Üç yıl önce bugün
Sosyal güvenlik tarihimizin en kapsamlı reformu üç yıl önce bugün (1 Ekim 2008) yürürlüğe girdi. Kamu çalışanları, işçiler ve bağımsız çalışanlar kurumsal olarak aynı çatı altında ve aynı kanunda bir araya geldi. Yılların SSK’sı, Bağ-Kur’u ve Emekli Sandığı tarih oldu. Yeni Sosyal Güvenlik Kurumu, kısa süre içerisinde 81 ilde ve 315 farklı noktada örgütlenmesini tamamladı.
Geçiş sürecinde kimi aksamalar ve kırılmalar yaşansa da kırk yılın hedefi olan ‘sosyal güvenlikte tek çatı’ ve ‘uygulama birliği’ önemli ölçüde sağlanmış oldu.
Türkiye’den emekli olan, yurtdışında çalışabilir
Soru: Sadettin Bey, bir önceki yazınızda yurtdışında yaşayan vatandaşları fazla ödeme yapmamaları konusundaki uyarmıştınız. Aynı yazıda, yurtdışı hizmet borçlanma sonrasında aylık bağlanabilmesi için yurtdışında çalışmıyor ve aylık almıyor olma şartından bahsetmişsiniz. Benim kız kardeşim yurtdışında çalışıyor. Biz onu burada isteğe bağlı sigortalı yaptık ve emekli oldu. Ancak yurtdışı çalışması devam ediyor. Bu durum ileride sorun çıkarır mı? Ersen Gürpınar
Cevap: Ersen Bey, yurtdışında çalışma veya gelir/aylık alma yasağı sadece yurtdışı hizmet borçlanmasıyla emekli olan vatandaşlarımız için geçerlidir. Oysa kız kardeşiniz yurtdışı borçlanmasıyla değil, Türkiye’de normal prim ödemek suretiyle emekli olmuş. Dolayısıyla yurtdışında çalışabilir veya ikamete dayalı gelir/aylık alabilir. Eğer ödediği primler içerisinde bir gün bile yurtdışı hizmet borçlanması bulunsaydı, emeklilik sonrası Türkiye’de çalışabilirdi fakat yurtdışında çalışamaz ve gelir/aylık alamazdır.
Önce SGK müdürlüğüne uğrayın
Soru: 25 yıllık sigortalılık sürem doldu fakat emeklilik için 50 yaşıma kadar beklemem gerekiyor. İşten ayrılıp emekliliğimi beklemek istiyorum. Kıdem tazminatımı alabilmek için ne yapmam gerekiyor? Murat Demiral
Cevap: Murat Bey, öncelikle en yakın Sosyal Güvenlik Müdürlüğüne giderek ‘Kıdem Tazminatı Alabilir’ yazısı alacaksınız. Bu yazıyı işyerinize verdikten sonra kıdem tazminatınızı alabilir ve işten ayrılabilirsiniz.
Önce ihtarname gönderin
Soru: Sadettin Bey, ben ve bir arkadaşım 10 yılı aşkın süredir bir akaryakıt istasyonunda market görevlisi olarak çalışıyoruz. Son 5 yıldır işverenimiz maaşlarımıza zam yapmıyor. Günlük 12 saat olmak üzere tatil günleri de dahil çalışıyoruz. Fazla mesai ve izin ücretlerimizi de alamıyoruz. İşverene tazminatımızı alarak çıkmak istediğimizi söyledik ancak birkaç aydır oyalıyor. İşten çıkarak mahkemeye gitsek haklarımızı alabilir miyiz? M. U.
Cevap: Değerli okurum, eğer siz ve arkadaşınız toplamda 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3.600 günü doldurduysanız, SGK müdürlüğünden alacağınız yazıyla işverenden kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz. Prim gününüz veya sigortalılık süreniz yetersiz ise öncelikle PTT kanalıyla iadeli-taahhütlü postayla işverene ihtarname gönderin. İhtarnamede belirteceğiniz sürede tazminatlarınız ve ücret alacaklarınız ödenmediği taktirde iş akdinizi feshederek Bölge Çalışma Müdürlüğüne şikayet dilekçesiyle başvurabilirsiniz.
Geçiş sürecinde kimi aksamalar ve kırılmalar yaşansa da kırk yılın hedefi olan ‘sosyal güvenlikte tek çatı’ ve ‘uygulama birliği’ önemli ölçüde sağlanmış oldu.
Türkiye’den emekli olan, yurtdışında çalışabilir
Soru: Sadettin Bey, bir önceki yazınızda yurtdışında yaşayan vatandaşları fazla ödeme yapmamaları konusundaki uyarmıştınız. Aynı yazıda, yurtdışı hizmet borçlanma sonrasında aylık bağlanabilmesi için yurtdışında çalışmıyor ve aylık almıyor olma şartından bahsetmişsiniz. Benim kız kardeşim yurtdışında çalışıyor. Biz onu burada isteğe bağlı sigortalı yaptık ve emekli oldu. Ancak yurtdışı çalışması devam ediyor. Bu durum ileride sorun çıkarır mı? Ersen Gürpınar
Cevap: Ersen Bey, yurtdışında çalışma veya gelir/aylık alma yasağı sadece yurtdışı hizmet borçlanmasıyla emekli olan vatandaşlarımız için geçerlidir. Oysa kız kardeşiniz yurtdışı borçlanmasıyla değil, Türkiye’de normal prim ödemek suretiyle emekli olmuş. Dolayısıyla yurtdışında çalışabilir veya ikamete dayalı gelir/aylık alabilir. Eğer ödediği primler içerisinde bir gün bile yurtdışı hizmet borçlanması bulunsaydı, emeklilik sonrası Türkiye’de çalışabilirdi fakat yurtdışında çalışamaz ve gelir/aylık alamazdır.
Önce SGK müdürlüğüne uğrayın
Soru: 25 yıllık sigortalılık sürem doldu fakat emeklilik için 50 yaşıma kadar beklemem gerekiyor. İşten ayrılıp emekliliğimi beklemek istiyorum. Kıdem tazminatımı alabilmek için ne yapmam gerekiyor? Murat Demiral
Cevap: Murat Bey, öncelikle en yakın Sosyal Güvenlik Müdürlüğüne giderek ‘Kıdem Tazminatı Alabilir’ yazısı alacaksınız. Bu yazıyı işyerinize verdikten sonra kıdem tazminatınızı alabilir ve işten ayrılabilirsiniz.
Önce ihtarname gönderin
Soru: Sadettin Bey, ben ve bir arkadaşım 10 yılı aşkın süredir bir akaryakıt istasyonunda market görevlisi olarak çalışıyoruz. Son 5 yıldır işverenimiz maaşlarımıza zam yapmıyor. Günlük 12 saat olmak üzere tatil günleri de dahil çalışıyoruz. Fazla mesai ve izin ücretlerimizi de alamıyoruz. İşverene tazminatımızı alarak çıkmak istediğimizi söyledik ancak birkaç aydır oyalıyor. İşten çıkarak mahkemeye gitsek haklarımızı alabilir miyiz? M. U.
Cevap: Değerli okurum, eğer siz ve arkadaşınız toplamda 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3.600 günü doldurduysanız, SGK müdürlüğünden alacağınız yazıyla işverenden kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz. Prim gününüz veya sigortalılık süreniz yetersiz ise öncelikle PTT kanalıyla iadeli-taahhütlü postayla işverene ihtarname gönderin. İhtarnamede belirteceğiniz sürede tazminatlarınız ve ücret alacaklarınız ödenmediği taktirde iş akdinizi feshederek Bölge Çalışma Müdürlüğüne şikayet dilekçesiyle başvurabilirsiniz.
