2019’DA SİGORTA PRİMİNİN DEVRİ NASIL YAPILACAK?
Sosyal güvenlik uygulamalarında Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödenecek primin hesaplanması önemli bir yere sahip. Ödenecek primin hesaplanmasında ise işverenlerin en çok dikkat etmesi gereken husus prim matrahının (yani sigorta primine esas kazancın) hesaplanması.
Bu noktada prim matrahı belirlenirken sigorta primine esas kazanca dahil olan veya olmayan ödemelerin bilinmesi gerekiyor.
5510 sayılı Kanun’un 80 inci maddesinde sigorta primine esas kazanca dahil olan ve olmayan ödemeler belirtilmiş. Buna göre prime esas kazançların hesabında;
1) Hak edilen ücretlerin,
2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,
3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) maddelerinde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin,
brüt toplamı esas alınır.
Buna karşın; ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile SGK tarafından tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.
Prim Matrahında Üst Sınır Var
Hesaplanan sigorta primine esas kazanç SGK’ya bildirilirken Kanunda belirtilen üst sınırın aşılıp aşılmadığını kontrol etmek gerekiyor.
6761 sayılı Kanun ile 1 Ocak 2017’den geçerli olmak üzere sigorta primine esas kazanç üst sınırı, 16 yaşından büyük sigortalıların günlük kazanç alt sınırının (brüt asgari ücretin) 7,5 katı olarak değiştirilmişti. Yani 2019 yılında bir işçi için SGK’ya bildirilecek sigorta primine esas kazanç tutarı aylık 19.188,00 TL’yi geçemeyecek.
Üst Sınır Aşılırsa Ne Olacak?
Sosyal Güvenlik sistemimizde sigorta primine esas kazanç üst sınırının aşılması halinde uyulması gereken ince kurallar bulunuyor.
Öncelikle, sigortalıya yapılan ücret niteliğindeki ödemeler nedeniyle üst sınır aşılıyorsa aşan kısım için herhangi bir ödeme yapılması söz konusu olmuyor. Burada hangi ödemelerin ücret niteliğinde olduğunun tespiti oldukça önemli. Buna göre, asıl ücretin yanı sıra, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, yıllık izin ücreti gibi ödemeler nedeniyle üst sınır aşılırsa aşan kısım için herhangi bir işlem yapılmıyor ve matraha dahil edilmiyor.
Bununla birlikte, üst sınırın aşılması ücret dışındaki diğer ödemelerden (prim, ikramiye gibi) kaynaklanıyorsa, bu nitelikteki kazançlar, üst sınır aşılmamak kaydıyla prime tabi tutuluyor, buna karşın her iki kazanç toplamının üst sınırı aşması halinde, ücret dışındaki ödemenin üst sınırı aşan kısmı, en fazla takip eden iki ayın prime esas kazanç tutarına dahil ediliyor.
Bu Kurallara Dikkat
Bahsettiğimiz ücret dışındaki ödemelerden kaynaklanan üst sınırı aşan kısmın devredilmesinde aşağıdaki kurallara dikkat edilmesi gerekiyor:
Örnek- 2019 aylık brüt ücreti 15.000 TL olan (A) sigortalısına, 2019/Ocak ayında brüt 13.000 TL de ikramiye ödendiği varsayıldığında, 2019 sigorta primine esas kazanç (SPEK) üst sınırı 19.188,00 TL olduğuna göre, sigortalının,
2019/Ocak ayındaki SPEK= 15.000 TL ücret + 4.188,00 TL ikramiye = 19.188,00 TL
2019/Şubat ayındaki SPEK= 15.000 TL ücret + 4.188,00 TL ikramiye = 19.188,00 TL
2019/Mart ayındaki SPEK= 15.000 TL ücret + 4.188,00 TL ikramiye = 19.188,00 TL olarak Kuruma bildirilecek,
4.188,00 TL X 3 = 12.564,00 TL SPEK’e dahil edilen ikramiye,
13.000 – 12.564 = 436,00 TL tutarındaki ikramiye ise SPEK’e dahil edilmemiş olacaktır.
18.02.2019
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
[email protected]
Sosyal güvenlik uygulamalarında Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödenecek primin hesaplanması önemli bir yere sahip. Ödenecek primin hesaplanmasında ise işverenlerin en çok dikkat etmesi gereken husus prim matrahının (yani sigorta primine esas kazancın) hesaplanması.
Bu noktada prim matrahı belirlenirken sigorta primine esas kazanca dahil olan veya olmayan ödemelerin bilinmesi gerekiyor.
5510 sayılı Kanun’un 80 inci maddesinde sigorta primine esas kazanca dahil olan ve olmayan ödemeler belirtilmiş. Buna göre prime esas kazançların hesabında;
1) Hak edilen ücretlerin,
2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,
3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) maddelerinde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin,
brüt toplamı esas alınır.
Buna karşın; ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile SGK tarafından tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.
Prim Matrahında Üst Sınır Var
Hesaplanan sigorta primine esas kazanç SGK’ya bildirilirken Kanunda belirtilen üst sınırın aşılıp aşılmadığını kontrol etmek gerekiyor.
6761 sayılı Kanun ile 1 Ocak 2017’den geçerli olmak üzere sigorta primine esas kazanç üst sınırı, 16 yaşından büyük sigortalıların günlük kazanç alt sınırının (brüt asgari ücretin) 7,5 katı olarak değiştirilmişti. Yani 2019 yılında bir işçi için SGK’ya bildirilecek sigorta primine esas kazanç tutarı aylık 19.188,00 TL’yi geçemeyecek.
Üst Sınır Aşılırsa Ne Olacak?
Sosyal Güvenlik sistemimizde sigorta primine esas kazanç üst sınırının aşılması halinde uyulması gereken ince kurallar bulunuyor.
Öncelikle, sigortalıya yapılan ücret niteliğindeki ödemeler nedeniyle üst sınır aşılıyorsa aşan kısım için herhangi bir ödeme yapılması söz konusu olmuyor. Burada hangi ödemelerin ücret niteliğinde olduğunun tespiti oldukça önemli. Buna göre, asıl ücretin yanı sıra, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, yıllık izin ücreti gibi ödemeler nedeniyle üst sınır aşılırsa aşan kısım için herhangi bir işlem yapılmıyor ve matraha dahil edilmiyor.
Bununla birlikte, üst sınırın aşılması ücret dışındaki diğer ödemelerden (prim, ikramiye gibi) kaynaklanıyorsa, bu nitelikteki kazançlar, üst sınır aşılmamak kaydıyla prime tabi tutuluyor, buna karşın her iki kazanç toplamının üst sınırı aşması halinde, ücret dışındaki ödemenin üst sınırı aşan kısmı, en fazla takip eden iki ayın prime esas kazanç tutarına dahil ediliyor.
Bu Kurallara Dikkat
Bahsettiğimiz ücret dışındaki ödemelerden kaynaklanan üst sınırı aşan kısmın devredilmesinde aşağıdaki kurallara dikkat edilmesi gerekiyor:
- Sigortalılara, çeşitli nedenlerle (ücretsiz izin, istirahat gibi) ay içinde çalışmasının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilir.
- Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilemez, yani devredilmez.
- Düzenlemedeki takip eden iki aylık süre, sigortalıya ödemenin yapıldığı aydan sonraki ard arda gelen iki ay biçiminde anlaşılmalıdır.
- Üst sınırı aşan primin devredildiği iki ayda da üst sınır aşılıyorsa sonraki aylara (3, 4. aylara) devir gibi bir uygulama yoktur. Yapılan her ödemenin kendinden sonraki iki aya devri mümkündür.
Örnek- 2019 aylık brüt ücreti 15.000 TL olan (A) sigortalısına, 2019/Ocak ayında brüt 13.000 TL de ikramiye ödendiği varsayıldığında, 2019 sigorta primine esas kazanç (SPEK) üst sınırı 19.188,00 TL olduğuna göre, sigortalının,
2019/Ocak ayındaki SPEK= 15.000 TL ücret + 4.188,00 TL ikramiye = 19.188,00 TL
2019/Şubat ayındaki SPEK= 15.000 TL ücret + 4.188,00 TL ikramiye = 19.188,00 TL
2019/Mart ayındaki SPEK= 15.000 TL ücret + 4.188,00 TL ikramiye = 19.188,00 TL olarak Kuruma bildirilecek,
4.188,00 TL X 3 = 12.564,00 TL SPEK’e dahil edilen ikramiye,
13.000 – 12.564 = 436,00 TL tutarındaki ikramiye ise SPEK’e dahil edilmemiş olacaktır.
18.02.2019
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
[email protected]
