PANDEMİ SÜRECİNDE ÜCRET GARANTİ FONUNDAN FAYDALANMAK MÜMKÜN MÜ?
Yaklaşık sekiz aydır yaşanan ve etkisi artarak devam eden pandemi sürecinde birçok işyeri zor duruma düştü. Bazı işyerleri uzaktan çalışmaya geçerken, bazıları çalışanlarını ücretsiz izne ayırdı veya işten çıkardı, bazıları da tamamen kepenk indirmek zorunda kaldı. Gerek işverenler gerekse de çalışanlar bu zor süreçte krizden daha az hasarla çıkmak adına bazı yollar arıyorlar.
Bize de takipçilerimizden bu konuda birçok soru geliyor. Bu sorulardan birisi ise pandemi sürecinde ücret garanti fonundan yararlanılarak ücret ödenmesinin mümkün olup olmadığı ile ilgili.
Ücret Garanti Fonu Ne Zaman Devreye Giriyor?
İş Kanununa göre, ücretin en geç ayda bir ödenmesi gerekli. Ama bu süre anlaşılması halinde bir haftaya kadar indirilebilir. Şayet işveren ücreti ödeme gününden itibaren 20 gün içinde zorlayıcı bir sebep olmadan ödemezse, işçi iş görmekten kaçınabilir. Yani işverenin ücreti süresinde ödememesi sadece işverenin ağır hastalığı, doğal afet vs. gibi zorlayıcı sebeplerin olması halinde mümkün.
Bununla birlikte, iflas eden işverenden geçmişe dönük ödenmeyen ücretlerin alınması da işçiler açısından büyük bir sorun. Çünkü iflas halinde zaten işverenin elinde avcunda bir şey kalmamış oluyor ve altında kaldığı borç yükü nedeniyle ücretleri de ödeyemiyor. Hal böyle olunca da işçiler ne yapacaklarını bilemiyor.
Ancak çalışma mevzuatımızda işvereni iflas eden işçilerin ücretlerinin ödenmesine ilişkin bir düzenleme var: Ücret Garanti Fonu.
4447 sayılı Kanunda yer alan düzenlemeye göre ücret garanti fonu şu durumlarda devreye giriyor;
Dolayısıyla ücret garanti fonu, pandemi sürecinde her durumda uygulanamıyor. Sadece yukarıda saydığımız konkordato ilan etme, aciz vesikası alınma ve iflas gibi haller mevcutsa bu fona başvurmak mümkün.
Çalışma Süresi de Önemli
Ücret garanti fonundan faydalanma tüm işçiler için söz konusu olmuyor. Ücret garanti fonundan üç aylık ödenmeyen ücretin alınması için önemli bir şart var. İşçinin, işverenin ödeme güçlüğüne düşmesinden önceki son bir yıl içinde aynı işyerinde çalışmış olması gerekiyor.
Başvuru Nasıl Yapılır?
Ücret garanti fonu kapsamında ücret alacağının ödenebilmesi için iş sözleşmesinin devam edip edilmediğine bakılmaksızın,
a) İşveren hakkında aciz vesikası alınması durumunda, icra dairesinden alınan aciz vesikası veya 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 105 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca alınacak hacze kabil mal bulunmadığına ilişkin haciz tutanağı ve işveren tarafından düzenlenen işçi alacak belgesi,
b) İşverenin iflası durumunda, mahkemece verilen iflas kararı veya İcra ve İflas Kanununun 166 ncı maddesi uyarınca iflas kararının ilan edildiğini gösteren belge ve iflas dairesi veya iflas idaresi tarafından onaylanan işçi alacak belgesi,
c) İşverenin iflasının ertelenmesi durumunda, mahkemece verilen iflasın ertelenmesi kararı veya İcra ve İflas Kanununun 166 ncı maddesi uyarınca iflasın ertelenmesinin ilan edildiğini gösteren belge ve kayyım tarafından onaylanan işçi alacak belgesi,
ç) İşveren hakkında konkordato ilan edilmesi durumunda, mahkemece verilen konkordato mühlet kararı veya İcra ve İflas Kanununun 288 inci maddesi uyarınca konkordato mühlet kararının ilan edildiğini gösteren belge ve konkordato komiseri veya konkordato tasfiye memuru tarafından onaylanan işçi alacak belgesi ile birlikte işçinin ilgili Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne başvurması gerekiyor.
Üç Aydan Fazla Alacak Varsa Ne Olacak?
Peki işverenden üç aydan fazla ücret alacağınız varsa veya işyerinde bir yıldan az süredir çalışıyorsanız alamadığınız ücretleri alabilir misiniz?
Bu durumda iflas masası tarafından ücretlerin işçilere ödenmesi sağlanıyor.
Nitekim işçi alacakları imtiyazlı alacak sayılmakta olup işverenin malları icrada satılınca rehin alacakları, masa alacakları, devlet alacakları ve özel yasalarla ayrıcalığı kabul edilmiş alacaklardan sonra işçi alacakları birinci sırada yer alıyor.
Yaklaşık sekiz aydır yaşanan ve etkisi artarak devam eden pandemi sürecinde birçok işyeri zor duruma düştü. Bazı işyerleri uzaktan çalışmaya geçerken, bazıları çalışanlarını ücretsiz izne ayırdı veya işten çıkardı, bazıları da tamamen kepenk indirmek zorunda kaldı. Gerek işverenler gerekse de çalışanlar bu zor süreçte krizden daha az hasarla çıkmak adına bazı yollar arıyorlar.
Bize de takipçilerimizden bu konuda birçok soru geliyor. Bu sorulardan birisi ise pandemi sürecinde ücret garanti fonundan yararlanılarak ücret ödenmesinin mümkün olup olmadığı ile ilgili.
Ücret Garanti Fonu Ne Zaman Devreye Giriyor?
İş Kanununa göre, ücretin en geç ayda bir ödenmesi gerekli. Ama bu süre anlaşılması halinde bir haftaya kadar indirilebilir. Şayet işveren ücreti ödeme gününden itibaren 20 gün içinde zorlayıcı bir sebep olmadan ödemezse, işçi iş görmekten kaçınabilir. Yani işverenin ücreti süresinde ödememesi sadece işverenin ağır hastalığı, doğal afet vs. gibi zorlayıcı sebeplerin olması halinde mümkün.
Bununla birlikte, iflas eden işverenden geçmişe dönük ödenmeyen ücretlerin alınması da işçiler açısından büyük bir sorun. Çünkü iflas halinde zaten işverenin elinde avcunda bir şey kalmamış oluyor ve altında kaldığı borç yükü nedeniyle ücretleri de ödeyemiyor. Hal böyle olunca da işçiler ne yapacaklarını bilemiyor.
Ancak çalışma mevzuatımızda işvereni iflas eden işçilerin ücretlerinin ödenmesine ilişkin bir düzenleme var: Ücret Garanti Fonu.
4447 sayılı Kanunda yer alan düzenlemeye göre ücret garanti fonu şu durumlarda devreye giriyor;
- İşverenin konkordato ilan etmesi,
- İşveren için aciz vesikası alınması,
- İflas veya iflasın ertelenmesi nedenleri ile işverenin ödeme güçlüğüne düşmesi.
Dolayısıyla ücret garanti fonu, pandemi sürecinde her durumda uygulanamıyor. Sadece yukarıda saydığımız konkordato ilan etme, aciz vesikası alınma ve iflas gibi haller mevcutsa bu fona başvurmak mümkün.
Çalışma Süresi de Önemli
Ücret garanti fonundan faydalanma tüm işçiler için söz konusu olmuyor. Ücret garanti fonundan üç aylık ödenmeyen ücretin alınması için önemli bir şart var. İşçinin, işverenin ödeme güçlüğüne düşmesinden önceki son bir yıl içinde aynı işyerinde çalışmış olması gerekiyor.
Başvuru Nasıl Yapılır?
Ücret garanti fonu kapsamında ücret alacağının ödenebilmesi için iş sözleşmesinin devam edip edilmediğine bakılmaksızın,
a) İşveren hakkında aciz vesikası alınması durumunda, icra dairesinden alınan aciz vesikası veya 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 105 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca alınacak hacze kabil mal bulunmadığına ilişkin haciz tutanağı ve işveren tarafından düzenlenen işçi alacak belgesi,
b) İşverenin iflası durumunda, mahkemece verilen iflas kararı veya İcra ve İflas Kanununun 166 ncı maddesi uyarınca iflas kararının ilan edildiğini gösteren belge ve iflas dairesi veya iflas idaresi tarafından onaylanan işçi alacak belgesi,
c) İşverenin iflasının ertelenmesi durumunda, mahkemece verilen iflasın ertelenmesi kararı veya İcra ve İflas Kanununun 166 ncı maddesi uyarınca iflasın ertelenmesinin ilan edildiğini gösteren belge ve kayyım tarafından onaylanan işçi alacak belgesi,
ç) İşveren hakkında konkordato ilan edilmesi durumunda, mahkemece verilen konkordato mühlet kararı veya İcra ve İflas Kanununun 288 inci maddesi uyarınca konkordato mühlet kararının ilan edildiğini gösteren belge ve konkordato komiseri veya konkordato tasfiye memuru tarafından onaylanan işçi alacak belgesi ile birlikte işçinin ilgili Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne başvurması gerekiyor.
Üç Aydan Fazla Alacak Varsa Ne Olacak?
Peki işverenden üç aydan fazla ücret alacağınız varsa veya işyerinde bir yıldan az süredir çalışıyorsanız alamadığınız ücretleri alabilir misiniz?
Bu durumda iflas masası tarafından ücretlerin işçilere ödenmesi sağlanıyor.
Nitekim işçi alacakları imtiyazlı alacak sayılmakta olup işverenin malları icrada satılınca rehin alacakları, masa alacakları, devlet alacakları ve özel yasalarla ayrıcalığı kabul edilmiş alacaklardan sonra işçi alacakları birinci sırada yer alıyor.
