Teşvikte bir ilk; sigorta primi işçi payı

Son yılların en kapsamlı teşvik paketi önceki gün Sayın Başbakan tarafından açıklandı. Teşvik paketine ilişkin sunumun bizzat Başbakan tarafından yapılması, Hükümetin konuya verdiği önemi gösteriyor. Genel olarak teşvik paketinde iki önemli saikın rol oynadığını görüyoruz; cari açık ve işsizlik.
İstihdam teşvikleri açısından baktığımızda, şuan 10 ayrı teşvik paketi uygulanıyor. Açıklanan paket 11. oldu. Önceki paketlerde sadece işveren payı sigorta primi karşılanırken, bu pakette 6. bölge için işveren payının yanı sıra işçi payı ve stopajı da Hazine tarafından karşılanıyor. Yani Doğu ve Güneydoğu illerinde işveren sadece asgari ücretin net tutarı olan 635 lira ödeyerek işçi çalıştırabilecek. Bu yönüyle 6. bölge için radikal bir teşvik kararı alınmış diyebiliriz.
SGK’ya çok iş düşecek
Sigorta primi işveren payı yanı sıra işçi payının da Hazine tarafından karşılanması, 6. bölgede ciddi bir istihdam artışı sağlayabileceği gibi suiistimallere de sebep olabilir. Örneğin şuan isteğe bağlı sigortalı olan bir kişi SGK’ya ayda 284 lira prim ödüyor. Bu kişi fiilen çalışmadığı halde 6. bölgedeki bir ilden sigortalı gösterildiği taktirde, ne kendi cebinden ne de işverenin cebinden bir kuruş çıkmadan 10 yıl boyunca sigortalı olabilecek. Yani fiili istihdam artışı olmadığı halde devletin prim kaybı olacak. Kimsenin aklına karpuz kabuğu düşürmeyelim ama açıklanan paketin böyle bir yumuşak karnı var. Bu anlamda suiistimallerin önlenmesi konusunda SGK’ya çok iş düşecek gibi görünüyor.
Aracı dosyasına gerek yok, fatura yeterli
Soru: Sadettin Bey, satış yaptığımız rafların montajı için personelimizi müşterimizin fabrikasına göndereceğiz. İşe başlatmadan öncede alt işveren olarak işlemlerimizi tamamlayıp bu çalışanlarımızın işe giriş işlemlerini yapacağız. İş bitiminde de personellerimizi gün kaybı olmadan kendi işyerimize geri alacağız. Şu durumda asgari işçilik hesaplaması yapmamız gerekir mi? Bahse konu iş ihale usulü alınmış değil. Yaptığımız satışın sözleşmesi ile belirlenmiş bir durum. Mülayim C.
Cevap: Mülayim Bey, raf montajı için müşterinizin işyerinde aracı dosyası açtırmanıza gerek yok. Aracı dosyası genelde belirli bir süre devamlılık gösteren işler için açılır. Yapılan iş için müşteri firmaya keseceğiniz faturada işyeri sicil numaranızı ve yapılan işin mahiyetini (malzeme, malzemeli işçilik, salt işçilik) belirtmeniz yeterli. Bu iş için asgari işçilik hesaplaması yapılmaz.
Kıdem tazminatı taksitle ödenebilir ama…
Soru: İşverenin kıdem tazminatını taksitlere bölme hakkı var mıdır? Geçtiğimiz ay emekli olan bir arkadaşımızın tazminatını bir peşin 5 takside böldüler ve “bütün haklarımı aldım” şeklinde imza attırdılar. Bu durumda, kalan taksitler ödenmezse hak iddia etme şansı kaybolur mu? Hakan
Cevap: Değerli okurum, iş mevzuatımızda kıdem tazminatının taksitle ödenebileceği veya ödenemeyeceğine dair bir düzenleme bulunmuyor. Dolayısıyla bu konu, işçi ile işverenin aralarındaki anlaşmaya bağlıdır. İşçi kabul etmediği taktirde işveren taksitle ödeme yoluna gidemez. Eğer işçi kabul etmiş ve taksitlere bölünmüşse, peşinat sonrası taksitler için en yüksek banka faizi uygulanır. “Bütün haklarımı aldım” şeklindeki ibraname, kalan taksitlerin ödenmeyeceği anlamına gelmez. Zaten yargı kararlarında da bu tür genel ifade içeren ibranameler geçerli kabul edilmiyor.
İstihdam teşvikleri açısından baktığımızda, şuan 10 ayrı teşvik paketi uygulanıyor. Açıklanan paket 11. oldu. Önceki paketlerde sadece işveren payı sigorta primi karşılanırken, bu pakette 6. bölge için işveren payının yanı sıra işçi payı ve stopajı da Hazine tarafından karşılanıyor. Yani Doğu ve Güneydoğu illerinde işveren sadece asgari ücretin net tutarı olan 635 lira ödeyerek işçi çalıştırabilecek. Bu yönüyle 6. bölge için radikal bir teşvik kararı alınmış diyebiliriz.
SGK’ya çok iş düşecek
Sigorta primi işveren payı yanı sıra işçi payının da Hazine tarafından karşılanması, 6. bölgede ciddi bir istihdam artışı sağlayabileceği gibi suiistimallere de sebep olabilir. Örneğin şuan isteğe bağlı sigortalı olan bir kişi SGK’ya ayda 284 lira prim ödüyor. Bu kişi fiilen çalışmadığı halde 6. bölgedeki bir ilden sigortalı gösterildiği taktirde, ne kendi cebinden ne de işverenin cebinden bir kuruş çıkmadan 10 yıl boyunca sigortalı olabilecek. Yani fiili istihdam artışı olmadığı halde devletin prim kaybı olacak. Kimsenin aklına karpuz kabuğu düşürmeyelim ama açıklanan paketin böyle bir yumuşak karnı var. Bu anlamda suiistimallerin önlenmesi konusunda SGK’ya çok iş düşecek gibi görünüyor.
Aracı dosyasına gerek yok, fatura yeterli
Soru: Sadettin Bey, satış yaptığımız rafların montajı için personelimizi müşterimizin fabrikasına göndereceğiz. İşe başlatmadan öncede alt işveren olarak işlemlerimizi tamamlayıp bu çalışanlarımızın işe giriş işlemlerini yapacağız. İş bitiminde de personellerimizi gün kaybı olmadan kendi işyerimize geri alacağız. Şu durumda asgari işçilik hesaplaması yapmamız gerekir mi? Bahse konu iş ihale usulü alınmış değil. Yaptığımız satışın sözleşmesi ile belirlenmiş bir durum. Mülayim C.
Cevap: Mülayim Bey, raf montajı için müşterinizin işyerinde aracı dosyası açtırmanıza gerek yok. Aracı dosyası genelde belirli bir süre devamlılık gösteren işler için açılır. Yapılan iş için müşteri firmaya keseceğiniz faturada işyeri sicil numaranızı ve yapılan işin mahiyetini (malzeme, malzemeli işçilik, salt işçilik) belirtmeniz yeterli. Bu iş için asgari işçilik hesaplaması yapılmaz.
Kıdem tazminatı taksitle ödenebilir ama…
Soru: İşverenin kıdem tazminatını taksitlere bölme hakkı var mıdır? Geçtiğimiz ay emekli olan bir arkadaşımızın tazminatını bir peşin 5 takside böldüler ve “bütün haklarımı aldım” şeklinde imza attırdılar. Bu durumda, kalan taksitler ödenmezse hak iddia etme şansı kaybolur mu? Hakan
Cevap: Değerli okurum, iş mevzuatımızda kıdem tazminatının taksitle ödenebileceği veya ödenemeyeceğine dair bir düzenleme bulunmuyor. Dolayısıyla bu konu, işçi ile işverenin aralarındaki anlaşmaya bağlıdır. İşçi kabul etmediği taktirde işveren taksitle ödeme yoluna gidemez. Eğer işçi kabul etmiş ve taksitlere bölünmüşse, peşinat sonrası taksitler için en yüksek banka faizi uygulanır. “Bütün haklarımı aldım” şeklindeki ibraname, kalan taksitlerin ödenmeyeceği anlamına gelmez. Zaten yargı kararlarında da bu tür genel ifade içeren ibranameler geçerli kabul edilmiyor.