GEÇMİŞE DÖNÜK TEŞVİKTE USUL HATASI…
Birkaç gündür sosyal medyada ve bazı internet sitelerinde SGK tarafından il müdürlüklerine gönderilen bir genel yazıdan bahsediliyor. İşin garip tarafı söz konusu genel yazı SGK’nın resmi internet sitesindeki genel yazılar sayfasında mevcut değil.
Söz konusu genel yazıda; 2018 yılında yürürlüğe giren ve işverenlere geçmişe dönük yararlanılmayan teşviklerden yararlanma veya yararlanılan teşvikleri değiştirme imkanı veren 7103 sayılı Kanun’a ilişkin bazı kurallar (sınırlamalar) getirilmiş.
Peki bu konudaki bir sınırlamanın genel yazı ile yapılması ne kadar doğru ve hukuki?
Hemen belirtelim ki 7103 sayılı Kanun ile getirilen düzenleme ile ilgili SGK, 2018 yılında 2018/17 sayılı Genelge’yi çıkardı ve gerekli açıklamalarda bulundu. Öncelikle kanun ile getirilen ve genelge ile açıklanan uygulamayı kısaca hatırlayalım. Getirilen düzenleme 2018 Nisan ayı milat alınarak iki farklı imkan sunuyordu:
1. 2018/Nisan ve Sonrası Dönem İçin
2018/Nisan ve sonrasına ilişkin olarak; sağlanan teşviklerden yararlanılabileceği halde yararlanılmaması ve yararlanılmayan dönemi takip eden 6 ay içerisinde SGK’ya müracaat edilmesi şartlarıyla, başvuru tarihinden geriye yönelik en fazla 6 aya ilişkin olmak üzere, yararlanılmamış olan teşviklerden yararlanabilmek veya yararlanılmış olan teşvikleri değiştirmek mümkün.
2. 2018/Nisan Öncesi Dönem İçin
2018/Nisan öncesi dönemlere ilişkin olarak; tüm şartları sağladığı halde teşviklerden yararlanmamış veya teşvik değişikliği talep eden işverenler tarafından 1/6/2018 tarihine kadar SGK’ya başvurulması halinde, yararlanılmamış olan teşviklerden yararlanabilmek veya yararlanılmış olan teşvikleri değiştirmek mümkün.
Başvuru Tarihi Belli Ama Prim Belgeleri Belli Değil
Gerek 7103 sayılı Kanun’da gerekse de 2018/17 sayılı Genelge’de yukarıda da görüldüğü üzere başvuruların ne zaman yapılacağı belirtilmiş ancak prim belgelerinin hangi tarihe kadar verilebileceği belirtilmemiş. Bunun sebebi Kanun ve Genelgenin yayınlandığı tarihlerde SGK’nın gerekli teknik altyapıyı kuramamış olmasıydı. Hal böyle olunca da zamanla prim belgelerinin verilmesi ile ilgili tereddütler ortaya çıktı ve İl Müdürlükleri SGK’yı soru yağmuruna tuttu.
Böyle bir durumda, prim belgelerinin ne zamana kadar verileceğine ilişkin düzenlemenin nasıl yapılacağı aslında gayet açık. Sosyal Güvenlik Kurumu 7103 sayılı Kanunla getirilen kural gereğince Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Türkiye İş Kurumu’nun görüşünü alarak bir Genelge ile söz konusu tarihleri belirlemelidir. Çünkü Genelgeler tüm vatandaşlara duyurulan ve vatandaşların yapması gereken işlemleri haber veren hukuki kaynaklardır. Nitekim konumuz ile ilgili diğer düzenlemeler de 2018/17 sayılı Genelge ile yapıldığından aynı konudaki değişiklik veya eklemeler “usulde paralellik ilkesi” gereğince Genelge ile yapılmalıdır.
SGK Ne Yaptı?
SGK geçmişe dönük teşvik uygulaması ile ilgili prim belgelerinin verilme süresine ilişkin sınırlamalar içeren bir Genel Yazı hazırladı ve İl Müdürlüklerine gönderdi. Genel Yazı, SGK’nın kendi iç işleyişini düzenleyen, ilgili birimlere talimat veren ve vatandaşı ilgilendirmeyen hususları içeren bir hukuki kaynaktır. Bu nedenle de vatandaşların Genel Yazıları takip etme yükümlülüğü yoktur. Hal böyle iken SGK’nın işverenlerin yükümlülüklerini doğrudan etkileyen bir kararı Genel Yazı ile düzenlemesi doğru değildir.
SGK söz konusu Genel Yazı ile;
- 2018 Nisan ve sonrası için geçmişe dönük teşvik düzeltmelerinde iptal/asıl/ek prim belgeleri başvurunun yapıldığı ayın sonuna kadar elektronik ortamda verileceğini,
- 2018/Nisan öncesi için başvuru yapmış olan işverenlerin, 31/05/2020'ye kadar iptal/asıl/ek prim belgelerini elektronik ortamda vermesi gerektiğini,
belirtilmiş ve işverenlerin bilgi sahibi olması gereken hususlar düzenlenmiş.
Sonuç olarak, SGK’nın bu düzenlemeleri Genel Yazı ile değil usulüne uygun bir şekilde çıkartılacak Genelge ile düzenlemesi ve işverenlere duyurması gerekiyor. Aksi halde ilerleyen zamanlarda bu konuda hukuksal uyuşmazlıkların ortaya çıkması ve konunun yargıya taşınması kaçınılmaz…
Birkaç gündür sosyal medyada ve bazı internet sitelerinde SGK tarafından il müdürlüklerine gönderilen bir genel yazıdan bahsediliyor. İşin garip tarafı söz konusu genel yazı SGK’nın resmi internet sitesindeki genel yazılar sayfasında mevcut değil.
Söz konusu genel yazıda; 2018 yılında yürürlüğe giren ve işverenlere geçmişe dönük yararlanılmayan teşviklerden yararlanma veya yararlanılan teşvikleri değiştirme imkanı veren 7103 sayılı Kanun’a ilişkin bazı kurallar (sınırlamalar) getirilmiş.
Peki bu konudaki bir sınırlamanın genel yazı ile yapılması ne kadar doğru ve hukuki?
Hemen belirtelim ki 7103 sayılı Kanun ile getirilen düzenleme ile ilgili SGK, 2018 yılında 2018/17 sayılı Genelge’yi çıkardı ve gerekli açıklamalarda bulundu. Öncelikle kanun ile getirilen ve genelge ile açıklanan uygulamayı kısaca hatırlayalım. Getirilen düzenleme 2018 Nisan ayı milat alınarak iki farklı imkan sunuyordu:
1. 2018/Nisan ve Sonrası Dönem İçin
2018/Nisan ve sonrasına ilişkin olarak; sağlanan teşviklerden yararlanılabileceği halde yararlanılmaması ve yararlanılmayan dönemi takip eden 6 ay içerisinde SGK’ya müracaat edilmesi şartlarıyla, başvuru tarihinden geriye yönelik en fazla 6 aya ilişkin olmak üzere, yararlanılmamış olan teşviklerden yararlanabilmek veya yararlanılmış olan teşvikleri değiştirmek mümkün.
2. 2018/Nisan Öncesi Dönem İçin
2018/Nisan öncesi dönemlere ilişkin olarak; tüm şartları sağladığı halde teşviklerden yararlanmamış veya teşvik değişikliği talep eden işverenler tarafından 1/6/2018 tarihine kadar SGK’ya başvurulması halinde, yararlanılmamış olan teşviklerden yararlanabilmek veya yararlanılmış olan teşvikleri değiştirmek mümkün.
Başvuru Tarihi Belli Ama Prim Belgeleri Belli Değil
Gerek 7103 sayılı Kanun’da gerekse de 2018/17 sayılı Genelge’de yukarıda da görüldüğü üzere başvuruların ne zaman yapılacağı belirtilmiş ancak prim belgelerinin hangi tarihe kadar verilebileceği belirtilmemiş. Bunun sebebi Kanun ve Genelgenin yayınlandığı tarihlerde SGK’nın gerekli teknik altyapıyı kuramamış olmasıydı. Hal böyle olunca da zamanla prim belgelerinin verilmesi ile ilgili tereddütler ortaya çıktı ve İl Müdürlükleri SGK’yı soru yağmuruna tuttu.
Böyle bir durumda, prim belgelerinin ne zamana kadar verileceğine ilişkin düzenlemenin nasıl yapılacağı aslında gayet açık. Sosyal Güvenlik Kurumu 7103 sayılı Kanunla getirilen kural gereğince Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Türkiye İş Kurumu’nun görüşünü alarak bir Genelge ile söz konusu tarihleri belirlemelidir. Çünkü Genelgeler tüm vatandaşlara duyurulan ve vatandaşların yapması gereken işlemleri haber veren hukuki kaynaklardır. Nitekim konumuz ile ilgili diğer düzenlemeler de 2018/17 sayılı Genelge ile yapıldığından aynı konudaki değişiklik veya eklemeler “usulde paralellik ilkesi” gereğince Genelge ile yapılmalıdır.
SGK Ne Yaptı?
SGK geçmişe dönük teşvik uygulaması ile ilgili prim belgelerinin verilme süresine ilişkin sınırlamalar içeren bir Genel Yazı hazırladı ve İl Müdürlüklerine gönderdi. Genel Yazı, SGK’nın kendi iç işleyişini düzenleyen, ilgili birimlere talimat veren ve vatandaşı ilgilendirmeyen hususları içeren bir hukuki kaynaktır. Bu nedenle de vatandaşların Genel Yazıları takip etme yükümlülüğü yoktur. Hal böyle iken SGK’nın işverenlerin yükümlülüklerini doğrudan etkileyen bir kararı Genel Yazı ile düzenlemesi doğru değildir.
SGK söz konusu Genel Yazı ile;
- 2018 Nisan ve sonrası için geçmişe dönük teşvik düzeltmelerinde iptal/asıl/ek prim belgeleri başvurunun yapıldığı ayın sonuna kadar elektronik ortamda verileceğini,
- 2018/Nisan öncesi için başvuru yapmış olan işverenlerin, 31/05/2020'ye kadar iptal/asıl/ek prim belgelerini elektronik ortamda vermesi gerektiğini,
belirtilmiş ve işverenlerin bilgi sahibi olması gereken hususlar düzenlenmiş.
Sonuç olarak, SGK’nın bu düzenlemeleri Genel Yazı ile değil usulüne uygun bir şekilde çıkartılacak Genelge ile düzenlemesi ve işverenlere duyurması gerekiyor. Aksi halde ilerleyen zamanlarda bu konuda hukuksal uyuşmazlıkların ortaya çıkması ve konunun yargıya taşınması kaçınılmaz…