
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinde Yaptırımlar Neler?
Uzun zamandır Türkiye genelinde uygulanıp uygulanmayacağı merakla beklenen muhtasar ve prim hizmet beyannamesi nihayet geçtiğimiz aydan itibaren pilot il ayrımı olmaksızın uygulanmaya başlandı. Bu uygulama mevcut aksaklıkları nedeniyle birçok eleştiriye maruz kalsa da kısa zamanda uyumun sağlanması ve kabullenilmesi önem arz ediyor. Nitekim 5510 sayılı Kanun’da muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile ilgili bazı yaptırımlar bulunuyor. Bugünkü yazımızda bu yaptırımlardan bahsedeceğiz.
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Süresi Dışında İşverence Verilirse
Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin süresinde verilmemesi veya hatalı verilmesi durumunda iki durum ile karşı karşıya kalınabilir. Bunlardan birincisi işverenin SGK veya başka kanallarca bir tespit yapılmadan kendiliğinden süresi dışında ek veya asıl nitelikte muhtasar ve prim hizmet beyannamesi vermesidir. İkinci durumda ise SGK veya başka kanallarca tespitin yapılması söz konusudur.
Birinci durumda karşımıza idari para cezası açısından iki alternatif çıkmaktadır. Şöyle ki:
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesindeki sigortalıların, prime esas kazançlarının veya hizmetlerinin bildirilmediği, eksik ya da geç bildirildiği anlaşılan her bir işyeri için;
1) Beyannamenin asıl olması hâlinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla beyannamede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin beşte biri tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Örneğin; 6 sigortalının bulunduğu işyerine ilişkin beyanname süresi dışında verilmişse 2020 yılı için;
2.943 / 5 = 588,6
588,6 x 6 = 3.531,6 TL idari para cezası uygulanacaktır.
Burada dikkat edilmesi gereken husus 2020 yılı için bu şekilde uygulanacak idari para cezası beyanname başına 5.886 TL’yi geçemeyecektir.
2) Beyannamenin ek olması hâlinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek beyannamede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin sekizde biri tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Örneğin; 6 sigortalının bulunduğu işyerine ilişkin beyannamede prime esas kazançlarda yapılan hata nedeniyle süresi dışında ek beyanname verilmişse 2020 yılı için;
2.943 / 8 = 367,8
367,8 x 6 = 2.207,2 TL idari para cezası uygulanacaktır.
Burada da dikkat edilmesi gereken husus 2020 yılı için bu şekilde uygulanacak idari para cezası beyanname başına 5.886 TL’yi geçemeyecektir.
Eksik Gün Bildiriminde Ceza
5510 sayılı Kanun’un 86 ncı maddesinin beşinci fıkrasına göre; sigortalıların otuz günden az çalıştığını gösteren bilgi ve belgelerin Kurumca istenilmesine rağmen ibraz edilmemesi veya ibraz edilen bilgi ve belgelerin geçerli sayılmaması halinde otuz günden az bildirilen sürelere ait aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi, yapılan tebligata rağmen bir ay içinde verilmemesi veya noksan verilmesi halinde Kurumca re’sen düzenlenir ve muhteviyatı primler, bu Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
Ek beyannamenin, 5510 sayılı Kanunun 86 ncı maddesinin beşinci fıkrasına istinaden Kurumca resen düzenlenmesi durumunda, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek beyannamede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Örneğin; 4 sigortalının bulunduğu işyerine ilişkin beyannamede yapılan eksik gün bildirimlerine ilişkin belgelerin verilmemesi nedeniyle Kurumca resen ek beyanname düzenlenmesi durumunda 2020 yılı için;
2.943 / 2 = 1.471,5
1.471,5 x 4 = 5.886 TL idari para cezası uygulanacaktır.
Burada da dikkat edilmesi gereken husus 2020 yılı için bu şekilde uygulanacak idari para cezası beyanname başına 5.886 TL’yi geçemeyecektir.
SGK Tarafından Tespit Olursa
Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin süresinde verilmemesi veya hatalı verilmesinin SGK veya başka kanallarca tespit edilmesi de söz konusu olabilmektedir. Burada tespit Kanun’a göre şu şekillerde olabilir:
- Mahkeme kararı ile,
- Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler ile,
- Diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde,
- Bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden.
Yukarıda belirtilen yollardan biriyle, hizmetleri ve kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği ya da sadece hizmetlerinin Kuruma eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması hâlinde, beyannamenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık beyannamedeki her bir işyeri için;
a) Kamu idareleri ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar hakkında asgari ücretin üç katını geçmemek üzere sigortalı başına aylık asgari ücret tutarında,
b) Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar hakkında asgari ücretin iki katını geçmemek üzere sigortalı başına yarım asgari ücret tutarında,
c) Defter tutmakla yükümlü olmayanlar hakkında aylık asgari ücreti geçmemek üzere sigortalı başına asgari ücretin üçte biri tutarında,
ç) Beyannamedeki her bir işyerinden bildirilen sigortalıların sadece prime esas kazançlarının eksik bildirildiğinin anlaşılması hâlinde ise beyannamenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin onda birinden az, iki katından fazla olmamak üzere tespit edilen prime esas kazanç tutarında,
idari para cezası uygulanacaktır.
Burada görüldüğü üzere tutulan defter türüne göre kademeli bir idari para cezası uygulaması söz konusudur. Ayrıca sigortalıların sadece prime esas kazançlarının eksik bildirildiğinin anlaşılması hâlinde ise beyannamenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın farklı bir idari para cezası uygulaması söz konusu olacaktır.
Meslek Koduna da Ceza Var
Muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile ilgili bir diğer ceza uygulaması ise meslek kodu ile ilgili.
5510 sayılı Kanunun 102. maddesinin 1 inci fıkrasının (n) bendi gereği; Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde, sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı bildiren her bir işyeri için aylık asgari ücreti geçmemek üzere meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanacak.
Bu düzenleme gereği işverenler Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinde sigortalıların işyerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek ad ve kodlarını bildirmekle yükümlü kılındılar.
Yapılacak olan bildirimlerde sigortalıların meslek adı ve kodu bilgilerinin gerçeğe aykırı bildirdiği tespit edilen işyerleri için, aylık asgari ücreti geçmemek üzere, meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında (2020 için sigortalı başına 294,30 TL) idari para cezası uygulanacak.
Uzun zamandır Türkiye genelinde uygulanıp uygulanmayacağı merakla beklenen muhtasar ve prim hizmet beyannamesi nihayet geçtiğimiz aydan itibaren pilot il ayrımı olmaksızın uygulanmaya başlandı. Bu uygulama mevcut aksaklıkları nedeniyle birçok eleştiriye maruz kalsa da kısa zamanda uyumun sağlanması ve kabullenilmesi önem arz ediyor. Nitekim 5510 sayılı Kanun’da muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile ilgili bazı yaptırımlar bulunuyor. Bugünkü yazımızda bu yaptırımlardan bahsedeceğiz.
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Süresi Dışında İşverence Verilirse
Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin süresinde verilmemesi veya hatalı verilmesi durumunda iki durum ile karşı karşıya kalınabilir. Bunlardan birincisi işverenin SGK veya başka kanallarca bir tespit yapılmadan kendiliğinden süresi dışında ek veya asıl nitelikte muhtasar ve prim hizmet beyannamesi vermesidir. İkinci durumda ise SGK veya başka kanallarca tespitin yapılması söz konusudur.
Birinci durumda karşımıza idari para cezası açısından iki alternatif çıkmaktadır. Şöyle ki:
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesindeki sigortalıların, prime esas kazançlarının veya hizmetlerinin bildirilmediği, eksik ya da geç bildirildiği anlaşılan her bir işyeri için;
1) Beyannamenin asıl olması hâlinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla beyannamede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin beşte biri tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Örneğin; 6 sigortalının bulunduğu işyerine ilişkin beyanname süresi dışında verilmişse 2020 yılı için;
2.943 / 5 = 588,6
588,6 x 6 = 3.531,6 TL idari para cezası uygulanacaktır.
Burada dikkat edilmesi gereken husus 2020 yılı için bu şekilde uygulanacak idari para cezası beyanname başına 5.886 TL’yi geçemeyecektir.
2) Beyannamenin ek olması hâlinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek beyannamede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin sekizde biri tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Örneğin; 6 sigortalının bulunduğu işyerine ilişkin beyannamede prime esas kazançlarda yapılan hata nedeniyle süresi dışında ek beyanname verilmişse 2020 yılı için;
2.943 / 8 = 367,8
367,8 x 6 = 2.207,2 TL idari para cezası uygulanacaktır.
Burada da dikkat edilmesi gereken husus 2020 yılı için bu şekilde uygulanacak idari para cezası beyanname başına 5.886 TL’yi geçemeyecektir.
Eksik Gün Bildiriminde Ceza
5510 sayılı Kanun’un 86 ncı maddesinin beşinci fıkrasına göre; sigortalıların otuz günden az çalıştığını gösteren bilgi ve belgelerin Kurumca istenilmesine rağmen ibraz edilmemesi veya ibraz edilen bilgi ve belgelerin geçerli sayılmaması halinde otuz günden az bildirilen sürelere ait aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi, yapılan tebligata rağmen bir ay içinde verilmemesi veya noksan verilmesi halinde Kurumca re’sen düzenlenir ve muhteviyatı primler, bu Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
Ek beyannamenin, 5510 sayılı Kanunun 86 ncı maddesinin beşinci fıkrasına istinaden Kurumca resen düzenlenmesi durumunda, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek beyannamede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Örneğin; 4 sigortalının bulunduğu işyerine ilişkin beyannamede yapılan eksik gün bildirimlerine ilişkin belgelerin verilmemesi nedeniyle Kurumca resen ek beyanname düzenlenmesi durumunda 2020 yılı için;
2.943 / 2 = 1.471,5
1.471,5 x 4 = 5.886 TL idari para cezası uygulanacaktır.
Burada da dikkat edilmesi gereken husus 2020 yılı için bu şekilde uygulanacak idari para cezası beyanname başına 5.886 TL’yi geçemeyecektir.
SGK Tarafından Tespit Olursa
Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin süresinde verilmemesi veya hatalı verilmesinin SGK veya başka kanallarca tespit edilmesi de söz konusu olabilmektedir. Burada tespit Kanun’a göre şu şekillerde olabilir:
- Mahkeme kararı ile,
- Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler ile,
- Diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde,
- Bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden.
Yukarıda belirtilen yollardan biriyle, hizmetleri ve kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği ya da sadece hizmetlerinin Kuruma eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması hâlinde, beyannamenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık beyannamedeki her bir işyeri için;
a) Kamu idareleri ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar hakkında asgari ücretin üç katını geçmemek üzere sigortalı başına aylık asgari ücret tutarında,
b) Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar hakkında asgari ücretin iki katını geçmemek üzere sigortalı başına yarım asgari ücret tutarında,
c) Defter tutmakla yükümlü olmayanlar hakkında aylık asgari ücreti geçmemek üzere sigortalı başına asgari ücretin üçte biri tutarında,
ç) Beyannamedeki her bir işyerinden bildirilen sigortalıların sadece prime esas kazançlarının eksik bildirildiğinin anlaşılması hâlinde ise beyannamenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin onda birinden az, iki katından fazla olmamak üzere tespit edilen prime esas kazanç tutarında,
idari para cezası uygulanacaktır.
Burada görüldüğü üzere tutulan defter türüne göre kademeli bir idari para cezası uygulaması söz konusudur. Ayrıca sigortalıların sadece prime esas kazançlarının eksik bildirildiğinin anlaşılması hâlinde ise beyannamenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın farklı bir idari para cezası uygulaması söz konusu olacaktır.
Meslek Koduna da Ceza Var
Muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile ilgili bir diğer ceza uygulaması ise meslek kodu ile ilgili.
5510 sayılı Kanunun 102. maddesinin 1 inci fıkrasının (n) bendi gereği; Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde, sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı bildiren her bir işyeri için aylık asgari ücreti geçmemek üzere meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanacak.
Bu düzenleme gereği işverenler Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinde sigortalıların işyerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek ad ve kodlarını bildirmekle yükümlü kılındılar.
Yapılacak olan bildirimlerde sigortalıların meslek adı ve kodu bilgilerinin gerçeğe aykırı bildirdiği tespit edilen işyerleri için, aylık asgari ücreti geçmemek üzere, meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında (2020 için sigortalı başına 294,30 TL) idari para cezası uygulanacak.