Asgari ücretliye 126 lira ne zaman? (8 Ekim 2012)
Asgari ücretlilerden alınan vergi, yıllar boyu tartışma konusu oldu. Nihayet Anayasa Uzlaşma Komisyonu, asgari ücretten vergi alınmaması üzerinde uzlaşarak önemli bir adım attı. Hükümet kanadından Bakan Faruk Çelik de bu uzlaşmaya destek verdi. Bu kez de kaldırılan verginin işverenin mi yoksa işçinin mi cebinde kalacağı konusu oldu. Sayın Çelik bu konuda da Hükümetin tavrını ortaya koyarak, devletin vazgeçeceği verginin işçinin cebinde kalması gerektiğini belirtti ki doğru olan da budur. Böylece beş milyondan fazla işçinin cebine ilave olarak 126 TL girmiş olacak.
Şüphesiz Uzlaşma Komisyonunda alınan karar son derece önemli ve yerinde bir karar. Ancak konuyla ilgili sanırım bir yanlış algı söz konusu. Öyle ki sanki asgari ücretten verginin kaldırılması için anayasa değişikliği gerekiyormuş gibi bir hava oluştu. Oysa mevcut anayasamızda asgari ücretten vergi alınacağına dair herhangi bir hüküm bulunmadığı gibi herkesin ödeme gücüne göre vergi vereceği belirtiliyor. Şuan varılan uzlaşma ise asgari ücretten vergi alınmasının anayasa seviyesinde önüne geçilmesini öngörüyor. Kısacası bir kanun teklifi veya tasarısıyla, hemen bugün asgari ücret üzerinden alınan vergi kaldırılabilir. Bunun için yeni anayasayı beklemek –en azından teknik olarak- şart değil.
Doğum sebebiyle kıdem tazminatı ödenmez
Soru: Sadettin Bey, eşim bayan güvenlik olarak çalışıyor. Sağlık sebebiyle doğum öncesi iznine ayrılacak. Eşim yasal izin süreleri bittikten sonra çalışmak istemesezse 3,5 senedir çalışmakta olduğu işyerinden tazminat alarak ayrılabilir mi? Hüseyin Ş.
Cevap: Değerli okurum, askerlik, emeklilik veya bayanların evlilik sebebiyle işlerinden ayrılması gibi durumlarda kıdem tazminatı işveren tarafından ödenir. Yani bu durumlarda işçi kendi isteğiyle hiçbir mazeret belirtmeden işten ayrılsa da kıdem tazminatını alabilir. Ancak doğum sebebiyle işten ayrılma durumunda işverenin tazminat ödeme yükümlülüğü bulunmuyor. Eşinizin kıdem tazminatını alabilmesi için doğum gerekçesi dışında başka bir haklı fesih sebebi olmalıdır.
Borçlanmayla prim gününüz artar
Soru: Sadettin Bey, ben 15.05.1998 tarihinde belediyede işe başladım. Bu iş yerinde 3.045 gün ödenmiş sigorta pirimim var. 02.02.2006 tarihinde işten evlilik nedeniyle ayrıldım. 05.01.2008 ve 05.08.2012 tarihlerinde iki doğumumu yaptım. Sizce doğum borçlanmamı ne zaman yapmalıyım? Bu borçlanma için ne kadar ödemem gerekir ve emeklilik yaşımda bir değişiklik olacak mı? Nebahat A.
Cevap: Değerli okurum, doğumlarınızdan önce sigortalı olduğunuz için her iki doğum için toplam dört yıl borçlanma yapabilirsiniz. Dört yıllık borçlanmayla toplam 14 bin 446 lira ödersiniz ancak emeklilik tarihinizde herhangi bir değişiklik olmaz. Borçlanmayla sadece prim gününüzü 1.440 gün kadar artırmış olursunuz. 5.975 günü doldurarak 54 yaşınızda emekli olabileceğiniz gibi 3.600 günü doldurarak 58 yaşınızda da emekli olabilirsiniz. Doğum borçlanmanızı hemen şimdi veya emekliliğinize yakın bir tarihte de yapabilirsiniz.
Şüphesiz Uzlaşma Komisyonunda alınan karar son derece önemli ve yerinde bir karar. Ancak konuyla ilgili sanırım bir yanlış algı söz konusu. Öyle ki sanki asgari ücretten verginin kaldırılması için anayasa değişikliği gerekiyormuş gibi bir hava oluştu. Oysa mevcut anayasamızda asgari ücretten vergi alınacağına dair herhangi bir hüküm bulunmadığı gibi herkesin ödeme gücüne göre vergi vereceği belirtiliyor. Şuan varılan uzlaşma ise asgari ücretten vergi alınmasının anayasa seviyesinde önüne geçilmesini öngörüyor. Kısacası bir kanun teklifi veya tasarısıyla, hemen bugün asgari ücret üzerinden alınan vergi kaldırılabilir. Bunun için yeni anayasayı beklemek –en azından teknik olarak- şart değil.
Doğum sebebiyle kıdem tazminatı ödenmez
Soru: Sadettin Bey, eşim bayan güvenlik olarak çalışıyor. Sağlık sebebiyle doğum öncesi iznine ayrılacak. Eşim yasal izin süreleri bittikten sonra çalışmak istemesezse 3,5 senedir çalışmakta olduğu işyerinden tazminat alarak ayrılabilir mi? Hüseyin Ş.
Cevap: Değerli okurum, askerlik, emeklilik veya bayanların evlilik sebebiyle işlerinden ayrılması gibi durumlarda kıdem tazminatı işveren tarafından ödenir. Yani bu durumlarda işçi kendi isteğiyle hiçbir mazeret belirtmeden işten ayrılsa da kıdem tazminatını alabilir. Ancak doğum sebebiyle işten ayrılma durumunda işverenin tazminat ödeme yükümlülüğü bulunmuyor. Eşinizin kıdem tazminatını alabilmesi için doğum gerekçesi dışında başka bir haklı fesih sebebi olmalıdır.
Borçlanmayla prim gününüz artar
Soru: Sadettin Bey, ben 15.05.1998 tarihinde belediyede işe başladım. Bu iş yerinde 3.045 gün ödenmiş sigorta pirimim var. 02.02.2006 tarihinde işten evlilik nedeniyle ayrıldım. 05.01.2008 ve 05.08.2012 tarihlerinde iki doğumumu yaptım. Sizce doğum borçlanmamı ne zaman yapmalıyım? Bu borçlanma için ne kadar ödemem gerekir ve emeklilik yaşımda bir değişiklik olacak mı? Nebahat A.
Cevap: Değerli okurum, doğumlarınızdan önce sigortalı olduğunuz için her iki doğum için toplam dört yıl borçlanma yapabilirsiniz. Dört yıllık borçlanmayla toplam 14 bin 446 lira ödersiniz ancak emeklilik tarihinizde herhangi bir değişiklik olmaz. Borçlanmayla sadece prim gününüzü 1.440 gün kadar artırmış olursunuz. 5.975 günü doldurarak 54 yaşınızda emekli olabileceğiniz gibi 3.600 günü doldurarak 58 yaşınızda da emekli olabilirsiniz. Doğum borçlanmanızı hemen şimdi veya emekliliğinize yakın bir tarihte de yapabilirsiniz.