Memur annesi çift maaş alır
Soru: Sadettin Bey, rahmetli bir kamu kurumunda hemşire idi. Beş yıllık hemşire iken 1990’da vefat etti. Çocuğu yoktu, eşi başka birisi ile evlendi. Bize 10 yılı dolmadığı için teyzemin çalışmalarından dolayı hak talep edemeyeceğimiz söylendi. Sanırım yeni bir yasayla beş yıllık hizmeti olan memurların yakınlarına da maaş bağlanabiliyormuş. Şuan 75 yaşında olan ve dedemden SSK dul aylığı alan anneannem, teyzemden de maaş alabilir m? Ya da ödenmiş kesintileri geri alabilir mi? Deniz K.
Cevap: Değerli okurum, istisnai haller hariç olmak üzere, sosyal güvenlik sistemimizde hem eşten hem de çocuktan dolayı ölüm (dul-yetim) aylığı alınamıyor. Ancak vefat edenlerden birisi memursa yani Emekli Sandığı mensubu ise, bu durumda çift aylık almak mümkün oluyor. Bu anlamda rahmetli teyzeniz de Emekli Sandığı mensubu olduğu için anneannenize başvurması halinde ölüm aylığı bağlanır. Fakat yasa gereği 5 ila 10 arasında çalışması olan memurların hizmeti tasfiye edildiğinden, öncelikle hizmet ihyası yaptırmanız gerekiyor. Yani tasfiye edilen hizmetlere ilişkin keseneği (cüzi bir miktar) SGK’ya ödeyip akabinde aylık talebinde bulunmanız gerekiyor. Böylece anneanneniz hem eşinden hem de kızından ölüm aylığı alabilir.
Ücretsiz doğum izni verilmek zorunda
Soru: Eşim banka personeli ve primleri banka sandığına ödeniyor. Yakın zamanda bir bebeğimiz olacak fakat müdürü ısrarla ücretsiz izin alamayacağını söylüyor. Ücretsiz izin konusunda banka müdürünün inisiyatifi var mıdır? Bu konuda nasıl bir yol izlememiz gerekiyor? Burak H.
Cevap: Burak Bey, bir özel banka çalışanı olarak eşiniz 4857 sayılı İş Kanununa tabi olarak çalışıyor. Dolayısıyla ücretli ve ücretsiz izinler konusunda İş Kanunundaki hükümlere tabidir. Kanunun 74. Maddesi, “İsteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir.” diyor. Dikkat ederseniz burada “verilebilir” veya “işveren uygun görürse verir” gibi bir kayıt yok. Yani işveren bu izni vermek zorunda. Doğum sonrasında ücretli iznin bitimine yakın talepte bulunursunuz. Verilmemesi halindeyse Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğüne şikayet edebilirsiniz.
52 günle iki yıl kazanıyorsunuz
Soru: Sadettin Bey, 01.09.1997 yılında SSK’lı olarak 52 gün çalıştım. Daha sonra 05.10.1999 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığında öğretmen olarak memurluk hayatıma başladım ve halen devam etmekteyim. Bu şartlarda benim emekli olabileceğim yaş sınırım nedir? Fatih İ.
Cevap: Değerli okurum, 8.9.1999 tarihinden sonra memuriyete girenler bayansa 58, erkekse 60 yaş ve 25 yıllık hizmetle emekli olabilirler. Siz de normalde memuriyet başlangıç tarihinize göre 25 yıllık hizmet ve 60 yaşınızı tamamlayacağınız tarihte emekli olabiliyorsunuz. Fakat 52 günlük SSK hizmetiniz memuriyet başlangıcınızı 52 gün geri çektiği için 58 yaşınızda emekli olabilirsiniz. Yani 52 günlük çalışmayla iki yıl daha erken emekli olabileceksiniz.
Cevap: Değerli okurum, istisnai haller hariç olmak üzere, sosyal güvenlik sistemimizde hem eşten hem de çocuktan dolayı ölüm (dul-yetim) aylığı alınamıyor. Ancak vefat edenlerden birisi memursa yani Emekli Sandığı mensubu ise, bu durumda çift aylık almak mümkün oluyor. Bu anlamda rahmetli teyzeniz de Emekli Sandığı mensubu olduğu için anneannenize başvurması halinde ölüm aylığı bağlanır. Fakat yasa gereği 5 ila 10 arasında çalışması olan memurların hizmeti tasfiye edildiğinden, öncelikle hizmet ihyası yaptırmanız gerekiyor. Yani tasfiye edilen hizmetlere ilişkin keseneği (cüzi bir miktar) SGK’ya ödeyip akabinde aylık talebinde bulunmanız gerekiyor. Böylece anneanneniz hem eşinden hem de kızından ölüm aylığı alabilir.
Ücretsiz doğum izni verilmek zorunda
Soru: Eşim banka personeli ve primleri banka sandığına ödeniyor. Yakın zamanda bir bebeğimiz olacak fakat müdürü ısrarla ücretsiz izin alamayacağını söylüyor. Ücretsiz izin konusunda banka müdürünün inisiyatifi var mıdır? Bu konuda nasıl bir yol izlememiz gerekiyor? Burak H.
Cevap: Burak Bey, bir özel banka çalışanı olarak eşiniz 4857 sayılı İş Kanununa tabi olarak çalışıyor. Dolayısıyla ücretli ve ücretsiz izinler konusunda İş Kanunundaki hükümlere tabidir. Kanunun 74. Maddesi, “İsteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir.” diyor. Dikkat ederseniz burada “verilebilir” veya “işveren uygun görürse verir” gibi bir kayıt yok. Yani işveren bu izni vermek zorunda. Doğum sonrasında ücretli iznin bitimine yakın talepte bulunursunuz. Verilmemesi halindeyse Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğüne şikayet edebilirsiniz.
52 günle iki yıl kazanıyorsunuz
Soru: Sadettin Bey, 01.09.1997 yılında SSK’lı olarak 52 gün çalıştım. Daha sonra 05.10.1999 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığında öğretmen olarak memurluk hayatıma başladım ve halen devam etmekteyim. Bu şartlarda benim emekli olabileceğim yaş sınırım nedir? Fatih İ.
Cevap: Değerli okurum, 8.9.1999 tarihinden sonra memuriyete girenler bayansa 58, erkekse 60 yaş ve 25 yıllık hizmetle emekli olabilirler. Siz de normalde memuriyet başlangıç tarihinize göre 25 yıllık hizmet ve 60 yaşınızı tamamlayacağınız tarihte emekli olabiliyorsunuz. Fakat 52 günlük SSK hizmetiniz memuriyet başlangıcınızı 52 gün geri çektiği için 58 yaşınızda emekli olabilirsiniz. Yani 52 günlük çalışmayla iki yıl daha erken emekli olabileceksiniz.