Hiç sigortam yok, nasıl emekli olurum?
Soru: Sadettin Bey, ben 30 yaşında ev hanımıyım.
Şu ana kadar herhangi bir yerde sigortalı çalışmışlığım yok. SSK veya Bağ-Kur'dan nasıl yararlanıp emekli olabilirim? Sigorta yaptırmak için ön ödemede toplu para yatırıyor muyum yoksa primimi yatırıp başlayabiliyor muyum? Benim için hangi kurum uygun teşekkür ederim? Hacer KoçyiğitCevap: Hacer Hanım, sosyal güvenlik kapsamına girebilmek için herhangi bir toplu para ödenmez. İster bir işyerinde çalışmaya başlayarak, isterseniz de isteğe bağlı olarak sigortalı olabilirsiniz. İsteğe bağlı sigortaya başlarsanız, sağlık primi de dahil olmak üzere aylık 222 TL ödersiniz. Her iki durumda da 15 yıl (5400 gün) prim ödedikten sonra 58 yaşınızı doldurduğunuz tarihte yaştan (kısmi) emekli olabilirsiniz. Kısmi değil de normal emekli olmak isterseniz, çalışarak 7200 gün, isteğe bağlıya da 9000 gün prim ödemeniz gerekir. Normal emeklilikte de yine 58 yaşı beklemeniz gerekecek. Tercih sizin.
12 Eylül mağduruyum. Primlerimi geri alabilir miyim?
Soru: Memur iken 12 Eylül ihtilalinden sonra sıkıyönetim beni işten atmıştı. O ara özel sektörde çalışmıştım. Sonra tekrar memuriyete dönerek emekli oldum. 1952 doğumluyum. Unuttuğum, özel sektördeki SSK'lı durumuma bakmak aklıma geldi. 1000 gün çalışmış ve prim ödemişim. Bu 1000 gün ne işime yarar şimdi istesem paramı alabilir miyim? 1 Temmuz 2003'ten Haziran 2006'ya kadar pirim ödemişim. M. Ciğerlioğlu
Cevap: Değerli okurum, bahsetmiş olduğunuz SSK'lı çalışmalarınız, memuriyetten emekli olurken hizmet birleştirmesi kapsamında, memuriyet hizmetinize eklenmiştir. Şu an almakta olduğunuz emekli aylığınız, bu primlerin de bir karşılığıdır. Dolayısıyla bu primleri geri almanız söz konusu olmaz.
Kayınvalidemin aylığı kesilir mi?
Soru: Merhabalar, kayınpederim bir süre önce vefat etti. Kendisi SSK'dan emekli idi. Aylığı dul aylığı olarak eşine bağlandı. Kayınpederim bir limitet şirketin %50 ortağı idi. Eğer hisse devri eşinin üzerine yapılırsa, aylığından kesinti olur mu?
Cevap: Bener Bey, kayınvalidenizle birlikte, babasından yetim aylığı bağlanan çocuğu varsa kayınvalidenizin aylığı %50 oranında bağlanmıştır. Aylık alan çocuğu yoksa %75 olarak bağlanmıştır. Birinci şık geçerliyse, hisse devrini üzerine alması emekli aylığını düşürmez. Ancak ikinci şık geçerliyse, yani aylık alan çocuğu yoksa ve sadece kendisi dul aylığı alıyorsa, bu durumda hisse devri yapılması, emekli aylığını üçte bir oranında düşürür. Yani kayınpederinizin sağ iken aldığı aylığın %75'ini alacağına %50'sini alır. Zira şirkete ortak olması, Bağ-Kur (4/b) kapsamında çalışmaya başlaması anlamına gelir.
Yıllık iznimiz doğru hesaplanıyor mu?
Soru: Sadettin Bey, ben bir tekstil şirketinde orta düzey yönetici olarak çalışmaktayım. İşyerinin memur kesimi olarak hafta içi 08:00-18:00 saatleri arasında mesai yapıyoruz. Cumartesi ve Pazar günleri de tatil. (İşçiler hafta içi 08:00-16:00 ve cumartesi 08:00-16:00). Fakat yıllık izin söz konusu olduğunda; 2 haftalık bir yıllık izinde bu süredeki Cumartesi günlerini mesai günüymüş gibi varsayıp yıllık iznimizden düşüyorlar. Acaba bu şekilde 2 günümüz gasp mı ediliyor? Kanuni olarak hak talebimiz söz konusu mudur? Şimdiden teşekkür ederim ve çalışmalarınızda başarılar dilerim. Fazıl
Cevap: Değerli okurum, İş Kanunu'nun 56. maddesi gereği, yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. Yine aynı kanunun 46. maddesinde, hafta tatilinin 7 günlük sürede en az 24 saat, yani bir tam gün olduğu belirtilmiştir. Bireysel veya toplu iş sözleşmelerinde bu süre artırılabilir. Ancak sizin, işverenle sözleşmenizde veya varsa işyerinin tabi olduğu toplu iş sözleşmesinde, bir tam günden daha fazla hafta tatili öngörülmemişse, şu an yapılan uygulama İş Kanunu'na uygundur. Cumartesi günleriniz mesai günü gibi hesaplanarak yıllık izninizden düşülebilir.
Geçmişe dönük dul aylığı alabilir miyim?
Soru: Eşim 1996 yılında 6 yıllık öğretmen iken vefat etti. Yeni kanun ile birlikte Kasım 2008'den itibaren "Dul Aylığım" bağlandı. Aldığım duyumlara göre vefat ettiği tarihten itibaren şimdiki tarihe kadar alamadığım maaşı toplu olarak alabiliyormuşum. Bunun doğruluğunu öğrenmek istiyorum, yardımcı olur musunuz? Meryem Sever
Cevap: Meryem Hanım, duyumlarınız somut bir gelişmeye mi dayanıyor bilemiyorum. Ancak sizin durumunuzda olup da yeni kanuna göre aylığa hak kazananlara, 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle aylık bağlanmaktadır. Geçmişe dönük toplu ödeme uygulaması ise yapılmıyor. Zira bu düzenlemenin yer aldığı 5510 sayılı kanunun geçici 4. maddesinde, geçmişe dönük toplu ödeme yapılabileceğine dair herhangi bir düzenleme bulunmuyor. BUGÜN/15 Temmuz 2009
Şu ana kadar herhangi bir yerde sigortalı çalışmışlığım yok. SSK veya Bağ-Kur'dan nasıl yararlanıp emekli olabilirim? Sigorta yaptırmak için ön ödemede toplu para yatırıyor muyum yoksa primimi yatırıp başlayabiliyor muyum? Benim için hangi kurum uygun teşekkür ederim? Hacer KoçyiğitCevap: Hacer Hanım, sosyal güvenlik kapsamına girebilmek için herhangi bir toplu para ödenmez. İster bir işyerinde çalışmaya başlayarak, isterseniz de isteğe bağlı olarak sigortalı olabilirsiniz. İsteğe bağlı sigortaya başlarsanız, sağlık primi de dahil olmak üzere aylık 222 TL ödersiniz. Her iki durumda da 15 yıl (5400 gün) prim ödedikten sonra 58 yaşınızı doldurduğunuz tarihte yaştan (kısmi) emekli olabilirsiniz. Kısmi değil de normal emekli olmak isterseniz, çalışarak 7200 gün, isteğe bağlıya da 9000 gün prim ödemeniz gerekir. Normal emeklilikte de yine 58 yaşı beklemeniz gerekecek. Tercih sizin.
12 Eylül mağduruyum. Primlerimi geri alabilir miyim?
Soru: Memur iken 12 Eylül ihtilalinden sonra sıkıyönetim beni işten atmıştı. O ara özel sektörde çalışmıştım. Sonra tekrar memuriyete dönerek emekli oldum. 1952 doğumluyum. Unuttuğum, özel sektördeki SSK'lı durumuma bakmak aklıma geldi. 1000 gün çalışmış ve prim ödemişim. Bu 1000 gün ne işime yarar şimdi istesem paramı alabilir miyim? 1 Temmuz 2003'ten Haziran 2006'ya kadar pirim ödemişim. M. Ciğerlioğlu
Cevap: Değerli okurum, bahsetmiş olduğunuz SSK'lı çalışmalarınız, memuriyetten emekli olurken hizmet birleştirmesi kapsamında, memuriyet hizmetinize eklenmiştir. Şu an almakta olduğunuz emekli aylığınız, bu primlerin de bir karşılığıdır. Dolayısıyla bu primleri geri almanız söz konusu olmaz.
Kayınvalidemin aylığı kesilir mi?
Soru: Merhabalar, kayınpederim bir süre önce vefat etti. Kendisi SSK'dan emekli idi. Aylığı dul aylığı olarak eşine bağlandı. Kayınpederim bir limitet şirketin %50 ortağı idi. Eğer hisse devri eşinin üzerine yapılırsa, aylığından kesinti olur mu?
Cevap: Bener Bey, kayınvalidenizle birlikte, babasından yetim aylığı bağlanan çocuğu varsa kayınvalidenizin aylığı %50 oranında bağlanmıştır. Aylık alan çocuğu yoksa %75 olarak bağlanmıştır. Birinci şık geçerliyse, hisse devrini üzerine alması emekli aylığını düşürmez. Ancak ikinci şık geçerliyse, yani aylık alan çocuğu yoksa ve sadece kendisi dul aylığı alıyorsa, bu durumda hisse devri yapılması, emekli aylığını üçte bir oranında düşürür. Yani kayınpederinizin sağ iken aldığı aylığın %75'ini alacağına %50'sini alır. Zira şirkete ortak olması, Bağ-Kur (4/b) kapsamında çalışmaya başlaması anlamına gelir.
Yıllık iznimiz doğru hesaplanıyor mu?
Soru: Sadettin Bey, ben bir tekstil şirketinde orta düzey yönetici olarak çalışmaktayım. İşyerinin memur kesimi olarak hafta içi 08:00-18:00 saatleri arasında mesai yapıyoruz. Cumartesi ve Pazar günleri de tatil. (İşçiler hafta içi 08:00-16:00 ve cumartesi 08:00-16:00). Fakat yıllık izin söz konusu olduğunda; 2 haftalık bir yıllık izinde bu süredeki Cumartesi günlerini mesai günüymüş gibi varsayıp yıllık iznimizden düşüyorlar. Acaba bu şekilde 2 günümüz gasp mı ediliyor? Kanuni olarak hak talebimiz söz konusu mudur? Şimdiden teşekkür ederim ve çalışmalarınızda başarılar dilerim. Fazıl
Cevap: Değerli okurum, İş Kanunu'nun 56. maddesi gereği, yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. Yine aynı kanunun 46. maddesinde, hafta tatilinin 7 günlük sürede en az 24 saat, yani bir tam gün olduğu belirtilmiştir. Bireysel veya toplu iş sözleşmelerinde bu süre artırılabilir. Ancak sizin, işverenle sözleşmenizde veya varsa işyerinin tabi olduğu toplu iş sözleşmesinde, bir tam günden daha fazla hafta tatili öngörülmemişse, şu an yapılan uygulama İş Kanunu'na uygundur. Cumartesi günleriniz mesai günü gibi hesaplanarak yıllık izninizden düşülebilir.
Geçmişe dönük dul aylığı alabilir miyim?
Soru: Eşim 1996 yılında 6 yıllık öğretmen iken vefat etti. Yeni kanun ile birlikte Kasım 2008'den itibaren "Dul Aylığım" bağlandı. Aldığım duyumlara göre vefat ettiği tarihten itibaren şimdiki tarihe kadar alamadığım maaşı toplu olarak alabiliyormuşum. Bunun doğruluğunu öğrenmek istiyorum, yardımcı olur musunuz? Meryem Sever
Cevap: Meryem Hanım, duyumlarınız somut bir gelişmeye mi dayanıyor bilemiyorum. Ancak sizin durumunuzda olup da yeni kanuna göre aylığa hak kazananlara, 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle aylık bağlanmaktadır. Geçmişe dönük toplu ödeme uygulaması ise yapılmıyor. Zira bu düzenlemenin yer aldığı 5510 sayılı kanunun geçici 4. maddesinde, geçmişe dönük toplu ödeme yapılabileceğine dair herhangi bir düzenleme bulunmuyor. BUGÜN/15 Temmuz 2009
