bir sosyal güvenlik enstrümanıdır. Ancak karmaşık mevzuat yapısı nedeniyle her başvuru kendi içinde değerlendirilmelidir. Doğru yönlendirme, uzman danışmanlık ve güncel mevzuat bilgisi ile mağduriyetlerin önüne geçilebilir.
13.06.2025
Dr. Sadettin Orhan
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
E. SGK Müfettişi
Yurtdışı hizmet borçlanması nedir?
Yurtdışı hizmet borçlanması, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yurtdışında geçen çalışma sürelerini veya ev hanımlarının ikamet sürelerini, belli bir bedel karşılığında Türkiye’de geçmiş hizmet olarak saydırabilmesine olanak tanıyan sosyal güvenlik uygulamasıdır.
Kimler yurtdışı hizmet borçlanması yapabilir?
Türk vatandaşları ile Türk vatandaşlığını kaybetmiş olup mavi kart sahibi kişiler, yurtdışında çalışmış, işsiz kalmış ya da ev hanımı olarak bulunmuş olanlar borçlanma yapabilir.
Hangi ülkelerde geçen süreler borçlanılabilir?
Türkiye dışındaki herhangi bir ülkede geçen süreler hizmet borçlanması ile borçlanılabilir. Ülke sınırlandırması yoktur.
Borçlanılabilecek süreler nelerdir?
- 18 yaşından sonra sigortalı çalışma süreleri
- Çalışma süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri
- Ev kadını olarak geçen süreler borçlanılabilir.
SGK’nın ilgili il veya ilçe müdürlüklerine şahsen ya da e-Devlet üzerinden başvuru yapılabilir.
Hangi belgeler gereklidir?
- Yurtdışı çalışma belgeleri (örneğin, Almanya için “Versicherungsverlauf”)
- Pasaport fotokopileri
- Kimlik fotokopisi
- Varsa mavi kart örneği
2025 yılı itibariyle günlük borçlanma tutarı, brüt asgari ücretin %45’idir. Örneğin:
Günlük brüt asgari ücret: 866,85 TL
Borçlanma günlük tutarı: 866,85 x %45 = 390,08 TL’dir. Tavan günlük tutar ise bunun 7,5 katı olan 2.925,62 TL'dir.
Borçlanma tutarı nasıl ödenir?
SGK’nın vereceği borçlanma karar yazısının tebliğini takip eden üç ay içinde ilgili banka hesabına peşin olarak ödenir.
Ödeme yapılmazsa ne olur?
Belirtilen süre içinde ödeme yapılmazsa başvuru iptal edilir. Ancak kişi yeniden başvuru yapabilir.
Borçlanmadan vazgeçmek mümkün müdür?
Yurtdışı hizmet borçlanmasına başvurdunuz ve ödemeyi yaptınız. Ancak borçlanmadan vazgeçmek istiyorsunuz. Bu durumda SGK’ya yazılı olarak başvurarak, borçlanmadan vazgeçtiğinizi bildirebilirsiniz. SGK da yaptığınız ödemeyi faizsiz olarak size iade edecektir.
Ne kadar süre içinde emekli olunur?
Borçlanma ile birlikte kişi emeklilik şartlarını sağlamışsa, hemen emeklilik talebinde bulunabilir ve takip eden ay başı itibariyle emekli aylığı bağlanmış olur. Emeklilik başvurusu e-devlet üzerinden yapılır.
Ablam neden emekli olamıyor?
Soru: Ben ablam hakkında bilgi almak istiyorum. Kendisi Bulgaristan göçmeni ve 02.10.1960 doğumlu. SSK işe başlama tarihi 01.08.1991. Ekim 2008 tarihinde yurtdışı borçlanması da yapınca kendisine maaş bağlandı. Eşi vefat etiğinden dolayı askerlik borçlanması yaptı ve dul aylığı da almaya başladı. Bu arada SGK’dan gelen mektuba göre ablam eşinden maaş aldığı için kendisi de yurtdışı borçlandığı için emekli olma hakkı yokmuş. SGK’dan aldığı maaşı faiziyle geri ödedi ve yurtdışı için ödediği parayı geri aldı. Size sormak istediğim ablam neden yurtdışı borçlanması yaptığında emekli olamadı? İlker A.
Cevap: İlker Bey, Bulgaristan göçmeni vatandaşlarımız, Türkiye’den hiçbir gelir-aylık almamak koşuluyla yurtdışı borçlanma yapabiliyorlar. Ablanız eşinden dolayı dul aylığı aldığı için kendi aylığı kesilmiş. Dolayısıyla iki aylık arasında tercihte bulunması gerekiyor. Fakat bana göre SGK tarafından ablanızın kendi emekli aylığı değil, dul aylığının kesilmesi ve ödenen kısmın geri alınması gerekirdi. Zira sosyal güvenlikte asıl olan, hak sahibi olarak alınan aylık değil, bizzat sigortalı olarak alınan aylıktır. Ablanız dul aylığını kestirip, yeniden borçlanma yaparak emekli olabilir.
Türkiye’de sigortalılığı olmayan biri borçlanma yapabilir mi?
Evet, hiç Türkiye’de sigortalı olmayanlar da doğrudan yurtdışı borçlanması ile hizmet kazanabilir.
SGK yurtdışı hizmetleri otomatik olarak tanır mı?
Hayır. Mutlaka kişinin başvuru yapması ve belgeleri ibraz etmesi gerekir.
Yurtdışında çalışmaya devam eden biri Türkiye’den emekli olabilir mi?
Eğer kişi, yurtdışı hizmet borçlanması ile emekliliğe hak kazanmışsa, SGK’dan aylık alabilmesi için yurtdışında çalışmaması veya ikamete dayalı sosyal yardım almaması gerekir. Fakat yurtdışı hizmet borçlanması yapmadan emekli olanlar, hem SGK’dan emekli aylığı alıp hem de yurtdışında çalışabilir, sosyal yardım alabilirler.
Fransa'dan Türkiye'ye gelince sağlık hizemti alabilir miyiz?
Soru: Sadettin Bey, ben Fransa’da çalışan bir Türk vatandaşıyım. Bu yaz tatilinde Türkiye’de olacağız. Tatil süresinde Türkiye’deki özel bir sağlık kuruluşunda ailecek checkup (çekap) yaptırmayı düşünüyoruz. Bunun için bizden herhangi bir ücret talep edilecek mi, yoksa sosyal güvenlik sözleşmesi kapsamında tamamı karşılanıyor mu? Ayrıca bu işlemler için bizim yapmamız gereken herhangi bir işlem var mı? Nadir E.
Cevap: Nadir Bey, öncelikle yukarıda da ifade ettiğimiz üzere Fransa’dan gelirken oranın sosyal güvenlik biriminden gerekli formülerleri getirmeniz gerekiyor. Fransa için bu formülerler , “SE 208-01 FT, SE 208-02 FT, SE 208-04 FT, SE 208-05 TF, SE 208-06 AFT, SE 208-06 CFT, SE 208-17 FT, SE 208-18 TF, SE 208-19 FT, SE 208-28 FT, SE 208-30 FT” olarak ifade edilmektedir. Bu formülerlerle ülkemizdeki SGK müdürlüğüne müracaat ettiğinizde size “Sosyal Güvenlik Sözleşmesine Göre Sağlık Yardım Belgesi” verilecek. Bu belgeyle ister kamu hastanelerinden isterseniz SGK ile sözleşmeli özel hastanelerden yararlanabilirsiniz.
Borçlanmayı asgari (taban) primden mi yoksa tavandan mı yapmak daha avantajlıdır?
Borçlanma matrahı ve borçlanılan süre, alınacak aylığın tutarını doğrudan etkiler. Fakat bu etki her bir kişiye göre değişir. Dolayısıyla kişinin SGK hizmet dökümü incelendikten sonra “hangi matrahtan ve ne kadar süre borçlanması avantajlıdır” sorusuna doğru ve kesin cevap verilebilir.
Yurtdışı hizmet borçlanması, yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız için Türkiye’den emekli olabilme yolunu açan önemli bir sosyal güvenlik enstrümanıdır. Ancak karmaşık mevzuat yapısı nedeniyle her başvuru kendi içinde değerlendirilmelidir. Doğru yönlendirme, uzman danışmanlık ve güncel mevzuat bilgisi ile mağduriyetlerin önüne geçilebilir.
13.06.2025
Dr. Sadettin Orhan
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
E. SGK Müfettişi
TÜRKİYE'NİN TARAF OLDUĞU İKİLİ SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMELERİ
