Bayramda kim okur beni?
Çalışma hayatı ve sosyal güvenlik alanında yazmanın avantajı olduğu kadar bazı dezavantajları da var. Mesela bayram günleri...
İnsanlar işyerinden ve çalışma hayatının sorunlarından biraz olsun uzaklaşmış. Kafasını dağıtmaya, stresi sıfırlamaya fırsat bulmuş. Sevdikleriyle bir araya gelmiş, herkes bayram havasında. Bu arada eline gazeteyi alıyor, bir bakıyor adamın birisi emeklilik, çalışan sorunları, prim günü, iş kanunu vs. döktürüyor. Ne kadar itici değil mi?
Neyse ki bayramda herkes tatil yapmıyor. Hatırı sayılır sayıda kişi, bayram tatilinde mesai yapıyor. Öyleyse biz de bayram mesaileri ve çalışanların bu konudaki haklarına değinmiş olalım.
Sözleşme şartları önemli
Bir işyerinde ulusal bayram veya genel tatil günlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.
Ücret %100 zamlı ödenir
Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi, işçilerin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma zorunlulukları yok. Dolayısıyla bugünlerde çalışmayan yani tatil yapan işçilere, söz konusu sürelere ait ücretleri tam olarak ödenir. Yok eğer çalışanlar, tercihlerini çalışmaktan yana kullanmışlarsa her gün için bir günlük ilaveücret ödenir. Yani tatil günlerine denk gelen ücretleri %100 zamlı olarak ödenir.
İşçi çalışmayı reddederse...
İşveren tarafından ulusal bayram veya genel tatil gününde çalışması istendiği halde, işçi çalışmayı reddederse ne olur? İşte burada toplu veya bireysel iş sözleşmesindeki hükümler devreye girer. Eğer sözleşmelerde bugünlerde çalışılacağı veya buna benzer bir düzenleme varsa, işçi işverenin emir ve talimatına uymak zorundadır. Aksi halde iş akdini ve kıdeme bağlı haklarını tehlikeye atmış olur. Ancak sözleşmelerde, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılacağına dair bir düzenleme yoksa işçi işverenin çalışma teklifini kabul etmek zorunda değildir. Böyle bir durumda iş akdinin sona ermesi halinde, işçi haklı fesih hükümlerinden yararlanabilecektir.
Öte yandan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma konusunda iş sözleşmeleri kadar, yapılan işin mahiyeti de önemlidir. Örneğin sağlık alanında hizmet veren bir işyerinde, tatil günleri de olsa en azından nöbet usulü hizmet verilmesi zorunlu olduğundan, bu işyerinin çalışanı 'hayır, ben tatil günü çalışmam' diyemeyecektir. Hakkaniyete uygun bir şekilde, nöbetleşe olarak işyerinin hizmet vermesi sağlanacaktır.
Uzman çavuş olarak emeklilik koşulları
Soru: Sadettin Bey, ben 3269 Sayılı Uzman Erbaş Kanunu'na göre görev yapmaktayım. 08.06.1993 tarihinde göreve başladım, 05.05 1968 doğum tarihim. Halen çalışıyorum 04.02.1986 sigorta başlangıcı 26.01.1987 bitiş arasında sigortam var. 30.08.1990 askerlik başlangıcı 29.02.1992 askerlik bitiş.1996 tarihinde askerlik borçlanmasını ödedim. Buna göre ne zaman emekli olabilirim? Kamil Deregümülü
Cevap: Değerli okurum, normalde fiili hizmet zammı dahil 25 yıl ve 52 yaş şartıyla emekli olacaksınız. Ancak SSK'lı çalışmalarınız ve askerlik borçlanmanız dikkate alındığında hizmet başlangıcınız 1991 başına çekilecek. Ayrıca bu tarih, kazandığınız yıpranma payı kadar daha geri gidecek. Buna ilaveten yıpranma payınız, emeklilikte tabi olduğunuz yaştan indirilecek. Bütün bu avantajlarınızı dikkate aldığımızda, 13.06.2012 tarihinde emekliliğe hak kazanacaksınız.
BUGÜN / 9 Eylül 2010
İnsanlar işyerinden ve çalışma hayatının sorunlarından biraz olsun uzaklaşmış. Kafasını dağıtmaya, stresi sıfırlamaya fırsat bulmuş. Sevdikleriyle bir araya gelmiş, herkes bayram havasında. Bu arada eline gazeteyi alıyor, bir bakıyor adamın birisi emeklilik, çalışan sorunları, prim günü, iş kanunu vs. döktürüyor. Ne kadar itici değil mi?
Neyse ki bayramda herkes tatil yapmıyor. Hatırı sayılır sayıda kişi, bayram tatilinde mesai yapıyor. Öyleyse biz de bayram mesaileri ve çalışanların bu konudaki haklarına değinmiş olalım.
Sözleşme şartları önemli
Bir işyerinde ulusal bayram veya genel tatil günlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.
Ücret %100 zamlı ödenir
Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi, işçilerin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma zorunlulukları yok. Dolayısıyla bugünlerde çalışmayan yani tatil yapan işçilere, söz konusu sürelere ait ücretleri tam olarak ödenir. Yok eğer çalışanlar, tercihlerini çalışmaktan yana kullanmışlarsa her gün için bir günlük ilaveücret ödenir. Yani tatil günlerine denk gelen ücretleri %100 zamlı olarak ödenir.
İşçi çalışmayı reddederse...
İşveren tarafından ulusal bayram veya genel tatil gününde çalışması istendiği halde, işçi çalışmayı reddederse ne olur? İşte burada toplu veya bireysel iş sözleşmesindeki hükümler devreye girer. Eğer sözleşmelerde bugünlerde çalışılacağı veya buna benzer bir düzenleme varsa, işçi işverenin emir ve talimatına uymak zorundadır. Aksi halde iş akdini ve kıdeme bağlı haklarını tehlikeye atmış olur. Ancak sözleşmelerde, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılacağına dair bir düzenleme yoksa işçi işverenin çalışma teklifini kabul etmek zorunda değildir. Böyle bir durumda iş akdinin sona ermesi halinde, işçi haklı fesih hükümlerinden yararlanabilecektir.
Öte yandan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma konusunda iş sözleşmeleri kadar, yapılan işin mahiyeti de önemlidir. Örneğin sağlık alanında hizmet veren bir işyerinde, tatil günleri de olsa en azından nöbet usulü hizmet verilmesi zorunlu olduğundan, bu işyerinin çalışanı 'hayır, ben tatil günü çalışmam' diyemeyecektir. Hakkaniyete uygun bir şekilde, nöbetleşe olarak işyerinin hizmet vermesi sağlanacaktır.
Uzman çavuş olarak emeklilik koşulları
Soru: Sadettin Bey, ben 3269 Sayılı Uzman Erbaş Kanunu'na göre görev yapmaktayım. 08.06.1993 tarihinde göreve başladım, 05.05 1968 doğum tarihim. Halen çalışıyorum 04.02.1986 sigorta başlangıcı 26.01.1987 bitiş arasında sigortam var. 30.08.1990 askerlik başlangıcı 29.02.1992 askerlik bitiş.1996 tarihinde askerlik borçlanmasını ödedim. Buna göre ne zaman emekli olabilirim? Kamil Deregümülü
Cevap: Değerli okurum, normalde fiili hizmet zammı dahil 25 yıl ve 52 yaş şartıyla emekli olacaksınız. Ancak SSK'lı çalışmalarınız ve askerlik borçlanmanız dikkate alındığında hizmet başlangıcınız 1991 başına çekilecek. Ayrıca bu tarih, kazandığınız yıpranma payı kadar daha geri gidecek. Buna ilaveten yıpranma payınız, emeklilikte tabi olduğunuz yaştan indirilecek. Bütün bu avantajlarınızı dikkate aldığımızda, 13.06.2012 tarihinde emekliliğe hak kazanacaksınız.
BUGÜN / 9 Eylül 2010