RİSK DEĞERLENDİRMESİNDE PARA CEZASI VE KAPANMA TEHLİKESİ
İş sağlığı ve güvenliği mevzuatı işverenlere birçok yükümlülük getiriyor. Bunların herhangi birisi atlandığı zaman işverenler iş kazalarına kapı aralandığı gibi bazı yaptırımlarla da karşılaşabiliyor. Bu sebeple, yükümlülüklerin takibi oldukça önemli.
İşverenler için iş sağlığı ve güvenliği açısından önemli olan görevlerden birisi de işyerinde risk değerlendirmesi yapılması.
Risk değerlendirmesi derken aşağıda belirtilen hususların anlaşılması gerekiyor:
Risk Değerlendirmesini Kim Yapacak?
İşverenlerin, saydığımız analizleri yani risk değerlendirmesini bizzat yapmasına gerek yok. Çalıştırılan iş güvenliği uzmanına ve teknik ekibine bu risk değerlendirmesi yaptırılabilir.
Ancak risk değerlendirmesinin bir ekip tarafından imza altına alınması gerekiyor. Risk değerlendirmesi ekibinin şu kişilerden oluşması gerekli:
İşyerindeki Zayıf Yönler Tespit Edilmeli
İşyerinizde risk değerlendirmesi yaparak bir bakıma zayıf ve dikkat edilmesi gereken yönlerinizi tespit etmiş oluyorsunuz. Böylece yaşanabilecek bir iş kazası öncesinde gerekli tedbirleri alma imkânını da sağlıyorsunuz.
Çünkü işveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile kullanılması gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirlemek zorunda.
Nitekim risk değerlendirmesi yapılırken şu hususların dikkate alınması gerekiyor:
Risk Değerlendirmesi Yapmayan İşyeri Kapatılır mı?
Risk değerlendirmesi yapılmaması durumunda bazı işyerlerinde iş durdurulabiliyor. Yani bir bakıma risk değerlendirmesi yapılana kadar işyeri kapatılıyor.
Bu durum tüm işyerleri için geçerli değil. Risk değerlendirmesi yapılmaması halinde faaliyeti durdurulacak işyerleri şunlar;
Bu şekilde kapatılan işyerleri risk değerlendirmesi yapıp durumu bağlı oldukları il müdürlüğüne bildirmeleri durumunda işyerleri tekrar açılıyor.
Para Cezası Var
İşyerinizde risk değerlendirmesi yapmazsanız idari para cezası ödemeniz gerekiyor ve tutarı da oldukça fazla. Ayrıca bu cezalar az tehlikeli veya tehlikeli olma durumuna ve işçi sayısına göre değişiyor.
Örneğin, 50’den fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan bir işyeri risk değerlendirmesi yapmaz ise 2016 yılı için yaklaşık 11.700 TL idari para cezası ödemek zorunda. Bundan başka eğer bu işyerinde risk değerlendirmesi yapılmamaya devam edilirse her ay için yaklaşık 17.500 TL ceza ödenmesi gerekiyor. Kısacası risk değerlendirmesi yapmamanın külfeti oldukça fazla.
Cezalar bununla da bitmiyor. Ayrıca işveren, risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları yapmaz ise 5.850 TL’ye kadar ceza ödemek zorunda.
Söz konusu ceza tutarları 2016 yılı için söz konusu olup 2017 yılında artacaklar. Risk değerlendirmesi ile ilgili tehlike sınıfına ve çalıştırılan işçi sayısına göre değişen idari para cezası tutarlarını ayrıntılı olarak aşağıdaki gibi verebiliriz:
İş sağlığı ve güvenliği mevzuatı işverenlere birçok yükümlülük getiriyor. Bunların herhangi birisi atlandığı zaman işverenler iş kazalarına kapı aralandığı gibi bazı yaptırımlarla da karşılaşabiliyor. Bu sebeple, yükümlülüklerin takibi oldukça önemli.
İşverenler için iş sağlığı ve güvenliği açısından önemli olan görevlerden birisi de işyerinde risk değerlendirmesi yapılması.
Risk değerlendirmesi derken aşağıda belirtilen hususların anlaşılması gerekiyor:
- İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikeleri belirlemek
- Bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörleri belirlemek
- Tehlikelerden kaynaklanan riskleri analiz ederek derecelendirmek
- Kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla gerekli çalışmaları yapmak
Risk Değerlendirmesini Kim Yapacak?
İşverenlerin, saydığımız analizleri yani risk değerlendirmesini bizzat yapmasına gerek yok. Çalıştırılan iş güvenliği uzmanına ve teknik ekibine bu risk değerlendirmesi yaptırılabilir.
Ancak risk değerlendirmesinin bir ekip tarafından imza altına alınması gerekiyor. Risk değerlendirmesi ekibinin şu kişilerden oluşması gerekli:
- İşveren veya işveren vekili.
- İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri.
- İşyerindeki çalışan temsilcileri.
- İşyerindeki destek elemanları.
- İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.
İşyerindeki Zayıf Yönler Tespit Edilmeli
İşyerinizde risk değerlendirmesi yaparak bir bakıma zayıf ve dikkat edilmesi gereken yönlerinizi tespit etmiş oluyorsunuz. Böylece yaşanabilecek bir iş kazası öncesinde gerekli tedbirleri alma imkânını da sağlıyorsunuz.
Çünkü işveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile kullanılması gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirlemek zorunda.
Nitekim risk değerlendirmesi yapılırken şu hususların dikkate alınması gerekiyor:
- Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu.
- Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi.
- İşyerinin tertip ve düzeni.
- Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel gruplar ile kadın çalışanların durumu.
Risk Değerlendirmesi Yapmayan İşyeri Kapatılır mı?
Risk değerlendirmesi yapılmaması durumunda bazı işyerlerinde iş durdurulabiliyor. Yani bir bakıma risk değerlendirmesi yapılana kadar işyeri kapatılıyor.
Bu durum tüm işyerleri için geçerli değil. Risk değerlendirmesi yapılmaması halinde faaliyeti durdurulacak işyerleri şunlar;
- Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işyerleri
- Tehlikeli kimyasallarla çalışılan işyerleri
- Büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerleri
Bu şekilde kapatılan işyerleri risk değerlendirmesi yapıp durumu bağlı oldukları il müdürlüğüne bildirmeleri durumunda işyerleri tekrar açılıyor.
Para Cezası Var
İşyerinizde risk değerlendirmesi yapmazsanız idari para cezası ödemeniz gerekiyor ve tutarı da oldukça fazla. Ayrıca bu cezalar az tehlikeli veya tehlikeli olma durumuna ve işçi sayısına göre değişiyor.
Örneğin, 50’den fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan bir işyeri risk değerlendirmesi yapmaz ise 2016 yılı için yaklaşık 11.700 TL idari para cezası ödemek zorunda. Bundan başka eğer bu işyerinde risk değerlendirmesi yapılmamaya devam edilirse her ay için yaklaşık 17.500 TL ceza ödenmesi gerekiyor. Kısacası risk değerlendirmesi yapmamanın külfeti oldukça fazla.
Cezalar bununla da bitmiyor. Ayrıca işveren, risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları yapmaz ise 5.850 TL’ye kadar ceza ödemek zorunda.
Söz konusu ceza tutarları 2016 yılı için söz konusu olup 2017 yılında artacaklar. Risk değerlendirmesi ile ilgili tehlike sınıfına ve çalıştırılan işçi sayısına göre değişen idari para cezası tutarlarını ayrıntılı olarak aşağıdaki gibi verebiliriz:
26.12.2016
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı