YENİ TORBA KANUN NELER GETİRECEK?
Uzun zamandır çalışma hayatında yapılması beklenen bazı yasal düzenlemeler var. Söz konusu düzenlemeler ile ilgili torba kanun teklifi de nihayet 14 Temmuz’da Meclis’e sunuldu. Bu yazımızda kısa zamanda yasalaşacak teklifte yer alan hususlara değineceğiz.
İş Sağlığı ve Güvenliğinde Yeniden Erteleme
İş ve Sosyal Güvenlik Atölyesi’nde 15 Haziran 2020 tarihli yazımızda 1 Temmuz 2020 itibariyle dolan sürelerden ve işverenlerin dikkat etmesi gereken hususlardan bahsetmiştik. Bunun yanı sıra yeni bir ertelemenin sürpriz olmayacağının da altını çizmiştik. Ve nihayet beklenen oldu ve Meclis’e sunulan teklif ile bu konudaki erteleme için düğmeye basıldı.
6331 sayılı Kanun’un en önemli hükümlerinden birisi tüm işyerlerine işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulundurma zorunluluğu getirilmesiydi. Ancak kamu kurumları ile az tehlikeli ve 50 den az çalışanı olan işyerlerinde bu zorunluluk birçok kez ertelenmişti. Son erteleme ise 1 Temmuz 2020 olmuştu. Böylece 1 Temmuz 2020 tarihinden itibaren bir çalışanı bile olan tehlike sınıfı ayırt etmeksizin tüm işyerlerinde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilecekti. Yeni kanun teklifi ile söz konusu süre, 31/12/2023 tarihine kadar erteleniyor.
Ayrıca söz konusu erteleme düzenlemesiyle 31/12/2023 tarihine kadar;
Kısa Çalışma Ödeneği Sektörlere Göre Farklılaşabilecek
Bu yıl Mart ayında, 7226 sayılı Torba Kanun ile pandemi sürecine özgü kısa çalışma ödeneği uygulaması ile ilgili önemli düzenlemeler yapılmıştı. Bu kanun ile 30/6/2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere, yeni koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için, kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için öngörülen hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme koşullarını yerine getirmesi hükmü, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması şeklinde uygulandı.
Ayrıca söz konusu düzenleme kapsamında yapılan başvuru tarihini 31/12/2020 tarihine kadar uzatmaya ve belirlenen günleri farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı yetkili kılındı. Nitekim 30 Haziran 2020 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Kararı ile bu süre bir ay uzatıldı. Önümüzdeki günlerde bu uzatmaların devam edeceği bekleniyor.
Meclis’e sunulan yeni torba kanun teklifine göre, kısa çalışma ödeneği başvuru tarihinin yanı sıra ödeneğin süresini sektörel olarak ayrı ayrı veya bir bütün olarak uzatma yetkisi de Cumhurbaşkanı’na verildi. Buna göre süre uzatımına ilişkin kararlar bazı sektörleri kapsayıp bazılarını kapsamayabilecek ya da farklı sektörler için farklı uzatma sürelerine karar verilebilecek. Böylece pandemiden daha fazla etkilenen sektörlere pozitif ayrımcılık yapılabilecek.
Kısa Çalışmadan ve Nakdi Ücret Desteğinden Çıkana Prim Teşviki
Yeni torba kanun teklifindeki en önemli düzenlemelerden birisi de prim teşviki ile ilgili. Buna göre, 7226 sayılı Torba Kanun ile getirilen pandemi sürecine özgü kısa çalışma ödeneği uygulaması kapsamında, 1/7/2020 tarihinden önce kısa çalışma başvurusunda bulunmuş olan özel sektör işyerlerinde kısa çalışma ödeneğinden yararlanan sigortalıların;
Ayrıca söz konusu destek süresi, sigortalının kısa çalışma ödeneği aldığı aylık ortalama gün sayısını geçemeyecek.
Bununla birlikte yukarıda bahsettiğimiz prim teşvikinden, 7244 sayılı Torba Kanun ile getirilen nakdi ücret desteğinden faydalanan sigortalıların haftalık normal çalışma süresine dönmesi durumunda da yararlanılabilecek. Ayrıca söz konusu destek süresi, sigortalının nakdi ücret desteği aldığı aylık ortalama gün sayısını geçemeyecek.
Getirilen prim teşvikinden yararlanan işverenler, söz konusu aylarda aynı sigortalı için diğer sigorta prim indirimi, teşvik ve desteklerinden faydalanamayacak.
Fesih Yasağında Sınırlar Netleşiyor
2020 Nisan ayında 7244 sayılı Torba Kanun ile pandemi sürecine ilişkin önemli bir düzenlemeye gidilmiş ve fesih yasağı hayata geçirilmişti. Buna göre, İş Kanunu kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, 17/04/2020 tarihinden itibaren üç ay süreyle ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemeyecekti. Nitekim söz konusu süre 30 Haziran 2020 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Kararı ile bu süre bir ay uzatılmıştı.
Fesih yasağı uygulamasında kapsam açısından bazı kafa karışıklıkları bulunmaktaydı. Bu soru işaretlerini gidermek için Meclis’e sunulan teklifte yerinde bazı düzenlemelere gidiliyor. Buna göre aşağıdaki durumlar da fesih yasağı kapsamı dışında tutulacak;
Uzun zamandır çalışma hayatında yapılması beklenen bazı yasal düzenlemeler var. Söz konusu düzenlemeler ile ilgili torba kanun teklifi de nihayet 14 Temmuz’da Meclis’e sunuldu. Bu yazımızda kısa zamanda yasalaşacak teklifte yer alan hususlara değineceğiz.
İş Sağlığı ve Güvenliğinde Yeniden Erteleme
İş ve Sosyal Güvenlik Atölyesi’nde 15 Haziran 2020 tarihli yazımızda 1 Temmuz 2020 itibariyle dolan sürelerden ve işverenlerin dikkat etmesi gereken hususlardan bahsetmiştik. Bunun yanı sıra yeni bir ertelemenin sürpriz olmayacağının da altını çizmiştik. Ve nihayet beklenen oldu ve Meclis’e sunulan teklif ile bu konudaki erteleme için düğmeye basıldı.
6331 sayılı Kanun’un en önemli hükümlerinden birisi tüm işyerlerine işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulundurma zorunluluğu getirilmesiydi. Ancak kamu kurumları ile az tehlikeli ve 50 den az çalışanı olan işyerlerinde bu zorunluluk birçok kez ertelenmişti. Son erteleme ise 1 Temmuz 2020 olmuştu. Böylece 1 Temmuz 2020 tarihinden itibaren bir çalışanı bile olan tehlike sınıfı ayırt etmeksizin tüm işyerlerinde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilecekti. Yeni kanun teklifi ile söz konusu süre, 31/12/2023 tarihine kadar erteleniyor.
Ayrıca söz konusu erteleme düzenlemesiyle 31/12/2023 tarihine kadar;
- Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanları tarafından,
- Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise (B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, (C) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanları tarafından,
Kısa Çalışma Ödeneği Sektörlere Göre Farklılaşabilecek
Bu yıl Mart ayında, 7226 sayılı Torba Kanun ile pandemi sürecine özgü kısa çalışma ödeneği uygulaması ile ilgili önemli düzenlemeler yapılmıştı. Bu kanun ile 30/6/2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere, yeni koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için, kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için öngörülen hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme koşullarını yerine getirmesi hükmü, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması şeklinde uygulandı.
Ayrıca söz konusu düzenleme kapsamında yapılan başvuru tarihini 31/12/2020 tarihine kadar uzatmaya ve belirlenen günleri farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı yetkili kılındı. Nitekim 30 Haziran 2020 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Kararı ile bu süre bir ay uzatıldı. Önümüzdeki günlerde bu uzatmaların devam edeceği bekleniyor.
Meclis’e sunulan yeni torba kanun teklifine göre, kısa çalışma ödeneği başvuru tarihinin yanı sıra ödeneğin süresini sektörel olarak ayrı ayrı veya bir bütün olarak uzatma yetkisi de Cumhurbaşkanı’na verildi. Buna göre süre uzatımına ilişkin kararlar bazı sektörleri kapsayıp bazılarını kapsamayabilecek ya da farklı sektörler için farklı uzatma sürelerine karar verilebilecek. Böylece pandemiden daha fazla etkilenen sektörlere pozitif ayrımcılık yapılabilecek.
Kısa Çalışmadan ve Nakdi Ücret Desteğinden Çıkana Prim Teşviki
Yeni torba kanun teklifindeki en önemli düzenlemelerden birisi de prim teşviki ile ilgili. Buna göre, 7226 sayılı Torba Kanun ile getirilen pandemi sürecine özgü kısa çalışma ödeneği uygulaması kapsamında, 1/7/2020 tarihinden önce kısa çalışma başvurusunda bulunmuş olan özel sektör işyerlerinde kısa çalışma ödeneğinden yararlanan sigortalıların;
- İşyerindeki kısa çalışmanın sona ermesi,
- Aynı işyerinde haftalık normal çalışma sürelerine dönmeleri
Ayrıca söz konusu destek süresi, sigortalının kısa çalışma ödeneği aldığı aylık ortalama gün sayısını geçemeyecek.
Bununla birlikte yukarıda bahsettiğimiz prim teşvikinden, 7244 sayılı Torba Kanun ile getirilen nakdi ücret desteğinden faydalanan sigortalıların haftalık normal çalışma süresine dönmesi durumunda da yararlanılabilecek. Ayrıca söz konusu destek süresi, sigortalının nakdi ücret desteği aldığı aylık ortalama gün sayısını geçemeyecek.
Getirilen prim teşvikinden yararlanan işverenler, söz konusu aylarda aynı sigortalı için diğer sigorta prim indirimi, teşvik ve desteklerinden faydalanamayacak.
Fesih Yasağında Sınırlar Netleşiyor
2020 Nisan ayında 7244 sayılı Torba Kanun ile pandemi sürecine ilişkin önemli bir düzenlemeye gidilmiş ve fesih yasağı hayata geçirilmişti. Buna göre, İş Kanunu kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, 17/04/2020 tarihinden itibaren üç ay süreyle ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemeyecekti. Nitekim söz konusu süre 30 Haziran 2020 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Kararı ile bu süre bir ay uzatılmıştı.
Fesih yasağı uygulamasında kapsam açısından bazı kafa karışıklıkları bulunmaktaydı. Bu soru işaretlerini gidermek için Meclis’e sunulan teklifte yerinde bazı düzenlemelere gidiliyor. Buna göre aşağıdaki durumlar da fesih yasağı kapsamı dışında tutulacak;
- Belirli süreli iş ve hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi,
- İşyerinin herhangi bir sebeple kapanması,
- İşyerinde faaliyetin sona ermesi,
- Hizmet alımı ve yapım işlerinde işin sona ermesi.
