Borçlara Yapılandırma, Yeni Teşvikler ve Ertelemeler:
Yeni Torba Kanun Yayımlandı
Bugünkü Resmi Gazete’de (17/11/2020) uzun zamandır merakla beklenen torba kanun nihayet yayınlandı. 7256 sayılı Torba Kanun’da borçların yapılandırılmasının yanı sıra istihdam teşvikleri, sosyal güvenlik ve iş mevzuatına ilişkin önemli düzenlemeler yer alıyor. İşte özetle getirilen yeni düzenlemeler…
SGK Borçları Yeniden Yapılandırılıyor
7256 sayılı Torba Kanun’un hiç şüphesiz en önemli ve sabırsızlıkla beklenen düzenlemesi prim borçlarının yeniden yapılandırılması. Buna göre; Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve 17/11/2020 tarihine veya aşağıda belirtilen sürelerin sonuna kadar tahakkuk ettiği hâlde ödenmemiş olan;
Başvuru 31/12/2020, İlk Taksit 28/02/2021
7256 sayılı Torba kanunda yer verilen ve aşağıda da açıklayacağımız hükümlerden faydalanılabilmesi için borçluların 31/12/2020 tarihine kadar (bu tarih dâhil) SGK’nın ilgili il müdürlüğüne başvuruda bulunmaları gerekiyor. Ayrıca SGK’ya bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ilk taksitini 28/2/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil), diğer taksitlerini ise bu tarihleri takip eden ikişer aylık dönemler hâlinde azami 18 eşit taksitte ödemeleri gerekiyor.
Hesaplanan tutarların taksitle ödenmek istenmesi hâlinde, borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, on iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri gerekiyor. Hesaplanan tutarların taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;
1) Altı eşit taksit için (1,045),
2) Dokuz eşit taksit için (1,083),
3) On iki eşit taksit için (1,105),
4) On sekiz eşit taksit için (1,15),
katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar, taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanacak. Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilecek. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecek.
Gecikme Cezası ve Gecikme Zammı Siliniyor
Yukarıda saydığımız borçlardan 2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin olup 17/11/2020 tarihinden önce tahakkuk ettiği hâlde yine bu tarih itibarıyla ödenmemiş olan;
a) 4/a, 4/b ve 4/c kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan; sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi,
b) Başvuru tarihi itibarıyla ilgili mevzuatına göre ödenmesi imkânı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi,
c) Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ilgili kanunları gereğince takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı,
asılları ile bu alacaklara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden 17/11/2020 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, yukarıda belirttiğimiz Torba Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.
Bunun yanı sıra; 31/8/2020 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin olup 17/11/2020 tarihinden önce Kurumca resen tahakkuk ettirilerek işverene tebliğ edildiği hâlde 17/11/2020 itibarıyla ödenmemiş olan; özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespitler sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi asılları ile bu alacaklara gecikme cezası ve gecikme zammı hesaplanan sürenin başlangıç tarihinden 17/11/2020 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, yukarıda belirttiğimiz Torba Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.
İdari Para Cezalarının Yarısı Siliniyor
7256 sayılı Torba kanun ile getirilen yapılandırma düzenlemesinin önemli bir noktası ise idari para cezaları ile ilgili. 31/8/2020 tarihinden önce (bu tarih dâhil) yapılan tespitlere ilişkin olup 17/11/2020 tarihinden önce kesinleştiği hâlde 17/11/2020 itibarıyla ödenmemiş olan ve Kurumca takip edilen idari para cezası asıllarının %50’si ile bu tutara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden 17/11/2020 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, yukarıda belirttiğimiz Torba Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, idari para cezası asıllarının kalan %50’si ile idari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.
Gelir Testi Yaptırmayanlara İkinci Şans
7256 sayılı Torba Kanun ile gelir testi yaptırmayanlar için de bir düzenleme getirildi. Buna göre; 60/g kapsamında genel sağlık sigortası tescili yapılmış olup da gelir testine hiç başvurmayanlardan 17/11/2020 tarihinden 31/3/2021 tarihine kadar gelir testine başvuran kişilerin genel sağlık sigortası primleri, gelir testi sonucuna göre ilk tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilecek.
Ayrıca, 2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin olup 17/11/2020 tarihinden önce 60/g kapsamında tahakkuk ettiği hâlde ödenmemiş olan prim borçlarının 30/4/2021 tarihine kadar ödenmesi hâlinde gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçiliyor. 17/11/2020 tarihinden önce 60/g kapsamındaki sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borcu bulunanlar gerekli şartları taşımaları hâlinde, 17/11/2020 tarihinden önceki döneme ait prim borçları dikkate alınmaksızın 17/11/2020 tarihinden itibaren 30/4/2021 tarihine kadar sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlandırılacak.
Bunun yanı sıra; 4/b kapsamındaki sigortalılar ile ek 5 inci ve ek 6 ncı maddeleri kapsamında sigortalı olanların, borçlarını yapılandırmaları hâlinde, yapılandırılan borç haricinde altmış günden fazla prim ve prime ilişkin borçlarının bulunmaması veya altmış günden fazla prim ve prime ilişkin borçları bulunmakla birlikte bu borçlarını ilgili kanunlara göre taksitlendirmiş veya yapılandırmış olup ödeme yükümlülüklerini de yerine getiriyor olmaları ve yapılandırılan borçlarının ilk taksitini ödemeleri kaydıyla genel sağlık sigortasından yararlanmaya başlatılacak.
Rücu Borçları da Kapsamda
7256 sayılı Torba Kanunla getirilen önemli bir düzenleme de kısa ve uzun vadeli sigorta kolları nedeniyle yapılan sorumluluk ve rücu işlemleri gereğince ödenmesi gereken borçlarla ilgili. Buna göre; işverenlerin ve üçüncü şahısların, iş kazası ve meslek hastalığı, malullük, adi malullük ve ölüm hâlleri ile genel sağlık sigortalısına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere yönelik fiiller nedeniyle ödemekle yükümlü bulundukları her türlü borçları ile bu borçlara kanuni faiz uygulanan sürenin başlangıcından 17/11/2020 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, yukarıda belirttiğimiz Torba Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde bu borçlara uygulanan kanuni faizin tahsilinden vazgeçilecek.
İşsizlik Ödeneği Alanlar İçin İstihdama Dönüş Teşviki Getirildi
7256 sayılı Torba Kanun ile 4447 sayılı Kanuna yeni bir madde eklendi (Ek Madde 7). Bu madde ile işsizlik sigortasından faydalanacak şekilde işten ayrılmış olup işsizlik ödeneği alan kişilerin tekrar işgücüne dahil olmalarını sağlamak amacıyla yeni bir istihdam teşviki getirildi.
Buna göre;
- İşsizlik ödeneği alan bu kişilerin işten ayrılmalarını takip eden 90 gün içerisinde işe girmeleri,
- İşe girdikten sonra 12 ay kesintisiz şekilde özel sektörde hizmet akdine tabi olarak çalışmaları halinde,
- İşe girmeden önce yararlandıkları en son işsizlik ödeneği süresi için,
- Brüt asgari ücret üzerinden hesaplanacak uzun vadeli sigorta kolları işveren ve sigortalı hissesi primlerinin tamamı,
- İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak.
Yeni Bir İstihdam Teşviki Daha Geldi
7256 sayılı Torba Kanun’un en dikkat çeken maddelerinden birisi ise yeni bir istihdam teşviki ile ilgili. 4447 sayılı Kanuna eklenen Geçici 27 nci madde ile işsizlerin istihdamı ve SGK’ya bildirilmeden çalışanların kayıt altına alınması için; iş veya hizmet sözleşmesi 01/01/2019 ila 17/04/2020 arasında sona erenler (4857 SK 25/II uyarınca feshedilenler hariç) ile SGK’ya bildirilmeden çalışanların en son çalıştıkları işyerine 30 gün içinde başvurmaları ve bu işverenler tarafından fiilen çalıştırılmaları halinde bu sigortalılar için işverenlere her ay ödenecek primlerden mahsup edilmek üzere günlük 44,15 TL destek verilecek.
Ayrıca başvuruda bulunanlardan işveren tarafından işe alınıp ücretsiz izne ayrılanlar için günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilecek. Bununla birlikte bu kapsamda olup başvurusunun kabul edilmediği bildirilenler için de hane başına günlük 34,34 TL destek verilmesi öngörülüyor.
Burada dikkat çeken bir durum var. SGK’ya bildirilmeyen ve yukarıdaki şartlarda çalıştırılmaya başlayan sigortalılar için işverenlere geçmişe dönük idari para cezası uygulanmayacak. Ayrıca bu işverenlerin ilgili dönemlerde faydalandıkları teşvik, destek ve indirimlerin iptali ile iadesi söz konusu olmayacak.
Bir İlave İstihdam Teşviki Daha
7256 sayılı Torba Kanun ile yeni bir ilave istihdam teşviki daha getirildi. Buna göre, 4447 sayılı Kanuna eklenen Geçici 28 inci madde ile işverenler tarafından 2019 Ocak-2020 Nisan arasında en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki sigortalı sayısına ilave olarak istihdam edilecek her bir sigortalı için her ay bu işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle destek sağlanması öngörülüyor.
Bu destek kapsamında, işe alındığı tarihten itibaren fiilen çalıştırılacak sigortalılar için günlük 44,95 TL destek; ilave olarak işe alınacaklardan işveren tarafından ücretsiz izne ayrılacaklar için ise günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilmesi amaçlanıyor.
Cumhurbaşkanı 6111 ve 7103 Teşviklerini Uzatabilecek
Bilindiği üzere işverenler açısından büyük bir öneme sahip olan ve 4447 sayılı Kanun’un Geçici 10 uncu maddesinde düzenlenmiş olup 2011 yılından beri uygulanan 6111 SK kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi sahiplerinin ilave istihdamı teşviki 31/12/2020 itibariyle sona eriyor.
Aynı şekilde 4447 sayılı Kanun’un Geçici 19 uncu maddesinde düzenlenmiş olan ve 2018 yılından beri uygulanan 7103 SK ilave istihdam teşviki de 31/12/2020 itibariyle sona eriyor.
7256 sayılı Torba Kanun ile bu sürelerin 31/12/2023 tarihine kadar uzatılabilmesi noktasında Cumhurbaşkanı’na yetki veriliyor. Böylece 6111 ve 7103 istihdam teşvikleri 3 yıl daha uygulanmaya devam edebilecek.
Ayrıca 7256 sayılı Torba Kanun ile 4447 sayılı Kanun’un Geçici 21 inci maddesinde düzenlenen asgari ücret desteği uygulamasının da 2023 yılına kadar uzatılması konusunda Cumhurbaşkanına yetki verildi.
Normalleşme Teşviki Uzatılabilecek
28/7/2020 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7252 sayılı Torba Kanun ile çalışma hayatına ilişkin önemli düzenlemelere gidilmişti. Bunlardan birisi de 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 26 ncı madde ile getirilen normalleşme desteğiydi.
7256 sayılı Torba Kanun ile normalleşme desteğinin uygulama süresinin 30/06/2021 tarihine kadar uzatabilmesine ilişkin Cumhurbaşkanına yetki verildi. Böylece normalleşme desteği uygulamasına bir süre daha devam edilebilecek.
Kolay Kısa Çalışma Ödeneğinin Süresi Uzatılabilecek
7226 sayılı Torba Kanun’la 4447 sayılı Kanuna eklenen Geçici 23 üncü madde ile 30/6/2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere, Covid-19 kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması gerekmekte. Bu koşulu taşımayanlar, kısa çalışma süresini geçmemek üzere son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya devam edebilecektir.
Söz konusu düzenlemenin süresinin 31/12/2020 tarihine uzatılması yetkisi ise Cumhurbaşkanı’na verilmiş ve bu tarihe kadar da uzatılmıştı.
7256 sayılı Yeni torba kanun ile Cumhurbaşkanı’na tanınan bu yetki 30/06/2021 tarihine kadar uzatıldı. Böylece kolay kısa çalışma ödeneği uygulamasına bir süre daha devam edilebilecek.
Hatalı KÇÖ İşlemine Ayar
7256 sayılı Yeni Torba Kanun’da dikkat çeken bir diğer düzenleme ise hatalı kısa çalışma ödeneği işlemleri ile ilgili. 4447 sayılı Kanun’a eklenen Geçici Madde 29 gereğince, Yeni Koronavirüs (Covid-19) sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvurularının alınması, değerlendirilmesi ve ödenmesine ilişkin işlemler hakkında Bakanlık ve Kurum personeline herhangi bir sorumluluk yüklenmeyecek. Bu kapsamda 2020 Ekim ayı ve öncesi döneme ait işverenlerin hatalı işlemlerinden kaynaklanan fazla ve yersiz ödemelerden 17/11/2020 tarihi itibarıyla tahsil edilmemiş olanlar terkin edilecek ve tahsil edilenler de iade veya mahsup edilemeyecek.
Esnaf Ahilik Sandığı Tekrar Ertelendi
Ülkemizde işsizlik sigortası fonuna benzer şekilde işsizlik riski ile karşı karşıya kalabilecek işverenler için bir fon kurulması uzun zamandır tartışılmakta iken 08/03/2017 tarih ve 30001 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6824 sayılı Kanun ile “esnaf ahilik sandığı” adıyla bir fonun kurulması ve uygulamanın da 01/01/2018 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmüştü.
Söz konusu uygulama 4447 sayılı Kanun’a Ek-6 ncı maddenin eklenmesi suretiyle düzenlenmişti. Ancak 05/12/2017 tarih ve 30261 sayılı 7061 sayılı Kanun ile uygulama 2020 yılına ötelenmişti. Son olarak ise 7226 sayılı Kanun ile Esnaf Ahilik Sandığı uygulaması 1/1/2021 tarihine ertelenmişti.
7256 sayılı Yeni torba kanun ile esnaf ahilik sandığı uygulamasının yürürlük tarihi 31/12/2023 olarak değiştirildi ve tekrar ertelendi.
Borçlu 4/b Sigortalılığı Durduruluyor
7256 sayılı Yeni Torba Kanun borçlu 4/b sigortalılığını durduran ve yine 4/b sigortalılığının zorunluluğunu sorgulatacak bir düzenleme getirdi. 5510 sayılı Kanuna eklenen Geçici 83 üncü madde uyarınca; kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, Kuruma kayıt ve tescilleri yapıldığı hâlde, 31/10/2020 tarihi itibarıyla prim borcu bulunanların, bu tarihten önceki sürelere ilişkin prim borçlarını, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ikinci ayın sonuna kadar ödememeleri veya ilgili Kanunları uyarınca yapılandırmamaları halinde, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılığı durdurulacak. Durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmeyecek ve bu sürelere ilişkin Kurum alacakları takip edilmeyerek bunlara Kurum alacakları arasında yer verilmeyecek. Sigortalılıkları durdurulanlardan 4/b kapsamında çalışmaya devam edenlerin sigortalılıkları ise 1/11/2020 tarihi itibarıyla yeniden başlatılacak.
Ancak, daha sonra sigortalı ya da hak sahipleri tarafından talep edilmesi hâlinde durdurulan sigortalılık sürelerinin tamamı, talep tarihinde borç tutarı hesaplanarak ihya edilebilecek. Hesaplanan borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecek. Ayrıca; sigortalılıkları durdurulanlar ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler hakkında 1/1/2012 tarihinden 17/11/2020 tarihine kadar durdurulan süreler için genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmayacak.
Yeni Torba Kanun Yayımlandı
Bugünkü Resmi Gazete’de (17/11/2020) uzun zamandır merakla beklenen torba kanun nihayet yayınlandı. 7256 sayılı Torba Kanun’da borçların yapılandırılmasının yanı sıra istihdam teşvikleri, sosyal güvenlik ve iş mevzuatına ilişkin önemli düzenlemeler yer alıyor. İşte özetle getirilen yeni düzenlemeler…
SGK Borçları Yeniden Yapılandırılıyor
7256 sayılı Torba Kanun’un hiç şüphesiz en önemli ve sabırsızlıkla beklenen düzenlemesi prim borçlarının yeniden yapılandırılması. Buna göre; Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve 17/11/2020 tarihine veya aşağıda belirtilen sürelerin sonuna kadar tahakkuk ettiği hâlde ödenmemiş olan;
- 4/a, 4/b ve 4/c kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan, 2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı borçları,
- 2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin isteğe bağlı sigorta primleri ve topluluk sigortası primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı borçları,
- 31/8/2020 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bitirilmiş olan özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı borçları,
- 31/8/2020 tarihine kadar (bu tarih dâhil) yapılan tespitlere ilişkin olup uygulanan idari para cezaları ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı borçları,
- İlgili kanunları gereğince takip edilen 2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı ile bunlara bağlı gecikme zammı borçları,
Başvuru 31/12/2020, İlk Taksit 28/02/2021
7256 sayılı Torba kanunda yer verilen ve aşağıda da açıklayacağımız hükümlerden faydalanılabilmesi için borçluların 31/12/2020 tarihine kadar (bu tarih dâhil) SGK’nın ilgili il müdürlüğüne başvuruda bulunmaları gerekiyor. Ayrıca SGK’ya bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ilk taksitini 28/2/2021 tarihine kadar (bu tarih dâhil), diğer taksitlerini ise bu tarihleri takip eden ikişer aylık dönemler hâlinde azami 18 eşit taksitte ödemeleri gerekiyor.
Hesaplanan tutarların taksitle ödenmek istenmesi hâlinde, borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, on iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri gerekiyor. Hesaplanan tutarların taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;
1) Altı eşit taksit için (1,045),
2) Dokuz eşit taksit için (1,083),
3) On iki eşit taksit için (1,105),
4) On sekiz eşit taksit için (1,15),
katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar, taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler hâlinde ödenecek taksit tutarı hesaplanacak. Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilecek. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması hâlinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilecek.
Gecikme Cezası ve Gecikme Zammı Siliniyor
Yukarıda saydığımız borçlardan 2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin olup 17/11/2020 tarihinden önce tahakkuk ettiği hâlde yine bu tarih itibarıyla ödenmemiş olan;
a) 4/a, 4/b ve 4/c kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan; sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi,
b) Başvuru tarihi itibarıyla ilgili mevzuatına göre ödenmesi imkânı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi,
c) Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ilgili kanunları gereğince takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı,
asılları ile bu alacaklara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden 17/11/2020 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, yukarıda belirttiğimiz Torba Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.
Bunun yanı sıra; 31/8/2020 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin olup 17/11/2020 tarihinden önce Kurumca resen tahakkuk ettirilerek işverene tebliğ edildiği hâlde 17/11/2020 itibarıyla ödenmemiş olan; özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespitler sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi asılları ile bu alacaklara gecikme cezası ve gecikme zammı hesaplanan sürenin başlangıç tarihinden 17/11/2020 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, yukarıda belirttiğimiz Torba Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.
İdari Para Cezalarının Yarısı Siliniyor
7256 sayılı Torba kanun ile getirilen yapılandırma düzenlemesinin önemli bir noktası ise idari para cezaları ile ilgili. 31/8/2020 tarihinden önce (bu tarih dâhil) yapılan tespitlere ilişkin olup 17/11/2020 tarihinden önce kesinleştiği hâlde 17/11/2020 itibarıyla ödenmemiş olan ve Kurumca takip edilen idari para cezası asıllarının %50’si ile bu tutara ödeme sürelerinin bittiği tarihlerden 17/11/2020 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, yukarıda belirttiğimiz Torba Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde, idari para cezası asıllarının kalan %50’si ile idari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçiliyor.
Gelir Testi Yaptırmayanlara İkinci Şans
7256 sayılı Torba Kanun ile gelir testi yaptırmayanlar için de bir düzenleme getirildi. Buna göre; 60/g kapsamında genel sağlık sigortası tescili yapılmış olup da gelir testine hiç başvurmayanlardan 17/11/2020 tarihinden 31/3/2021 tarihine kadar gelir testine başvuran kişilerin genel sağlık sigortası primleri, gelir testi sonucuna göre ilk tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilecek.
Ayrıca, 2020 yılı Ağustos ayı ve önceki aylara ilişkin olup 17/11/2020 tarihinden önce 60/g kapsamında tahakkuk ettiği hâlde ödenmemiş olan prim borçlarının 30/4/2021 tarihine kadar ödenmesi hâlinde gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçiliyor. 17/11/2020 tarihinden önce 60/g kapsamındaki sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borcu bulunanlar gerekli şartları taşımaları hâlinde, 17/11/2020 tarihinden önceki döneme ait prim borçları dikkate alınmaksızın 17/11/2020 tarihinden itibaren 30/4/2021 tarihine kadar sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlandırılacak.
Bunun yanı sıra; 4/b kapsamındaki sigortalılar ile ek 5 inci ve ek 6 ncı maddeleri kapsamında sigortalı olanların, borçlarını yapılandırmaları hâlinde, yapılandırılan borç haricinde altmış günden fazla prim ve prime ilişkin borçlarının bulunmaması veya altmış günden fazla prim ve prime ilişkin borçları bulunmakla birlikte bu borçlarını ilgili kanunlara göre taksitlendirmiş veya yapılandırmış olup ödeme yükümlülüklerini de yerine getiriyor olmaları ve yapılandırılan borçlarının ilk taksitini ödemeleri kaydıyla genel sağlık sigortasından yararlanmaya başlatılacak.
Rücu Borçları da Kapsamda
7256 sayılı Torba Kanunla getirilen önemli bir düzenleme de kısa ve uzun vadeli sigorta kolları nedeniyle yapılan sorumluluk ve rücu işlemleri gereğince ödenmesi gereken borçlarla ilgili. Buna göre; işverenlerin ve üçüncü şahısların, iş kazası ve meslek hastalığı, malullük, adi malullük ve ölüm hâlleri ile genel sağlık sigortalısına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere yönelik fiiller nedeniyle ödemekle yükümlü bulundukları her türlü borçları ile bu borçlara kanuni faiz uygulanan sürenin başlangıcından 17/11/2020 tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, yukarıda belirttiğimiz Torba Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi hâlinde bu borçlara uygulanan kanuni faizin tahsilinden vazgeçilecek.
İşsizlik Ödeneği Alanlar İçin İstihdama Dönüş Teşviki Getirildi
7256 sayılı Torba Kanun ile 4447 sayılı Kanuna yeni bir madde eklendi (Ek Madde 7). Bu madde ile işsizlik sigortasından faydalanacak şekilde işten ayrılmış olup işsizlik ödeneği alan kişilerin tekrar işgücüne dahil olmalarını sağlamak amacıyla yeni bir istihdam teşviki getirildi.
Buna göre;
- İşsizlik ödeneği alan bu kişilerin işten ayrılmalarını takip eden 90 gün içerisinde işe girmeleri,
- İşe girdikten sonra 12 ay kesintisiz şekilde özel sektörde hizmet akdine tabi olarak çalışmaları halinde,
- İşe girmeden önce yararlandıkları en son işsizlik ödeneği süresi için,
- Brüt asgari ücret üzerinden hesaplanacak uzun vadeli sigorta kolları işveren ve sigortalı hissesi primlerinin tamamı,
- İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak.
Yeni Bir İstihdam Teşviki Daha Geldi
7256 sayılı Torba Kanun’un en dikkat çeken maddelerinden birisi ise yeni bir istihdam teşviki ile ilgili. 4447 sayılı Kanuna eklenen Geçici 27 nci madde ile işsizlerin istihdamı ve SGK’ya bildirilmeden çalışanların kayıt altına alınması için; iş veya hizmet sözleşmesi 01/01/2019 ila 17/04/2020 arasında sona erenler (4857 SK 25/II uyarınca feshedilenler hariç) ile SGK’ya bildirilmeden çalışanların en son çalıştıkları işyerine 30 gün içinde başvurmaları ve bu işverenler tarafından fiilen çalıştırılmaları halinde bu sigortalılar için işverenlere her ay ödenecek primlerden mahsup edilmek üzere günlük 44,15 TL destek verilecek.
Ayrıca başvuruda bulunanlardan işveren tarafından işe alınıp ücretsiz izne ayrılanlar için günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilecek. Bununla birlikte bu kapsamda olup başvurusunun kabul edilmediği bildirilenler için de hane başına günlük 34,34 TL destek verilmesi öngörülüyor.
Burada dikkat çeken bir durum var. SGK’ya bildirilmeyen ve yukarıdaki şartlarda çalıştırılmaya başlayan sigortalılar için işverenlere geçmişe dönük idari para cezası uygulanmayacak. Ayrıca bu işverenlerin ilgili dönemlerde faydalandıkları teşvik, destek ve indirimlerin iptali ile iadesi söz konusu olmayacak.
Bir İlave İstihdam Teşviki Daha
7256 sayılı Torba Kanun ile yeni bir ilave istihdam teşviki daha getirildi. Buna göre, 4447 sayılı Kanuna eklenen Geçici 28 inci madde ile işverenler tarafından 2019 Ocak-2020 Nisan arasında en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki sigortalı sayısına ilave olarak istihdam edilecek her bir sigortalı için her ay bu işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle destek sağlanması öngörülüyor.
Bu destek kapsamında, işe alındığı tarihten itibaren fiilen çalıştırılacak sigortalılar için günlük 44,95 TL destek; ilave olarak işe alınacaklardan işveren tarafından ücretsiz izne ayrılacaklar için ise günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilmesi amaçlanıyor.
Cumhurbaşkanı 6111 ve 7103 Teşviklerini Uzatabilecek
Bilindiği üzere işverenler açısından büyük bir öneme sahip olan ve 4447 sayılı Kanun’un Geçici 10 uncu maddesinde düzenlenmiş olup 2011 yılından beri uygulanan 6111 SK kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi sahiplerinin ilave istihdamı teşviki 31/12/2020 itibariyle sona eriyor.
Aynı şekilde 4447 sayılı Kanun’un Geçici 19 uncu maddesinde düzenlenmiş olan ve 2018 yılından beri uygulanan 7103 SK ilave istihdam teşviki de 31/12/2020 itibariyle sona eriyor.
7256 sayılı Torba Kanun ile bu sürelerin 31/12/2023 tarihine kadar uzatılabilmesi noktasında Cumhurbaşkanı’na yetki veriliyor. Böylece 6111 ve 7103 istihdam teşvikleri 3 yıl daha uygulanmaya devam edebilecek.
Ayrıca 7256 sayılı Torba Kanun ile 4447 sayılı Kanun’un Geçici 21 inci maddesinde düzenlenen asgari ücret desteği uygulamasının da 2023 yılına kadar uzatılması konusunda Cumhurbaşkanına yetki verildi.
Normalleşme Teşviki Uzatılabilecek
28/7/2020 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7252 sayılı Torba Kanun ile çalışma hayatına ilişkin önemli düzenlemelere gidilmişti. Bunlardan birisi de 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 26 ncı madde ile getirilen normalleşme desteğiydi.
7256 sayılı Torba Kanun ile normalleşme desteğinin uygulama süresinin 30/06/2021 tarihine kadar uzatabilmesine ilişkin Cumhurbaşkanına yetki verildi. Böylece normalleşme desteği uygulamasına bir süre daha devam edilebilecek.
Kolay Kısa Çalışma Ödeneğinin Süresi Uzatılabilecek
7226 sayılı Torba Kanun’la 4447 sayılı Kanuna eklenen Geçici 23 üncü madde ile 30/6/2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere, Covid-19 kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması gerekmekte. Bu koşulu taşımayanlar, kısa çalışma süresini geçmemek üzere son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya devam edebilecektir.
Söz konusu düzenlemenin süresinin 31/12/2020 tarihine uzatılması yetkisi ise Cumhurbaşkanı’na verilmiş ve bu tarihe kadar da uzatılmıştı.
7256 sayılı Yeni torba kanun ile Cumhurbaşkanı’na tanınan bu yetki 30/06/2021 tarihine kadar uzatıldı. Böylece kolay kısa çalışma ödeneği uygulamasına bir süre daha devam edilebilecek.
Hatalı KÇÖ İşlemine Ayar
7256 sayılı Yeni Torba Kanun’da dikkat çeken bir diğer düzenleme ise hatalı kısa çalışma ödeneği işlemleri ile ilgili. 4447 sayılı Kanun’a eklenen Geçici Madde 29 gereğince, Yeni Koronavirüs (Covid-19) sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvurularının alınması, değerlendirilmesi ve ödenmesine ilişkin işlemler hakkında Bakanlık ve Kurum personeline herhangi bir sorumluluk yüklenmeyecek. Bu kapsamda 2020 Ekim ayı ve öncesi döneme ait işverenlerin hatalı işlemlerinden kaynaklanan fazla ve yersiz ödemelerden 17/11/2020 tarihi itibarıyla tahsil edilmemiş olanlar terkin edilecek ve tahsil edilenler de iade veya mahsup edilemeyecek.
Esnaf Ahilik Sandığı Tekrar Ertelendi
Ülkemizde işsizlik sigortası fonuna benzer şekilde işsizlik riski ile karşı karşıya kalabilecek işverenler için bir fon kurulması uzun zamandır tartışılmakta iken 08/03/2017 tarih ve 30001 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6824 sayılı Kanun ile “esnaf ahilik sandığı” adıyla bir fonun kurulması ve uygulamanın da 01/01/2018 tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmüştü.
Söz konusu uygulama 4447 sayılı Kanun’a Ek-6 ncı maddenin eklenmesi suretiyle düzenlenmişti. Ancak 05/12/2017 tarih ve 30261 sayılı 7061 sayılı Kanun ile uygulama 2020 yılına ötelenmişti. Son olarak ise 7226 sayılı Kanun ile Esnaf Ahilik Sandığı uygulaması 1/1/2021 tarihine ertelenmişti.
7256 sayılı Yeni torba kanun ile esnaf ahilik sandığı uygulamasının yürürlük tarihi 31/12/2023 olarak değiştirildi ve tekrar ertelendi.
Borçlu 4/b Sigortalılığı Durduruluyor
7256 sayılı Yeni Torba Kanun borçlu 4/b sigortalılığını durduran ve yine 4/b sigortalılığının zorunluluğunu sorgulatacak bir düzenleme getirdi. 5510 sayılı Kanuna eklenen Geçici 83 üncü madde uyarınca; kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, Kuruma kayıt ve tescilleri yapıldığı hâlde, 31/10/2020 tarihi itibarıyla prim borcu bulunanların, bu tarihten önceki sürelere ilişkin prim borçlarını, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ikinci ayın sonuna kadar ödememeleri veya ilgili Kanunları uyarınca yapılandırmamaları halinde, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılığı durdurulacak. Durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmeyecek ve bu sürelere ilişkin Kurum alacakları takip edilmeyerek bunlara Kurum alacakları arasında yer verilmeyecek. Sigortalılıkları durdurulanlardan 4/b kapsamında çalışmaya devam edenlerin sigortalılıkları ise 1/11/2020 tarihi itibarıyla yeniden başlatılacak.
Ancak, daha sonra sigortalı ya da hak sahipleri tarafından talep edilmesi hâlinde durdurulan sigortalılık sürelerinin tamamı, talep tarihinde borç tutarı hesaplanarak ihya edilebilecek. Hesaplanan borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecek. Ayrıca; sigortalılıkları durdurulanlar ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler hakkında 1/1/2012 tarihinden 17/11/2020 tarihine kadar durdurulan süreler için genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmayacak.
