Çalışma Hayatında Radikal Düzenlemeler Geliyor
Geçtiğimiz hafta TBMM’ye yeni bir torba kanun teklifi sunuldu. Bir sürpriz olmazsa birkaç ufak değişiklikle söz konusu teklif kısa zamanda kabul edilip yürürlüğe girecek. Kanun teklifinde istihdam teşvikleri, sosyal güvenlik ve iş mevzuatına ilişkin önemli düzenlemeler yer alıyor. Bu yazımızda teklifte bulunan çalışma hayatına ilişkin hususları anlaşılır şekilde özetleyeceğiz.
İşsizlik Ödeneği Alanlar İçin İstihdama Dönüş Teşviki
Kanun teklifi ile 4447 sayılı Kanuna yeni bir madde ekleniyor (Ek Madde 7). Bu madde ile işsizlik sigortasından faydalanacak şekilde işten ayrılmış olup işsizlik ödeneği alan kişilerin tekrar işgücüne dahil olmalarını sağlamak amacıyla yeni bir istihdam teşviki getiriliyor.
Buna göre;
- İşsizlik ödeneği alan bu kişilerin işten ayrılmalarını takip eden 90 gün içerisinde işe girmeleri,
- İşe girdikten sonra 12 ay kesintisiz şekilde özel sektörde hizmet akdine tabi olarak çalışmaları halinde,
- İşe girmeden önce yararlandıkları en son işsizlik ödeneği süresi için,
- Brüt asgari ücret üzerinden hesaplanacak uzun vadeli sigorta kolları işveren ve sigortalı hissesi primlerinin tamamı,
- İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak.
Yeni Bir İstihdam Teşviki Daha Geliyor
Yeni kanun teklifinin en dikkat çeken maddelerinden birisi ise yeni bir istihdam teşviki ile ilgili. 4447 sayılı Kanuna eklenecek olan Geçici 27 nci madde ile işsizlerin istihdamı ve SGK’ya bildirilmeden çalışanların kayıt altına alınması için; iş veya hizmet sözleşmesi 01/01/2019 ila 17/04/2020 arasında sona erenler (4857 SK 25/II uyarınca feshedilenler hariç) ile SGK’ya bildirilmeden çalışanların en son çalıştıkları işyerine 30 gün içinde başvurmaları ve bu işverenler tarafından fiilen çalıştırılmaları halinde bu sigortalılar için işverenlere her ay ödenecek primlerden mahsup edilmek üzere günlük 44,15 TL destek verilecek.
Ayrıca başvuruda bulunanlardan işveren tarafından işe alınıp ücretsiz izne ayrılanlar için günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilecek. Bununla birlikte bu kapsamda olup başvurusunun kabul edilmediği bildirilenler için de hane başına günlük 34,34 TL destek verilmesi öngörülüyor.
Burada dikkat çeken bir durum var. SGK’ya bildirilmeyen ve yukarıdaki şartlarda çalıştırılmaya başlayan sigortalılar için işverenlere geçmişe dönük idari para cezası uygulanmayacak. Ayrıca bu işverenlerin ilgili dönemlerde faydalandıkları teşvik, destek ve indirimlerin iptali ile iadesi söz konusu olmayacak.
Bir İlave İstihdam Teşviki Daha
Yeni kanun teklifi ile yeni bir ilave istihdam teşviki getirilmesi de öngörülüyor. Buna göre, 4447 sayılı Kanuna eklenecek olan Geçici 28 inci madde ile işverenler tarafından 2019 Ocak-2020 Nisan arasında en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki sigortalı sayısına ilave olarak istihdam edilecek her bir sigortalı için her ay bu işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle destek sağlanması öngörülüyor.
Bu destek kapsamında, işe alındığı tarihten itibaren fiilen çalıştırılacak sigortalılar için günlük 44,95 TL destek; ilave olarak işe alınacaklardan işveren tarafından ücretsiz izne ayrılacaklar için ise günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilmesi amaçlanıyor.
Cumhurbaşkanı 6111 ve 7103 Teşviklerini Uzatabilecek
Bilindiği üzere işverenler açısından büyük bir öneme sahip olan ve 4447 sayılı Kanun’un Geçici 10 uncu maddesinde düzenlenmiş olup 2011 yılından beri uygulanan 6111 SK kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi sahiplerinin ilave istihdamı teşviki 31/12/2020 itibariyle sona eriyor.
Aynı şekilde 4447 sayılı Kanun’un Geçici 19 uncu maddesinde düzenlenmiş olan ve 2018 yılından beri uygulanan 7103 SK ilave istihdam teşviki de 31/12/2020 itibariyle sona eriyor.
Kanun teklifi ile bu sürelerin 31/12/2023 tarihine kadar uzatılabilmesi noktasında Cumhurbaşkanı’na yetki veriliyor. Böylece 6111 ve 7103 istihdam teşvikleri 3 yıl daha uygulanmaya devam edebilecek.
Normalleşme Teşviki Uzatılacak
28/7/2020 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7252 sayılı Torba Kanun ile çalışma hayatına ilişkin önemli düzenlemelere gidilmişti. Bunlardan birisi de 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 26 ncı madde ile getirilen normalleşme desteğiydi.
Normalleşme desteğinin nasıl uygulanacağına ilişkin hususlara İş ve Sosyal Güvenlik Atölyesi’ndeki 31/08/2020 tarihli yazımızda değinmiştik.
Bu yazıya aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:
http://www.sadettinorhan.net/31_08_2020_makale.html
Yeni kanun teklifi ile normalleşme desteğinin uygulama süresinin 30/06/2021 tarihine kadar uzatabilmesine ilişkin Cumhurbaşkanına yetki veriliyor. Böylece normalleşme desteği uygulamasına bir süre daha devam edilebilecek.
Kolay Kısa Çalışma Ödeneğinin Süresi Uzatılabilecek
7226 sayılı Torba Kanun’la 4447 sayılı Kanuna eklenen Geçici 23 üncü madde ile 30/6/2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere, Covid-19 kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması gerekmekte. Bu koşulu taşımayanlar, kısa çalışma süresini geçmemek üzere son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya devam edebilecektir.
Söz konusu düzenlemenin süresinin 31/12/2020 tarihine uzatılması yetkisi ise Cumhurbaşkanı’na verilmiş ve bu tarihe kadar da uzatılmıştı.
Yeni kanun teklifi ile Cumhurbaşkanı’na tanınan bu yetki 30/06/2021 tarihine kadar uzatılıyor. Böylece kolay kısa çalışma ödeneği uygulamasına bir süre daha devam edilebilecek.
Esnaf Ahilik Sandığı Tekrar Erteleniyor
Ülkemizde işsizlik sigortası fonuna benzer şekilde işsizlik riski ile karşı karşıya kalabilecek işverenler için bir fon kurulması uzun zamandır tartışılmakta iken 08/03/2017 tarih ve 30001 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6824 sayılı Kanun ile “esnaf ahilik sandığı” adıyla bir fonun kurulması ve uygulamanın da 01/01/2018 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmüştü.
Söz konusu uygulama 4447 sayılı Kanun’a Ek-6 ncı maddenin eklenmesi suretiyle düzenlenmişti. Ancak 05/12/2017 tarih ve 30261 sayılı 7061 sayılı Kanun ile uygulama 2020 yılına ötelenmişti. Son olarak ise 7226 sayılı Kanun ile Esnaf Ahilik Sandığı uygulaması 1/1/2021 tarihine ertelenmişti.
Yeni kanun teklifi ile esnaf ahilik sandığı uygulamasının yürürlük tarihi 31/12/2023 olarak değiştiriliyor ve tekrar erteleniyor.
25 Yaşından Küçük ve 50 Yaşından Büyüklere Belirli Süreli İş Sözleşmesi
Yeni kanun teklifi ile getirilen bir diğer önemli düzenleme ise 25 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük çalışanların daha kolay bir şekilde belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışmalarının sağlanması olacak.
4857 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmeleri düzenlenmiş bulunuyor. Buna göre; iş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılıyor. Buna karşın, belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesi olarak nitelendiriliyor.
Yeni kanun teklifinde söz konusu maddeye eklenen fıkra ile belirli süreli iş sözleşmesi, işçinin 25 yaşını doldurmamış veya 50 ve daha yukarı yaşta olma koşulunu sağlaması kaydıyla 11 inci maddedeki objektif koşullar aranmaksızın yazılı şekilde yapılabilecek. Bu şekilde yapılacak belirli süreli iş sözleşmeleri süresi ise iki yılı geçemeyecek.
Ayda 10 Günden Az Çalışan 25 Yaşından Küçükler İçin Eksik Prim
Yeni kanun teklifinin en çok tartışılacak maddesi ise ayda 10 günden az çalışan 25 yaşından küçük kişilerin sigortalılığı ile ilgili. Getirilen düzenleme ile işe girdiği tarih itibariyle 25 yaşından küçük olup hizmet akdine tabi olarak ayda 10 günden az çalıştırılanlar için sadece %2 iş kazası ve meslek hastalığı primi ile %12,5 GSS primi ödenecek. Burada GSS priminin 30 güne tamamlanması zorunluluğu bulunacak.
Bu kapsama giren çalışanlar isterlerse ilgili olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar %20 oranında malullük, yaşlılık ve ölüm primini kendileri ödeyebilecekler.
Ayrıca işe girdiği tarihten önceki son bir yıl içerisinde prim ödeme gün sayısı 120 günden fazla olanlar ile 25 yaşını dolduran sigortalılar hakkında bu hükümler uygulanmayacak.
Geçtiğimiz hafta TBMM’ye yeni bir torba kanun teklifi sunuldu. Bir sürpriz olmazsa birkaç ufak değişiklikle söz konusu teklif kısa zamanda kabul edilip yürürlüğe girecek. Kanun teklifinde istihdam teşvikleri, sosyal güvenlik ve iş mevzuatına ilişkin önemli düzenlemeler yer alıyor. Bu yazımızda teklifte bulunan çalışma hayatına ilişkin hususları anlaşılır şekilde özetleyeceğiz.
İşsizlik Ödeneği Alanlar İçin İstihdama Dönüş Teşviki
Kanun teklifi ile 4447 sayılı Kanuna yeni bir madde ekleniyor (Ek Madde 7). Bu madde ile işsizlik sigortasından faydalanacak şekilde işten ayrılmış olup işsizlik ödeneği alan kişilerin tekrar işgücüne dahil olmalarını sağlamak amacıyla yeni bir istihdam teşviki getiriliyor.
Buna göre;
- İşsizlik ödeneği alan bu kişilerin işten ayrılmalarını takip eden 90 gün içerisinde işe girmeleri,
- İşe girdikten sonra 12 ay kesintisiz şekilde özel sektörde hizmet akdine tabi olarak çalışmaları halinde,
- İşe girmeden önce yararlandıkları en son işsizlik ödeneği süresi için,
- Brüt asgari ücret üzerinden hesaplanacak uzun vadeli sigorta kolları işveren ve sigortalı hissesi primlerinin tamamı,
- İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak.
Yeni Bir İstihdam Teşviki Daha Geliyor
Yeni kanun teklifinin en dikkat çeken maddelerinden birisi ise yeni bir istihdam teşviki ile ilgili. 4447 sayılı Kanuna eklenecek olan Geçici 27 nci madde ile işsizlerin istihdamı ve SGK’ya bildirilmeden çalışanların kayıt altına alınması için; iş veya hizmet sözleşmesi 01/01/2019 ila 17/04/2020 arasında sona erenler (4857 SK 25/II uyarınca feshedilenler hariç) ile SGK’ya bildirilmeden çalışanların en son çalıştıkları işyerine 30 gün içinde başvurmaları ve bu işverenler tarafından fiilen çalıştırılmaları halinde bu sigortalılar için işverenlere her ay ödenecek primlerden mahsup edilmek üzere günlük 44,15 TL destek verilecek.
Ayrıca başvuruda bulunanlardan işveren tarafından işe alınıp ücretsiz izne ayrılanlar için günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilecek. Bununla birlikte bu kapsamda olup başvurusunun kabul edilmediği bildirilenler için de hane başına günlük 34,34 TL destek verilmesi öngörülüyor.
Burada dikkat çeken bir durum var. SGK’ya bildirilmeyen ve yukarıdaki şartlarda çalıştırılmaya başlayan sigortalılar için işverenlere geçmişe dönük idari para cezası uygulanmayacak. Ayrıca bu işverenlerin ilgili dönemlerde faydalandıkları teşvik, destek ve indirimlerin iptali ile iadesi söz konusu olmayacak.
Bir İlave İstihdam Teşviki Daha
Yeni kanun teklifi ile yeni bir ilave istihdam teşviki getirilmesi de öngörülüyor. Buna göre, 4447 sayılı Kanuna eklenecek olan Geçici 28 inci madde ile işverenler tarafından 2019 Ocak-2020 Nisan arasında en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki sigortalı sayısına ilave olarak istihdam edilecek her bir sigortalı için her ay bu işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle destek sağlanması öngörülüyor.
Bu destek kapsamında, işe alındığı tarihten itibaren fiilen çalıştırılacak sigortalılar için günlük 44,95 TL destek; ilave olarak işe alınacaklardan işveren tarafından ücretsiz izne ayrılacaklar için ise günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilmesi amaçlanıyor.
Cumhurbaşkanı 6111 ve 7103 Teşviklerini Uzatabilecek
Bilindiği üzere işverenler açısından büyük bir öneme sahip olan ve 4447 sayılı Kanun’un Geçici 10 uncu maddesinde düzenlenmiş olup 2011 yılından beri uygulanan 6111 SK kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi sahiplerinin ilave istihdamı teşviki 31/12/2020 itibariyle sona eriyor.
Aynı şekilde 4447 sayılı Kanun’un Geçici 19 uncu maddesinde düzenlenmiş olan ve 2018 yılından beri uygulanan 7103 SK ilave istihdam teşviki de 31/12/2020 itibariyle sona eriyor.
Kanun teklifi ile bu sürelerin 31/12/2023 tarihine kadar uzatılabilmesi noktasında Cumhurbaşkanı’na yetki veriliyor. Böylece 6111 ve 7103 istihdam teşvikleri 3 yıl daha uygulanmaya devam edebilecek.
Normalleşme Teşviki Uzatılacak
28/7/2020 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7252 sayılı Torba Kanun ile çalışma hayatına ilişkin önemli düzenlemelere gidilmişti. Bunlardan birisi de 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 26 ncı madde ile getirilen normalleşme desteğiydi.
Normalleşme desteğinin nasıl uygulanacağına ilişkin hususlara İş ve Sosyal Güvenlik Atölyesi’ndeki 31/08/2020 tarihli yazımızda değinmiştik.
Bu yazıya aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:
http://www.sadettinorhan.net/31_08_2020_makale.html
Yeni kanun teklifi ile normalleşme desteğinin uygulama süresinin 30/06/2021 tarihine kadar uzatabilmesine ilişkin Cumhurbaşkanına yetki veriliyor. Böylece normalleşme desteği uygulamasına bir süre daha devam edilebilecek.
Kolay Kısa Çalışma Ödeneğinin Süresi Uzatılabilecek
7226 sayılı Torba Kanun’la 4447 sayılı Kanuna eklenen Geçici 23 üncü madde ile 30/6/2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere, Covid-19 kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması gerekmekte. Bu koşulu taşımayanlar, kısa çalışma süresini geçmemek üzere son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya devam edebilecektir.
Söz konusu düzenlemenin süresinin 31/12/2020 tarihine uzatılması yetkisi ise Cumhurbaşkanı’na verilmiş ve bu tarihe kadar da uzatılmıştı.
Yeni kanun teklifi ile Cumhurbaşkanı’na tanınan bu yetki 30/06/2021 tarihine kadar uzatılıyor. Böylece kolay kısa çalışma ödeneği uygulamasına bir süre daha devam edilebilecek.
Esnaf Ahilik Sandığı Tekrar Erteleniyor
Ülkemizde işsizlik sigortası fonuna benzer şekilde işsizlik riski ile karşı karşıya kalabilecek işverenler için bir fon kurulması uzun zamandır tartışılmakta iken 08/03/2017 tarih ve 30001 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6824 sayılı Kanun ile “esnaf ahilik sandığı” adıyla bir fonun kurulması ve uygulamanın da 01/01/2018 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmüştü.
Söz konusu uygulama 4447 sayılı Kanun’a Ek-6 ncı maddenin eklenmesi suretiyle düzenlenmişti. Ancak 05/12/2017 tarih ve 30261 sayılı 7061 sayılı Kanun ile uygulama 2020 yılına ötelenmişti. Son olarak ise 7226 sayılı Kanun ile Esnaf Ahilik Sandığı uygulaması 1/1/2021 tarihine ertelenmişti.
Yeni kanun teklifi ile esnaf ahilik sandığı uygulamasının yürürlük tarihi 31/12/2023 olarak değiştiriliyor ve tekrar erteleniyor.
25 Yaşından Küçük ve 50 Yaşından Büyüklere Belirli Süreli İş Sözleşmesi
Yeni kanun teklifi ile getirilen bir diğer önemli düzenleme ise 25 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük çalışanların daha kolay bir şekilde belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışmalarının sağlanması olacak.
4857 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmeleri düzenlenmiş bulunuyor. Buna göre; iş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılıyor. Buna karşın, belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesi olarak nitelendiriliyor.
Yeni kanun teklifinde söz konusu maddeye eklenen fıkra ile belirli süreli iş sözleşmesi, işçinin 25 yaşını doldurmamış veya 50 ve daha yukarı yaşta olma koşulunu sağlaması kaydıyla 11 inci maddedeki objektif koşullar aranmaksızın yazılı şekilde yapılabilecek. Bu şekilde yapılacak belirli süreli iş sözleşmeleri süresi ise iki yılı geçemeyecek.
Ayda 10 Günden Az Çalışan 25 Yaşından Küçükler İçin Eksik Prim
Yeni kanun teklifinin en çok tartışılacak maddesi ise ayda 10 günden az çalışan 25 yaşından küçük kişilerin sigortalılığı ile ilgili. Getirilen düzenleme ile işe girdiği tarih itibariyle 25 yaşından küçük olup hizmet akdine tabi olarak ayda 10 günden az çalıştırılanlar için sadece %2 iş kazası ve meslek hastalığı primi ile %12,5 GSS primi ödenecek. Burada GSS priminin 30 güne tamamlanması zorunluluğu bulunacak.
Bu kapsama giren çalışanlar isterlerse ilgili olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar %20 oranında malullük, yaşlılık ve ölüm primini kendileri ödeyebilecekler.
Ayrıca işe girdiği tarihten önceki son bir yıl içerisinde prim ödeme gün sayısı 120 günden fazla olanlar ile 25 yaşını dolduran sigortalılar hakkında bu hükümler uygulanmayacak.
