İşyerinizde İlkyardımcınız Var mı?
İş sağlığı ve güvenliği mevzuatımızda işverene yüklenmiş birçok ödev bulunuyor. Bunlardan en önemlisi ise iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili personel çalıştırma yükümlülüğü. Bu noktada, çalıştırılacak personel dendiği zaman aklımıza genelde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi geliyor. Ancak bunların dışında işverenlerin çalıştırması gereken başka özellikli personel de var. Bunlardan bir tanesi de ilkyardımcı çalıştırma yükümlülüğü.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda “destek elemanı” olarak nitelendirilen bir kavram bulunuyor. Buna göre, destek elemanı, asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişiyi ifade ediyor.
İşyerinde gerekli nitelik ve sayıda destek elemanı çalıştırmama durumunda ise işvereni bazı yaptırımlar bekliyor. İşyerinde çalıştırılacak ilkyardımcı nitelik ve sayısı ile ilgili düzenlemelere ile İlkyardım Yönetmeliği’nde yer verilmiş.
İlkyardımcı Sayısı Kaç Olmalı?
İlkyardım Yönetmeliği’nde ilkyardımcı, ilkyardım tanımında belirtilen amaç doğrultusunda, hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle ilaçsız uygulamaları yapan ilkyardım eğitimi alarak ilkyardımcı belgesi almış kişi olarak tanımlanmış.
İşyerinde çalışan kişi sayısı ve işyerinin ait olduğu tehlike sınıfına göre ise çalıştırılacak ilkyardımcı sayısı değişiklik gösteriyor.
Buna göre;
a) Az tehlikeli işyerlerinde, her 20 çalışan için 1 ilkyardımcı,
b) Tehlikeli işyerlerinde, her 15 çalışana kadar 1 ilkyardımcı,
c) Çok tehlikeli işyerlerinde, her 10 çalışana kadar 1 ilkyardımcı,
bulundurması zorunlu.
Kimler İlkyardımcı Olabilir?
İşyerlerine getirilen ilkyardımcı çalıştırma yükümlülüğünü yerine getirirken illaki dışarıdan bir personel aramaya gerek yok.
Mevcut personelinize ilkyardım eğitimi aldırtarak ilkyardımcı çalıştırma görevini yerine getirebilirsiniz.
İlkyardımcı olarak görevlendirilecek personelin, Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş eğitim merkezlerinde en az 16 saat ilkyardım eğitimi almaları gerekiyor. Bu eğitime katılabilmek için ilkokul mezunu olmak yeterli. Eğitim sonunda katılımcıların başarılı sayılmaları için, teorik ve uygulamalı sınavların her birinden, 100 tam puan üzerinden 85 puan almış olmaları şartı aranıyor.
Ayrıca Yönetmelik, işverenlere bu konuda hizmet alma imkânı tanımıyor. Yani ilkyardımcı personeli kendi bünyelerinde istihdam etmeleri gerekiyor.
Bununla birlikte, özel güvenlik ve sürücü kursları gibi ilkyardım eğitiminin zorunlu olarak verildiği kurslarda ilkyardım eğitimlerinin, Yönetmeliğe göre yetki belgesi almış eğitimciler tarafından verilmesi zorunlu.
Milli Eğitim Bakanlığı eğitim programı dahilinde, ilkyardım eğitimi verecek öğretmenlerin de 16 saatlik ilkyardım eğitimini almaları gerekiyor.
Belgenin Geçerlilik Süresi Var
Bir personelin ilkyardımcı eğitimi ile belge alması bu belgeyi ömür boyu kullanabileceği anlamına gelmiyor. Nitekim ilkyardımcı belgesinin geçerlilik süresi üç yıl. Geçerlilik süresinin bitimini takiben en geç 3 ay içerisinde güncelleme eğitimi alınması zorunlu.
Belirtilen süreler içinde güncelleme eğitimine katılanların belgeleri yenileniyor, katılmayanların belgeleri ise geçersiz sayılıyor.
İlkyardımcı Çalıştırmayana Ceza Var
İlkyardımcı bulundurma yükümlülüğünü yerine getirmeyen işyerlerine 6331 sayılı Kanun’a göre idari para cezası uygulanması söz konusu.
Buna göre, işyerinde yeterli sayıda ilkyardımcı yoksa işyerinin tehlike sınıfı ve çalıştırılan işçi sayısına göre farklı tutarlarda idari para cezası uygulanıyor. Söz konusu ceza aykırılığın devamı halinde her ay için uygulanmaya devam ediliyor.
2017 yılı için söz konusu idari para cezası tutarları aşağıdaki gibidir:
İş sağlığı ve güvenliği mevzuatımızda işverene yüklenmiş birçok ödev bulunuyor. Bunlardan en önemlisi ise iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili personel çalıştırma yükümlülüğü. Bu noktada, çalıştırılacak personel dendiği zaman aklımıza genelde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi geliyor. Ancak bunların dışında işverenlerin çalıştırması gereken başka özellikli personel de var. Bunlardan bir tanesi de ilkyardımcı çalıştırma yükümlülüğü.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda “destek elemanı” olarak nitelendirilen bir kavram bulunuyor. Buna göre, destek elemanı, asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişiyi ifade ediyor.
İşyerinde gerekli nitelik ve sayıda destek elemanı çalıştırmama durumunda ise işvereni bazı yaptırımlar bekliyor. İşyerinde çalıştırılacak ilkyardımcı nitelik ve sayısı ile ilgili düzenlemelere ile İlkyardım Yönetmeliği’nde yer verilmiş.
İlkyardımcı Sayısı Kaç Olmalı?
İlkyardım Yönetmeliği’nde ilkyardımcı, ilkyardım tanımında belirtilen amaç doğrultusunda, hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle ilaçsız uygulamaları yapan ilkyardım eğitimi alarak ilkyardımcı belgesi almış kişi olarak tanımlanmış.
İşyerinde çalışan kişi sayısı ve işyerinin ait olduğu tehlike sınıfına göre ise çalıştırılacak ilkyardımcı sayısı değişiklik gösteriyor.
Buna göre;
a) Az tehlikeli işyerlerinde, her 20 çalışan için 1 ilkyardımcı,
b) Tehlikeli işyerlerinde, her 15 çalışana kadar 1 ilkyardımcı,
c) Çok tehlikeli işyerlerinde, her 10 çalışana kadar 1 ilkyardımcı,
bulundurması zorunlu.
Kimler İlkyardımcı Olabilir?
İşyerlerine getirilen ilkyardımcı çalıştırma yükümlülüğünü yerine getirirken illaki dışarıdan bir personel aramaya gerek yok.
Mevcut personelinize ilkyardım eğitimi aldırtarak ilkyardımcı çalıştırma görevini yerine getirebilirsiniz.
İlkyardımcı olarak görevlendirilecek personelin, Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş eğitim merkezlerinde en az 16 saat ilkyardım eğitimi almaları gerekiyor. Bu eğitime katılabilmek için ilkokul mezunu olmak yeterli. Eğitim sonunda katılımcıların başarılı sayılmaları için, teorik ve uygulamalı sınavların her birinden, 100 tam puan üzerinden 85 puan almış olmaları şartı aranıyor.
Ayrıca Yönetmelik, işverenlere bu konuda hizmet alma imkânı tanımıyor. Yani ilkyardımcı personeli kendi bünyelerinde istihdam etmeleri gerekiyor.
Bununla birlikte, özel güvenlik ve sürücü kursları gibi ilkyardım eğitiminin zorunlu olarak verildiği kurslarda ilkyardım eğitimlerinin, Yönetmeliğe göre yetki belgesi almış eğitimciler tarafından verilmesi zorunlu.
Milli Eğitim Bakanlığı eğitim programı dahilinde, ilkyardım eğitimi verecek öğretmenlerin de 16 saatlik ilkyardım eğitimini almaları gerekiyor.
Belgenin Geçerlilik Süresi Var
Bir personelin ilkyardımcı eğitimi ile belge alması bu belgeyi ömür boyu kullanabileceği anlamına gelmiyor. Nitekim ilkyardımcı belgesinin geçerlilik süresi üç yıl. Geçerlilik süresinin bitimini takiben en geç 3 ay içerisinde güncelleme eğitimi alınması zorunlu.
Belirtilen süreler içinde güncelleme eğitimine katılanların belgeleri yenileniyor, katılmayanların belgeleri ise geçersiz sayılıyor.
İlkyardımcı Çalıştırmayana Ceza Var
İlkyardımcı bulundurma yükümlülüğünü yerine getirmeyen işyerlerine 6331 sayılı Kanun’a göre idari para cezası uygulanması söz konusu.
Buna göre, işyerinde yeterli sayıda ilkyardımcı yoksa işyerinin tehlike sınıfı ve çalıştırılan işçi sayısına göre farklı tutarlarda idari para cezası uygulanıyor. Söz konusu ceza aykırılığın devamı halinde her ay için uygulanmaya devam ediliyor.
2017 yılı için söz konusu idari para cezası tutarları aşağıdaki gibidir:
19.06.2017
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
Twitter: @mhmtblt79
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
Twitter: @mhmtblt79
