Gazetecinin kıdem hesabı
İsmi mahfuz bir gazeteci arkadaşımızın sorusu şöyle; “11 yıldır aynı gazetede çalışıyorum. Bu sürenin ilk beş yılı normal işçi statüsünde, son altı yılı ise Basın İş Kanunu kapsamında geçti. Kıdem tazminatım hesaplanırken hangi kanuna göre hesaplanır? Hesaplamada tavan uygulanır mı? Hatalı bir hesaplama yapılmasını istemiyorum. Yanlış veya eksik hesaplama yapılırsa nasıl bir yol izlemem gerekir? Bu konuda bilgilendirirseniz sevinirim.”
Evet, basın mesleğinde Basın İş Kanunu kapsamında çalışanların kıdem tazminatları diğer işçilere göre farklı uygulanıyor. Kıdem tazminatına hak kazanma şartları, tazminatın hesabı ve ödenmesi gibi konularda farklılıklar var. En önemli fark, normal işçilerin tazminat hesabında tavan uygulanırken (şuan için 3.254 lira), basın çalışanlarında tavan uygulanmıyor. Bu da yüksek ücretle çalışan basın mensupları için önemli avantaj sağlıyor. Aynı gazetede hem İş Kanunu hem de Basın İş Kanunu kapsamında çalışmanız varsa, İş Kanunu kapsamında geçen süre için tavan dikkate alınır, Basın İş Kanunu kapsamındaki çalışmanız tavan uygulanmadan hesaplanır. Nitekim Yargıtay’ın kararları da bu yöndedir (Yarg. 9. HD.,03.02.1987, E. 1986/10722, K.1987/952). Hatalı veya eksik hesaplama yapıldığını düşünürseniz, bu konuda öncelikle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına şikayet ve gerekirse iş mahkemesinde dava yoluna gitmeniz gerekir. Ayrıca basın çalışanlarının kıdem tazminatı haklarıyla ilgili detaylı bilgi için Prof. Müjdat Şakar hocanın Çalışma ve Toplum Dergisi’ndeki (2008/2) makalesini tavsiye ederim.
Normal emeklilik daha avantajlı
Soru: Sadettin Bey, ben 1974 yılında sigortalı işe başladım. 2000 yılında normal emekli oldum. Emekli olmadan önce 1993 yılında mide kanseri ameliyatı oldum, dalak ve midem tamamen alındı ve %80 özürlü hale geldim. Yalnız emekli olurken malulen değil normal emekli oldum. Şuan sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışıyorum. Malulen emekli olsaydım daha mı avantajlı olurdum? Süleyman K.
Cevap: Süleyman Bey, malulen emeklilik sizin için avantaj değil dezavantaj olurdu. Şuan emekli aylığınızı alarak çalışmaya devam edebiliyorsunuz. Eğer malulen emekli olsaydınız çalışmaya başladığınız anda aylığınız kesilirdi. Zira malulen emekli olanların, emeklilik sonrasında hem çalışıp hem de emekli maaşını alması mümkün değil.
Bağ-Kur’da 18 yaş öncesi geçersiz
Soru: Sadettin Bey, ben 1984 yılında vergi mükellefi oldum. O tarihte 17 yaşımda idim. Aynı tarih itibariyle Bağ-Kur primi ödemeye başladığım halde sigortam 18 yaşımda başlatılıyor. Başvuruma rağmen Bağ-Kur il müdürlüğü 18 yaş öncesi ödemelerimi saymıyor. Bu konuda ne yapmam gerekiyor? Ahmet Ş.
Cevap: Ahmet Bey, 1.4.1981 tarihinden sonra Bağ-Kur’lu olanların sigortalılığı 18 yaşın doldurulduğu tarihte başlatılır. 18 yaşınızdan önce tescil edilmiş olsanız bile yasal hizmet başlangıcınız olarak 18 yaşınızı doldurduğunuz tarih esas alınır. Yani 18 yaştan önce ödenmiş primler geçersizdir. Bu konuda yapabileceğiniz bir şey bulunmuyor.
BUGÜN/6 Eylül 2013
İsmi mahfuz bir gazeteci arkadaşımızın sorusu şöyle; “11 yıldır aynı gazetede çalışıyorum. Bu sürenin ilk beş yılı normal işçi statüsünde, son altı yılı ise Basın İş Kanunu kapsamında geçti. Kıdem tazminatım hesaplanırken hangi kanuna göre hesaplanır? Hesaplamada tavan uygulanır mı? Hatalı bir hesaplama yapılmasını istemiyorum. Yanlış veya eksik hesaplama yapılırsa nasıl bir yol izlemem gerekir? Bu konuda bilgilendirirseniz sevinirim.”
Evet, basın mesleğinde Basın İş Kanunu kapsamında çalışanların kıdem tazminatları diğer işçilere göre farklı uygulanıyor. Kıdem tazminatına hak kazanma şartları, tazminatın hesabı ve ödenmesi gibi konularda farklılıklar var. En önemli fark, normal işçilerin tazminat hesabında tavan uygulanırken (şuan için 3.254 lira), basın çalışanlarında tavan uygulanmıyor. Bu da yüksek ücretle çalışan basın mensupları için önemli avantaj sağlıyor. Aynı gazetede hem İş Kanunu hem de Basın İş Kanunu kapsamında çalışmanız varsa, İş Kanunu kapsamında geçen süre için tavan dikkate alınır, Basın İş Kanunu kapsamındaki çalışmanız tavan uygulanmadan hesaplanır. Nitekim Yargıtay’ın kararları da bu yöndedir (Yarg. 9. HD.,03.02.1987, E. 1986/10722, K.1987/952). Hatalı veya eksik hesaplama yapıldığını düşünürseniz, bu konuda öncelikle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına şikayet ve gerekirse iş mahkemesinde dava yoluna gitmeniz gerekir. Ayrıca basın çalışanlarının kıdem tazminatı haklarıyla ilgili detaylı bilgi için Prof. Müjdat Şakar hocanın Çalışma ve Toplum Dergisi’ndeki (2008/2) makalesini tavsiye ederim.
Normal emeklilik daha avantajlı
Soru: Sadettin Bey, ben 1974 yılında sigortalı işe başladım. 2000 yılında normal emekli oldum. Emekli olmadan önce 1993 yılında mide kanseri ameliyatı oldum, dalak ve midem tamamen alındı ve %80 özürlü hale geldim. Yalnız emekli olurken malulen değil normal emekli oldum. Şuan sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışıyorum. Malulen emekli olsaydım daha mı avantajlı olurdum? Süleyman K.
Cevap: Süleyman Bey, malulen emeklilik sizin için avantaj değil dezavantaj olurdu. Şuan emekli aylığınızı alarak çalışmaya devam edebiliyorsunuz. Eğer malulen emekli olsaydınız çalışmaya başladığınız anda aylığınız kesilirdi. Zira malulen emekli olanların, emeklilik sonrasında hem çalışıp hem de emekli maaşını alması mümkün değil.
Bağ-Kur’da 18 yaş öncesi geçersiz
Soru: Sadettin Bey, ben 1984 yılında vergi mükellefi oldum. O tarihte 17 yaşımda idim. Aynı tarih itibariyle Bağ-Kur primi ödemeye başladığım halde sigortam 18 yaşımda başlatılıyor. Başvuruma rağmen Bağ-Kur il müdürlüğü 18 yaş öncesi ödemelerimi saymıyor. Bu konuda ne yapmam gerekiyor? Ahmet Ş.
Cevap: Ahmet Bey, 1.4.1981 tarihinden sonra Bağ-Kur’lu olanların sigortalılığı 18 yaşın doldurulduğu tarihte başlatılır. 18 yaşınızdan önce tescil edilmiş olsanız bile yasal hizmet başlangıcınız olarak 18 yaşınızı doldurduğunuz tarih esas alınır. Yani 18 yaştan önce ödenmiş primler geçersizdir. Bu konuda yapabileceğiniz bir şey bulunmuyor.
BUGÜN/6 Eylül 2013
