Bayramda Açık İşyerleri Dikkat!..
Kurban bayramı boyunca çoğu işyerleri kapalı. Bazı sektörlerde ise işyerlerinin kapalı
olması pek mümkün olmuyor. Özellikle turizm, ulaştırma ve market işyerleri bayramda da
vatandaşlara hizmet vermek durumunda. Dolayısıyla birçok çalışan bayramda da işbaşı
yapacak. Bayramda çalışan işçilerin ve bunları çalıştıran işverenlerin bazı hususlara dikkat
etmeleri gerekiyor.
Bayramda çalışmak zorunlu mu?
Bayramlarda işçilerin çalışma noktasında bazı hakları var. İşverenler işçilerine bayram
günlerinde çalışmayı zorunlu tutamıyor. Eğer çalıştırmak isterlerse de işçinin onayını almak
zorundalar. Yani işçi bayram günlerinde çalışmayı reddedebilir. İşçinin bu beyanı üzerine
işverenin işçiyi işten çıkarması da söz konusu olamaz.
Ancak;
- İşçi ile işveren arasında yapılmış olan iş sözleşmesinde genel tatil günlerinde
çalışmaları gerektiği belirtilmişse veya
- Toplu iş sözleşmesinde genel tatil günlerinde çalışılacağı belirtilmişse işçilerin
çalıştırılması mümkün.
Çocukların çalıştırılması yasak
Bayramlarda çocuk ve genç işçilerin çalıştırılması ile ilgili özel düzenlemeler var.
Çocuk işçiler (14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış
işçiler) ve genç işçilerin (15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış işçilerin)
ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılmaları yasak. Bu günlerde çalıştırılmayan
çocuk ve genç işçilere de normal ücretleri tam olarak ödenmesi zorunlu.
Bayramda çalışanın ücreti zamlı
Bayramda işyerinin açık olması ve işçi çalıştırılması halinde işverenler çalışan işçilerine
normal ücretlerinin yanı sıra ekstra bir ödeme yapmak zorunda. Yapılacak ekstra ödemenin
tutarı ise normal ücretin bir katı olmalı. Yani bayramda ödenen ücretler %100 zamlı olacak.
Bir örnek vermek gerekirse; günlük ücreti 100 TL olan bir işçi Kurban Bayramında
çalışması halinde günlük 200 TL ücret alacak.
Çalışmasanız da ücret var
İşçi bayramda çalışmaması halinde ise işveren tarafından işçiye o günün ücreti tam olarak
ödenmek zorunda. Yani bayramda çalışmayan işçinin ücretinden kesintiye gidilmesi
mümkün değil.
Bayramda çalışan işçiye müteakip günlerde izin kullandırılarak ilave ücret ödenmemesi de
mümkün değil. Bu tür uygulamalar kanuna aykırı. Bayramda yapılan fazla çalışma olmayıp
bu çalışmaların denkleştirilmesi veya serbest zaman kullandırılması da söz konusu değil.
Ücreti eksik ödeyene ceza
İşverenler belirttiğimiz hususlara dikkat etmezlerse bazı cezalarla karşı karşıya kalabilirler.
- Bayramda çalıştırdıkları işçiye zamlı ücret ödenmemesi halinde eksik ücret ödenen
işçi başına 191 TL idari para cezası söz konusu.
- Eksik ödenen ücret nedeniyle gelir vergisi ve buna bağlı bir kat vergi ziyaı cezası
var.
- Ayrıca, eksik ödenen ücret nedeniyle geçmişe dönük verilmesi muhtemel ek prim
belgeleri nedeniyle SGK’ya da idari para cezası ödenmesi söz konusu.
20.08.2018
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
[email protected]
Kurban bayramı boyunca çoğu işyerleri kapalı. Bazı sektörlerde ise işyerlerinin kapalı
olması pek mümkün olmuyor. Özellikle turizm, ulaştırma ve market işyerleri bayramda da
vatandaşlara hizmet vermek durumunda. Dolayısıyla birçok çalışan bayramda da işbaşı
yapacak. Bayramda çalışan işçilerin ve bunları çalıştıran işverenlerin bazı hususlara dikkat
etmeleri gerekiyor.
Bayramda çalışmak zorunlu mu?
Bayramlarda işçilerin çalışma noktasında bazı hakları var. İşverenler işçilerine bayram
günlerinde çalışmayı zorunlu tutamıyor. Eğer çalıştırmak isterlerse de işçinin onayını almak
zorundalar. Yani işçi bayram günlerinde çalışmayı reddedebilir. İşçinin bu beyanı üzerine
işverenin işçiyi işten çıkarması da söz konusu olamaz.
Ancak;
- İşçi ile işveren arasında yapılmış olan iş sözleşmesinde genel tatil günlerinde
çalışmaları gerektiği belirtilmişse veya
- Toplu iş sözleşmesinde genel tatil günlerinde çalışılacağı belirtilmişse işçilerin
çalıştırılması mümkün.
Çocukların çalıştırılması yasak
Bayramlarda çocuk ve genç işçilerin çalıştırılması ile ilgili özel düzenlemeler var.
Çocuk işçiler (14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış
işçiler) ve genç işçilerin (15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış işçilerin)
ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılmaları yasak. Bu günlerde çalıştırılmayan
çocuk ve genç işçilere de normal ücretleri tam olarak ödenmesi zorunlu.
Bayramda çalışanın ücreti zamlı
Bayramda işyerinin açık olması ve işçi çalıştırılması halinde işverenler çalışan işçilerine
normal ücretlerinin yanı sıra ekstra bir ödeme yapmak zorunda. Yapılacak ekstra ödemenin
tutarı ise normal ücretin bir katı olmalı. Yani bayramda ödenen ücretler %100 zamlı olacak.
Bir örnek vermek gerekirse; günlük ücreti 100 TL olan bir işçi Kurban Bayramında
çalışması halinde günlük 200 TL ücret alacak.
Çalışmasanız da ücret var
İşçi bayramda çalışmaması halinde ise işveren tarafından işçiye o günün ücreti tam olarak
ödenmek zorunda. Yani bayramda çalışmayan işçinin ücretinden kesintiye gidilmesi
mümkün değil.
Bayramda çalışan işçiye müteakip günlerde izin kullandırılarak ilave ücret ödenmemesi de
mümkün değil. Bu tür uygulamalar kanuna aykırı. Bayramda yapılan fazla çalışma olmayıp
bu çalışmaların denkleştirilmesi veya serbest zaman kullandırılması da söz konusu değil.
Ücreti eksik ödeyene ceza
İşverenler belirttiğimiz hususlara dikkat etmezlerse bazı cezalarla karşı karşıya kalabilirler.
- Bayramda çalıştırdıkları işçiye zamlı ücret ödenmemesi halinde eksik ücret ödenen
işçi başına 191 TL idari para cezası söz konusu.
- Eksik ödenen ücret nedeniyle gelir vergisi ve buna bağlı bir kat vergi ziyaı cezası
var.
- Ayrıca, eksik ödenen ücret nedeniyle geçmişe dönük verilmesi muhtemel ek prim
belgeleri nedeniyle SGK’ya da idari para cezası ödenmesi söz konusu.
20.08.2018
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
[email protected]
