İş Arama İzni Nasıl Kullanılır?
Çalışma hayatının en önemli sorunlarından birisi iş ilişkisinin sona erdirilmesi. İşçi ve işveren arasındaki iş ilişkisi sona erdirileceği zaman her iki tarafın da yerine getirmesi gereken bazı yükümlülükler bulunuyor.
Kural olarak işveren bir işçisini işten çıkarmak isterse ihbar sürelerine de uymak şartıyla geçerli bir sebebe dayanması gerekmiyor. Yani işveren önceden haber vererek ve sebep göstermeden işçisini işten çıkartabilir.
Bazı durumlarda ise işveren işçisini çıkarmak istiyorsa mutlaka geçerli bir sebep göstermeli.
Eğer işyerinde 29’dan fazla işçi çalışıyorsa, belirsiz süreli bir iş sözleşmesi varsa ve işçinin de en az altı aylık kıdemi varsa işveren işçisini çıkartırken geçerli bir sebep göstermeli. Yani işveren işten çıkarmayı, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorunda.
İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilirse, işveren işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorunda.
İş Arama İzni Günde 2 Saat
Eğer işveren işçiyi işten çıkartırsa işçinin kıdemine göre belli bir süre öncesinden bildirimde (ihbar önelinde) bulunması gerekiyor. Bu bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecbur.
İhbar öneli ancak sürekli işlerde verildiğinden süreksiz işlerde ihbar öneli ve iş arama izni de söz konusu olmuyor. Bildirim süresine uyularak feshin yapılması yeterli olduğu için, feshin işçi veya işveren tarafından yapılmasının bir önemi bulunmuyor.
İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamıyor ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu olarak da kullanabiliyor. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorunda.
İş arama izninin gün içinde ne zaman kullanılacağına işveren karar veriyor ve işçi de buna uymak zorunda.
İş Arama İzninde Ücret de Ödenir
Bildirim süresi içinde işçi eskisi gibi işini görür ve işveren de ücreti ödemeye devam eder. Bununla birlikte, işveren iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücreti işçiye ödemesi gerekiyor. İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı ödemek zorunda.
Ayrıca, işçinin hafta tatili, bayram ve genel tatil izinlerini kullandığı günler için iş arama izni verme zorunluluğu yok ve işçi bu günler için ayrıca iş arama izni ücretine hak kazanamıyor.
İş Kanunu'nun 17. maddesine göre, işveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçinin iş sözleşmesinin ihbar ücretinin peşin ödenerek feshedilmesi halinde, işçi yeni iş arama izni ücreti isteyemez. Yargıtay'a göre de, bildirim sürelerine dayanmaksızın sözleşmenin işverence usulsüz feshedilmesi halinde işçi, iş arama izni veya ücretini isteyemez.
İşten Ayrılan İşçiye Çalışma Belgesi Verilmeli
İşten ayrılan işçiye, işveren tarafından işinin çeşidinin ne olduğunu ve süresini gösteren bir belge verilmeli.
Belgenin vaktinde verilmemesinden veya belgede doğru olmayan bilgiler bulunmasından zarar gören işçi veyahut işçiyi işine alan yeni işveren eski işverenden tazminat isteyebiliyor. Bu sebeple işverenin verdiği belgenin içeriğini kontrol etmesinde fayda var.
Ayrıca işten ayrılan işçiye çalışma belgesi vermeme veya belgeye gerçeğe aykırı bilgi yazılması halinde işveren tarafından belge başına 146 TL idari para cezası ödenmesi söz konusu.
07.08.2017
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
Twitter:@mhmtblt79
Çalışma hayatının en önemli sorunlarından birisi iş ilişkisinin sona erdirilmesi. İşçi ve işveren arasındaki iş ilişkisi sona erdirileceği zaman her iki tarafın da yerine getirmesi gereken bazı yükümlülükler bulunuyor.
Kural olarak işveren bir işçisini işten çıkarmak isterse ihbar sürelerine de uymak şartıyla geçerli bir sebebe dayanması gerekmiyor. Yani işveren önceden haber vererek ve sebep göstermeden işçisini işten çıkartabilir.
Bazı durumlarda ise işveren işçisini çıkarmak istiyorsa mutlaka geçerli bir sebep göstermeli.
Eğer işyerinde 29’dan fazla işçi çalışıyorsa, belirsiz süreli bir iş sözleşmesi varsa ve işçinin de en az altı aylık kıdemi varsa işveren işçisini çıkartırken geçerli bir sebep göstermeli. Yani işveren işten çıkarmayı, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorunda.
İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilirse, işveren işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorunda.
İş Arama İzni Günde 2 Saat
Eğer işveren işçiyi işten çıkartırsa işçinin kıdemine göre belli bir süre öncesinden bildirimde (ihbar önelinde) bulunması gerekiyor. Bu bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecbur.
İhbar öneli ancak sürekli işlerde verildiğinden süreksiz işlerde ihbar öneli ve iş arama izni de söz konusu olmuyor. Bildirim süresine uyularak feshin yapılması yeterli olduğu için, feshin işçi veya işveren tarafından yapılmasının bir önemi bulunmuyor.
İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamıyor ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu olarak da kullanabiliyor. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorunda.
İş arama izninin gün içinde ne zaman kullanılacağına işveren karar veriyor ve işçi de buna uymak zorunda.
İş Arama İzninde Ücret de Ödenir
Bildirim süresi içinde işçi eskisi gibi işini görür ve işveren de ücreti ödemeye devam eder. Bununla birlikte, işveren iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücreti işçiye ödemesi gerekiyor. İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı ödemek zorunda.
Ayrıca, işçinin hafta tatili, bayram ve genel tatil izinlerini kullandığı günler için iş arama izni verme zorunluluğu yok ve işçi bu günler için ayrıca iş arama izni ücretine hak kazanamıyor.
İş Kanunu'nun 17. maddesine göre, işveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçinin iş sözleşmesinin ihbar ücretinin peşin ödenerek feshedilmesi halinde, işçi yeni iş arama izni ücreti isteyemez. Yargıtay'a göre de, bildirim sürelerine dayanmaksızın sözleşmenin işverence usulsüz feshedilmesi halinde işçi, iş arama izni veya ücretini isteyemez.
İşten Ayrılan İşçiye Çalışma Belgesi Verilmeli
İşten ayrılan işçiye, işveren tarafından işinin çeşidinin ne olduğunu ve süresini gösteren bir belge verilmeli.
Belgenin vaktinde verilmemesinden veya belgede doğru olmayan bilgiler bulunmasından zarar gören işçi veyahut işçiyi işine alan yeni işveren eski işverenden tazminat isteyebiliyor. Bu sebeple işverenin verdiği belgenin içeriğini kontrol etmesinde fayda var.
Ayrıca işten ayrılan işçiye çalışma belgesi vermeme veya belgeye gerçeğe aykırı bilgi yazılması halinde işveren tarafından belge başına 146 TL idari para cezası ödenmesi söz konusu.
07.08.2017
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
Twitter:@mhmtblt79
