Torbaya sevinenler – üzülenler
Çalışma hayatı ve sosyal güvenliğe dair son yılların en kapsamlı paketlerinden birisi geçtiğimiz Cuma günü Meclis’e sunuldu. Ayrıca önceki gün bu tasarıya ilaveten bir de borçları yapılandıran kanun teklifi eklendi. Böyle olunca milyonlarca kişiyi ilgilendiren konular üst üste gelmiş oldu. Hazırlanan paketler pek çok kesimi sevindirirken, torbada umduğunu bulamayan bir o kadar kişiyi de hayal kırıklığına uğrattı. İşte torba yasanın sevindirdiği ve üzdüğü kesimler.
Sevinenler
Üzülenler
SSK’lı bayanlara tanınan doğum borçlanması memurlara ve Bağ-Kur’lulara da tanınıyor. Ayrıca borçlanma iki çocuktan üç çocuğa ve toplam 6 yıla çıkıyor.
Çalışmaya başlamadan önce doğum yapmış bayanlarla ev hanımları da doğum borçlanması bekliyordu. Torbada bunlar için borçlanma hakkı verilmedi.
1 Ocak 2012 itibariyle gelir testi yaptırmayanlara yeni bir hak tanınacak. Ayrıca test yaptıran veya yaptırmayan tüm GSS borçluların borcu 12 taksite bölünecek. Faizler silinerek ana para tahsil edilecek.
Özellikle işsiz gençler için GSS borçlarının tamamen silineceği yönünde beklenti vardı. Torbaya bu konuda özel hüküm girmedi.
Kamuda çalışan taşeron işçilerinin kıdem tazminatı, yıllık izinleri ve ücretleri garanti altına alınıyor. Ayrıca toplu iş sözleşmesi (TİS) kapsamında verilen zamlar da taşeron işçilerine yansıtılacak. Kamuda asıl işler taşerona verilemeyecek.
Özeldeki taşeron işçileri: Özeldeki taşeron işçileri için de ücret ve yıllık izin garantisi gelirken, TİS zamları bu işçiler için işverenin inisiyatifine bırakılıyor. Ayrıca özel sektörde asıl işler taşerona verilebilecek. Kamudaki taşeron işçileri için kadro da torba kanuna girmedi.
Yeraltı maden işlerinde çalışanlar 55 yerine 50 yaşlarında emekli olacaklar. Ayrıca yılın 360 günü yıpranma hesabına dahil edilecek. Haftalık çalışma süreleri 36 saat olurken, yıllık izinlerine 4’er gün eklenecek.
Yeraltı maden işyerlerinde taşeronun yasaklanması bekleniyordu fakat torbaya girmedi. Yine iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimleri de işverenin emrinde görev yapmaya devam edecekler. Kamu denetiminde de yapısal değişikliğe gidilmedi.
Asıl işveren, taşeronun (alt işveren) iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini alıp almadığından sorumlu olacak. Bu sorumluluk zaten vardı, biraz daha açık hale getirildi.
Yasaya aykırı taşeronlaşma durumunda, mevcut yasa, taşeron işçilerinin asıl işveren işçisi sayılmasını öngörüyordu. Torba kanun ise bu durumda taşeron işçilerini asıl işverenin işçisi saymak yerine sadece ücret ve sosyal hakların eşitlenmesini öngörüyor. Bu hükmün taşeronlaşmayı artırmasından endişe ediliyor.
Soma faciasında vefat eden madenciler sivil şehit sayılıyor. Ailelerine aylık bağlanması için kanundaki 900 gün ve 5 yıl sigortalılık şartı aranmıyor. Ayrıca Soma A.Ş.’nin faaliyeti durdurulan işyeri çalışanları için işsizlik fonundan ücret ödenmesi öngörülüyor.
Staj sigortasının emeklilik hesabında başlangıç kabul edilmesini bekleyen yaklaşık 500 bin kişi bu torbada da umduğunu bulamadı.
Türk vatandaşlığından izinle çıkan mavi kartlılar, SGK’ya yurtdışı borçlanma yapamıyorlardı. Bu kişilere dava açmadan borçlanma hakkı veriliyor. Ayrıca yurtdışındaki çalışma başlangıcı da Türkiye’de başlangıç tarihi olarak sayılacak.
Emeklilik için yaşı bekleyenlerin, bir kereye mahsus emeklilik hakkı verileceği yönünde beklentileri vardı. Onlar da bir başka torbayı bekleyecekler.
Tüp bebek denemelerinde SGK’nın karşıladığı deneme sayısı ikiden üçe çıkarılıyor.
Engellilerden 1.10.2008 öncesi sigortalı olanlar, erken emekli olabilmek için vergi indirim belgesi almak zorundalar. Bu şartın kaldırılması bekleniyordu fakat torbaya girmedi.
Oda veya dernek kaydı geçersiz sayılarak hizmeti iptal edilen Bağ-Kur’lular, 22.03.1985 tarihinden sonraki primlerini ödeyerek hizmet kazanabilecekler.
Geçmiş yıllarda Bağ-Kur kapsamında faaliyet yürüttüğü halde sigorta tescili yapılmamış olanlar, geriye dönük borçlanma hakkı bekliyordu. Torbaya bu konu da girmedi.
Paketten en karlı çıkanlar devlete borçlu olanlar. Kamuya olan vergi, ceza ve sigorta prim borçlarının tamamı yapılandırılıyor. Peşin ödemede faizin tamamı silinirken, 18 taksite kadar ödeme seçeneği sunuluyor. Yapılandırma şartları hemen hemen 2011 yılındaki uygulamayla aynı.
Geçmiş yıllarda 60 aydan fazla Bağ-Kur prim borcu olduğu için sigortalılığı durdurulanlara tekrar ihya (canlandırma) hakkı veriliyor. Fakat iki yıldan fazla Bağ-Kur prim borcu olanların borcunun silineceği yönünde beklenti vardı. Bu düzenleme de pakete girmedi.
BUGÜN - 4 Haziran 2014
Çalışma hayatı ve sosyal güvenliğe dair son yılların en kapsamlı paketlerinden birisi geçtiğimiz Cuma günü Meclis’e sunuldu. Ayrıca önceki gün bu tasarıya ilaveten bir de borçları yapılandıran kanun teklifi eklendi. Böyle olunca milyonlarca kişiyi ilgilendiren konular üst üste gelmiş oldu. Hazırlanan paketler pek çok kesimi sevindirirken, torbada umduğunu bulamayan bir o kadar kişiyi de hayal kırıklığına uğrattı. İşte torba yasanın sevindirdiği ve üzdüğü kesimler.
Sevinenler
Üzülenler
SSK’lı bayanlara tanınan doğum borçlanması memurlara ve Bağ-Kur’lulara da tanınıyor. Ayrıca borçlanma iki çocuktan üç çocuğa ve toplam 6 yıla çıkıyor.
Çalışmaya başlamadan önce doğum yapmış bayanlarla ev hanımları da doğum borçlanması bekliyordu. Torbada bunlar için borçlanma hakkı verilmedi.
1 Ocak 2012 itibariyle gelir testi yaptırmayanlara yeni bir hak tanınacak. Ayrıca test yaptıran veya yaptırmayan tüm GSS borçluların borcu 12 taksite bölünecek. Faizler silinerek ana para tahsil edilecek.
Özellikle işsiz gençler için GSS borçlarının tamamen silineceği yönünde beklenti vardı. Torbaya bu konuda özel hüküm girmedi.
Kamuda çalışan taşeron işçilerinin kıdem tazminatı, yıllık izinleri ve ücretleri garanti altına alınıyor. Ayrıca toplu iş sözleşmesi (TİS) kapsamında verilen zamlar da taşeron işçilerine yansıtılacak. Kamuda asıl işler taşerona verilemeyecek.
Özeldeki taşeron işçileri: Özeldeki taşeron işçileri için de ücret ve yıllık izin garantisi gelirken, TİS zamları bu işçiler için işverenin inisiyatifine bırakılıyor. Ayrıca özel sektörde asıl işler taşerona verilebilecek. Kamudaki taşeron işçileri için kadro da torba kanuna girmedi.
Yeraltı maden işlerinde çalışanlar 55 yerine 50 yaşlarında emekli olacaklar. Ayrıca yılın 360 günü yıpranma hesabına dahil edilecek. Haftalık çalışma süreleri 36 saat olurken, yıllık izinlerine 4’er gün eklenecek.
Yeraltı maden işyerlerinde taşeronun yasaklanması bekleniyordu fakat torbaya girmedi. Yine iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimleri de işverenin emrinde görev yapmaya devam edecekler. Kamu denetiminde de yapısal değişikliğe gidilmedi.
Asıl işveren, taşeronun (alt işveren) iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini alıp almadığından sorumlu olacak. Bu sorumluluk zaten vardı, biraz daha açık hale getirildi.
Yasaya aykırı taşeronlaşma durumunda, mevcut yasa, taşeron işçilerinin asıl işveren işçisi sayılmasını öngörüyordu. Torba kanun ise bu durumda taşeron işçilerini asıl işverenin işçisi saymak yerine sadece ücret ve sosyal hakların eşitlenmesini öngörüyor. Bu hükmün taşeronlaşmayı artırmasından endişe ediliyor.
Soma faciasında vefat eden madenciler sivil şehit sayılıyor. Ailelerine aylık bağlanması için kanundaki 900 gün ve 5 yıl sigortalılık şartı aranmıyor. Ayrıca Soma A.Ş.’nin faaliyeti durdurulan işyeri çalışanları için işsizlik fonundan ücret ödenmesi öngörülüyor.
Staj sigortasının emeklilik hesabında başlangıç kabul edilmesini bekleyen yaklaşık 500 bin kişi bu torbada da umduğunu bulamadı.
Türk vatandaşlığından izinle çıkan mavi kartlılar, SGK’ya yurtdışı borçlanma yapamıyorlardı. Bu kişilere dava açmadan borçlanma hakkı veriliyor. Ayrıca yurtdışındaki çalışma başlangıcı da Türkiye’de başlangıç tarihi olarak sayılacak.
Emeklilik için yaşı bekleyenlerin, bir kereye mahsus emeklilik hakkı verileceği yönünde beklentileri vardı. Onlar da bir başka torbayı bekleyecekler.
Tüp bebek denemelerinde SGK’nın karşıladığı deneme sayısı ikiden üçe çıkarılıyor.
Engellilerden 1.10.2008 öncesi sigortalı olanlar, erken emekli olabilmek için vergi indirim belgesi almak zorundalar. Bu şartın kaldırılması bekleniyordu fakat torbaya girmedi.
Oda veya dernek kaydı geçersiz sayılarak hizmeti iptal edilen Bağ-Kur’lular, 22.03.1985 tarihinden sonraki primlerini ödeyerek hizmet kazanabilecekler.
Geçmiş yıllarda Bağ-Kur kapsamında faaliyet yürüttüğü halde sigorta tescili yapılmamış olanlar, geriye dönük borçlanma hakkı bekliyordu. Torbaya bu konu da girmedi.
Paketten en karlı çıkanlar devlete borçlu olanlar. Kamuya olan vergi, ceza ve sigorta prim borçlarının tamamı yapılandırılıyor. Peşin ödemede faizin tamamı silinirken, 18 taksite kadar ödeme seçeneği sunuluyor. Yapılandırma şartları hemen hemen 2011 yılındaki uygulamayla aynı.
Geçmiş yıllarda 60 aydan fazla Bağ-Kur prim borcu olduğu için sigortalılığı durdurulanlara tekrar ihya (canlandırma) hakkı veriliyor. Fakat iki yıldan fazla Bağ-Kur prim borcu olanların borcunun silineceği yönünde beklenti vardı. Bu düzenleme de pakete girmedi.
BUGÜN - 4 Haziran 2014