‘Çalışan gazeteci’nin talepleri
Dün, ‘Çalışan Gazeteciler Günü’ydü. Çalışmayan gazeteci var mı bilmiyorum ama bütün gazeteci arkadaşlarımın gününü kutluyorum. Bu tür günler, bir kutlamadan ziyade, meslek sorunlarının gündeme geldiği günlerdir. Bu anlamda çalışma hayatı yazarı olarak çalışan gazetecilerin sorunlarını bir kere daha hatırlatmış olalım;
Dul aylığı ve reddi miras
Soru: Sadettin Bey, babam 3 ay önce vefat etti. Kendisinin bir bankaya kredi borcu bulunuyor. Biz reddi miras yapıp bu borçtan kurtulabilir miyiz? Reddi mirasta bulunmamız durumunda annemin dul aylığı kesilir mi? O. Güneş
Cevap: Değerli okurum, reddi miras yapmanız durumunda, babanızdan miras yoluyla size intikal eden borç, alacak ve haklardan kurtulmuş olursunuz. Bu durumda annenizin dul aylığı kesilmez. Zira dul ve yetim aylıkları, miras hukuku yoluyla değil, sosyal güvenlik hukuku yoluyla bağlanır.
EmekliMatik’i yanlış kullanmışsınız
Soru: Annemin çiftçi Bağ-Kur kapsamında tescili için geçen aylarda dava açtım ve 01.09.1994 tarihten itibaren tesciline ve torba yasa hükümlerinden faydalanmasına karar verildi. Şimdi kararla birlikte SGK’ya müracaat ettiğimizde emekli yaşının 55 olduğunu söylendi. Ben ise 55 değil 48 diye hesaplıyorum. Hatta sizin EmekliMatik programınızdan hesapladığımda yine 48 çıkıyor. SGK yanlış mı bilgilendirdi? A. Kılıç
Cevap: Değerli okurum, anneniz 7.200 günü doldurarak 51 yaşında emekli olabilir. Eğer yaştan emekli olmak istiyorsa, 5.400 günü tamamlamak şartıyla 56 yaşını doldurduğu tarihte aylık alabilir. SGK’da verilen bilgi yaklaşık olarak doğru. Yani size yaştan emeklilik şartları hakkında bilgi verilmiş. EmekliMatik’te de normal emeklilik 51, yaştan emeklilik hesabında ise 56 yaşları hesaplanmaktadır. Sanırım EmekliMatik’te yanlış bir veri kullanmışsınız.
Emekli çalışanlar zaten GSS’lidir
Soru: Sadettin Bey, birkaç gün önceki yazınızda kısmi süreli (part-time) çalışanların bu ay içinde gelir testine başvurmaları gerektiğini belirtmiştiniz. Emekli olup da SGDP’ye tabi olarak çalışanlar da kısmi süreli çalışmaları halinde gelir testine başvuracaklar mı? Ayrıca normal çalışanlar (emekliler hariç) puantaj usulü ile çalışıp da ay içinde ne kadar çalışacağı tam belli olmayanların kaydı sisteme nasıl yapılacak? H. Kaya
Cevap: Değerli okurum, emeklilik sonrası kısmi süreli çalışanlar zaten Genel Sağlık Sigortası kapsamında bulunduklarından, bu kişilerin gelir testine başvurmalarına gerek yok. Yine bu kişiler için işverenlerin e-bildirge sisteminden kısmi süreli çalışma günlerini ayrıca işaretlemeleri gerekmiyor. Ancak diğer çalışanlardan kısmi süreli bildirilenler (puantaj usulü çalışanlar) için gün bildirimlerinin yapılması gerekiyor. Uygulama işverenler açısından bazı zorluklar içeriyor ancak yasal düzenleme bu şekilde.
- 1980 sonrası sendikasızlaştırma politikasından, gazeteciler de fazlasıyla nasibini almış durumda. Örgütlenme zafiyeti, en fazla çalışma şartları ve ücret politikalarında kendisini hissettiriyor.
- Basın mesleğinde çalıştırıldığı halde, pek çok basın mensubu kadrosuz istihdam ediliyor. Dolayısıyla izinler ve tazminatlarda mağduriyet yaşıyorlar.
- 2008 yılında yapılan düzenlemeyle, basın çalışanlarının emeklilik hesabında yıpranma payları kaldırıldı.
- Medya sektöründe yaşanan tiraj ve reyting rekabeti, en fazla ücretleri aşındırıyor. Vitrindeki azınlığa kesenin ağzını açan patronlar, işin mutfağındaki çoğunluğa ‘maliyet’ gözüyle bakıyor.
Dul aylığı ve reddi miras
Soru: Sadettin Bey, babam 3 ay önce vefat etti. Kendisinin bir bankaya kredi borcu bulunuyor. Biz reddi miras yapıp bu borçtan kurtulabilir miyiz? Reddi mirasta bulunmamız durumunda annemin dul aylığı kesilir mi? O. Güneş
Cevap: Değerli okurum, reddi miras yapmanız durumunda, babanızdan miras yoluyla size intikal eden borç, alacak ve haklardan kurtulmuş olursunuz. Bu durumda annenizin dul aylığı kesilmez. Zira dul ve yetim aylıkları, miras hukuku yoluyla değil, sosyal güvenlik hukuku yoluyla bağlanır.
EmekliMatik’i yanlış kullanmışsınız
Soru: Annemin çiftçi Bağ-Kur kapsamında tescili için geçen aylarda dava açtım ve 01.09.1994 tarihten itibaren tesciline ve torba yasa hükümlerinden faydalanmasına karar verildi. Şimdi kararla birlikte SGK’ya müracaat ettiğimizde emekli yaşının 55 olduğunu söylendi. Ben ise 55 değil 48 diye hesaplıyorum. Hatta sizin EmekliMatik programınızdan hesapladığımda yine 48 çıkıyor. SGK yanlış mı bilgilendirdi? A. Kılıç
Cevap: Değerli okurum, anneniz 7.200 günü doldurarak 51 yaşında emekli olabilir. Eğer yaştan emekli olmak istiyorsa, 5.400 günü tamamlamak şartıyla 56 yaşını doldurduğu tarihte aylık alabilir. SGK’da verilen bilgi yaklaşık olarak doğru. Yani size yaştan emeklilik şartları hakkında bilgi verilmiş. EmekliMatik’te de normal emeklilik 51, yaştan emeklilik hesabında ise 56 yaşları hesaplanmaktadır. Sanırım EmekliMatik’te yanlış bir veri kullanmışsınız.
Emekli çalışanlar zaten GSS’lidir
Soru: Sadettin Bey, birkaç gün önceki yazınızda kısmi süreli (part-time) çalışanların bu ay içinde gelir testine başvurmaları gerektiğini belirtmiştiniz. Emekli olup da SGDP’ye tabi olarak çalışanlar da kısmi süreli çalışmaları halinde gelir testine başvuracaklar mı? Ayrıca normal çalışanlar (emekliler hariç) puantaj usulü ile çalışıp da ay içinde ne kadar çalışacağı tam belli olmayanların kaydı sisteme nasıl yapılacak? H. Kaya
Cevap: Değerli okurum, emeklilik sonrası kısmi süreli çalışanlar zaten Genel Sağlık Sigortası kapsamında bulunduklarından, bu kişilerin gelir testine başvurmalarına gerek yok. Yine bu kişiler için işverenlerin e-bildirge sisteminden kısmi süreli çalışma günlerini ayrıca işaretlemeleri gerekmiyor. Ancak diğer çalışanlardan kısmi süreli bildirilenler (puantaj usulü çalışanlar) için gün bildirimlerinin yapılması gerekiyor. Uygulama işverenler açısından bazı zorluklar içeriyor ancak yasal düzenleme bu şekilde.