Gurbetçinin emeklilik hakkı bitiyor mu?
Bildiğiniz gibi yurtdışında bulunan Türk vatandaşları, yurtdışı çalışmalarını veya bayan iseler yurtdışı sürelerinin tamamını borçlanarak Türkiye’den de emekliliğe hak kazanabiliyorlar. Ancak son günlerde, gurbetçilerimizin borçlanma ve emeklilik haklarına son verileceği yönünde haberler çıkmaya başladı. Konu yaklaşık dört milyon kişiyi ilgilendirdiğinden, tedirgin olan gurbetçilerimizden sorular yağmaya başladı. Almanya’dan, Belçika’dan, Fransa’dan ve dünyanın dört bir yanından yazan okurlarımız haklı olarak;
· Yurtdışı hizmet borçlanması hakkımıza son mu verilecek?
· Bundan sonra Türkiye’den emekli olamayacak mıyız?
· Hakkımız kaldırılacaksa hemen borçlanma yapalım mı?
Gibisinden sorular yöneltiyorlar.
Başbakan korumuştu
Esasında yurtdışı borçlanma hakkının kaldırılması konusu 2008 yılındaki sosyal güvenlik reformu kapsamında da gündeme gelmişti. Fakat bizzat Sayın Başbakan tarafından verilen talimat üzerine, gurbetçiler için borçlanma hakkının korunmasına karar verilmişti. Şimdi kaldırılacağı yönünde çıkan haberler üzerine yaptığımız araştırmada, ne SGK’da, ne Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda ve ne de Başbakanlık’ta bu yönde bir çalışma ve niyetin olmadığı ifade edildi. Benim görüşüm de kesinlikle bu yönde bir düzenlemenin yapılmayacağı yönünde. Sebebini merak edenler bu köşede 24 Ekim’de çıkan “Emeklilik yaşı 53 olacak mı?” başlıklı yazıma bakabilirler.
Borçlanma, aidiyet duygusunu perçinliyor
Zamanında hem Türkiye’ye döviz girdisi sağlamak hem de gurbetçilerin emeklilik problemlerini çözmek adına yurtdışı hizmet borçlanması hakkı tanınmıştı. Bunun yanında gurbetçilerimize tanınan bu hak, aynı zamanda onların Türkiye’ye aidiyet hislerini perçinliyor ve emeklilik planlarını Türkiye’ye dönüş üzerine yapmalarını da sağlıyor. Bu anlamda borçlanma hakkının kaldırılması, anavatanla ilişkileri ve bağlılıklarını da zayıflatabilir. Yani konu sadece sosyal güvenliğin aktüeryal dengesiyle sınırlı değil.
Diğer taraftan esaslı bir kaynağı olmayan “gurbetçinin borçlanma hakkı kaldırılacak” tarzı haberlerin, biraz da iş takibi piyasasını kızıştırmaya dönük olduğunu düşünüyorum.
İsviçre vatandaşı borçlanma yapamaz
Soru: Sadettin Bey, eşim 1965 doğumlu ve kendisi İsviçre vatandaşı. Son iki yıldır Türkiye vatandaşlığını da aldı. Biz Türkiye’ye dönüş yapmak istiyoruz. İsviçre’de 23 yıldır çalışıyordu. Eşimin yurtdışı borçlanma yapabilmesi için ne yapmamız gerekiyor? Mustafa İ.
Cevap: Mustafa Bey, eşiniz İsviçre vatandaşı olduğu dönemleri borçlanamaz. Zira sadece yurtdışın Türk vatandaşı olarak geçen süreler borçlanılabiliyor. Buna göre eşiniz son iki yılı borçlanabilir. Borçlanma için eşinizin pasaportu ve varsa ikamet belgesi yeterli olur.
Ablanız çift aylık alamaz
Soru: Ablam SSK emeklisi ve eşinden boşanmış durumda. Babamın vefatından sonra Bağ-Kur'a maaş için müracaat ettik. Ancak ablam SSK emeklisi olduğu için babasından maaş alamayacağı söylendi. Fakat çevremizde ablamın durumunda olup da yetim maaşı alanlar var. Bu konuda bilgi verebilir misiniz? Fatih Ö.
Cevap: Fatih Bey, ablanız kendisi SSK emeklisi olduğu için ayrıca babasından yetim aylığı alamaz. Babanız Emekli Sandığı mensubu olsaydı ablanız her iki aylığı bir arada alabilirdi. Tanıdıklarınızdan iki maaş alan kişiler, maaşın birisini Emekli Sandığı’ndan alıyorlardır.
· Yurtdışı hizmet borçlanması hakkımıza son mu verilecek?
· Bundan sonra Türkiye’den emekli olamayacak mıyız?
· Hakkımız kaldırılacaksa hemen borçlanma yapalım mı?
Gibisinden sorular yöneltiyorlar.
Başbakan korumuştu
Esasında yurtdışı borçlanma hakkının kaldırılması konusu 2008 yılındaki sosyal güvenlik reformu kapsamında da gündeme gelmişti. Fakat bizzat Sayın Başbakan tarafından verilen talimat üzerine, gurbetçiler için borçlanma hakkının korunmasına karar verilmişti. Şimdi kaldırılacağı yönünde çıkan haberler üzerine yaptığımız araştırmada, ne SGK’da, ne Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda ve ne de Başbakanlık’ta bu yönde bir çalışma ve niyetin olmadığı ifade edildi. Benim görüşüm de kesinlikle bu yönde bir düzenlemenin yapılmayacağı yönünde. Sebebini merak edenler bu köşede 24 Ekim’de çıkan “Emeklilik yaşı 53 olacak mı?” başlıklı yazıma bakabilirler.
Borçlanma, aidiyet duygusunu perçinliyor
Zamanında hem Türkiye’ye döviz girdisi sağlamak hem de gurbetçilerin emeklilik problemlerini çözmek adına yurtdışı hizmet borçlanması hakkı tanınmıştı. Bunun yanında gurbetçilerimize tanınan bu hak, aynı zamanda onların Türkiye’ye aidiyet hislerini perçinliyor ve emeklilik planlarını Türkiye’ye dönüş üzerine yapmalarını da sağlıyor. Bu anlamda borçlanma hakkının kaldırılması, anavatanla ilişkileri ve bağlılıklarını da zayıflatabilir. Yani konu sadece sosyal güvenliğin aktüeryal dengesiyle sınırlı değil.
Diğer taraftan esaslı bir kaynağı olmayan “gurbetçinin borçlanma hakkı kaldırılacak” tarzı haberlerin, biraz da iş takibi piyasasını kızıştırmaya dönük olduğunu düşünüyorum.
İsviçre vatandaşı borçlanma yapamaz
Soru: Sadettin Bey, eşim 1965 doğumlu ve kendisi İsviçre vatandaşı. Son iki yıldır Türkiye vatandaşlığını da aldı. Biz Türkiye’ye dönüş yapmak istiyoruz. İsviçre’de 23 yıldır çalışıyordu. Eşimin yurtdışı borçlanma yapabilmesi için ne yapmamız gerekiyor? Mustafa İ.
Cevap: Mustafa Bey, eşiniz İsviçre vatandaşı olduğu dönemleri borçlanamaz. Zira sadece yurtdışın Türk vatandaşı olarak geçen süreler borçlanılabiliyor. Buna göre eşiniz son iki yılı borçlanabilir. Borçlanma için eşinizin pasaportu ve varsa ikamet belgesi yeterli olur.
Ablanız çift aylık alamaz
Soru: Ablam SSK emeklisi ve eşinden boşanmış durumda. Babamın vefatından sonra Bağ-Kur'a maaş için müracaat ettik. Ancak ablam SSK emeklisi olduğu için babasından maaş alamayacağı söylendi. Fakat çevremizde ablamın durumunda olup da yetim maaşı alanlar var. Bu konuda bilgi verebilir misiniz? Fatih Ö.
Cevap: Fatih Bey, ablanız kendisi SSK emeklisi olduğu için ayrıca babasından yetim aylığı alamaz. Babanız Emekli Sandığı mensubu olsaydı ablanız her iki aylığı bir arada alabilirdi. Tanıdıklarınızdan iki maaş alan kişiler, maaşın birisini Emekli Sandığı’ndan alıyorlardır.