ÜCRET BORDROSU DÜZENLERKEN DİKKAT!..
Ücret bordrosu, işverenler ve uygulayıcılar açısından önemli bir yere sahip. Nitekim çalışanlar için ödenecek prim ve vergiler, ücret bordrosunda yer alan bilgilere göre hesaplanıyor. Bunun yanı sıra, ücret bordrosunun usulüne uygun bir şekilde düzenlenmemesinin bazı yaptırımları bulunuyor.
Bu yazımızda işverenler tarafından düzenlenmesi zorunlu olan ücret ödeme bordrosu hakkında bilinmesi gerekenleri açıklayacağız.
Bordroda Neler Bulunmalı?
Ücret bordrosu hazırlanırken bazı bilgilerin yer alıp almadığının mutlaka kontrol edilmesi gerekiyor. Aksi halde bazı yaptırımlar söz konusu.
Ücret bordrosunda şu bilgilerin bulunması gerekli:
Yukarıda saydığımız unsurlardan sigortalının imzasına, şayet ücret makbuz karşılığında veya banka aracılığıyla ödeniyorsa bordroda yer verilmeyebiliyor. Bilindiği üzere, beş ve daha fazla işçisi olan işverenler ücretleri bankaya yatırmak zorunda. Eğer işyerinde beşten az işçi varsa ücretler elden ödenebiliyor.
Bordro Geçersiz Sayılabilir
Yukarıda belirtmiş olduğumuz ücret bordrosunda yer alması gereken unsurlardan herhangi birini ihtiva etmeyen (imza şartı yönünden makbuz karşılığında veya banka kanalıyla yapılan ödemeler hariç) ücret bordroları geçerli sayılmıyor.
SGK tarafından yapılan denetimlerde bu şekilde bir tespitin yapılması halinde, her bir geçersiz ücret bordrosu için aylık brüt asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanıyor.
Hemen belirtelim ki yapılan denetimlerde ibraz süresi geçirildikten sonra incelemeye sunulan ve tümünün veya bir bölümünün geçersiz olduğu tespit edilen bordrolar yönünden, geçersizlik fiilleri için idari para cezası uygulanmaz. Bu durumda (ücret bordrolarının kısmen/tamamen ibraz edilmemesi veya hiç düzenlenmemiş olması hallerinde) aylık brüt asgari ücretin 12 katı tutarında idari para cezası uygulanır.
Hapis Cezasına Dikkat
Ücret bordroları düzenlenirken yapılacak bilinçli veya bilinçsiz yanlışlar yukarıda bahsettiğimiz para cezalarından çok daha fazlasına neden olabilir. Eğer işveren ücret bordrosunda yer alan sigortalıların ücretlerini olduğundan düşük göstermişse hapis cezası ile karşı karşıya kalabilir.
Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesine göre sigortalıların ücretlerinin eksik gösterilmesi halinde söz konusu ücret bordrosu “muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge” olarak tanımlanıyor. Bu durumda da işverenler hakkında 1,5 ila 3 yıl arasında hapis cezası öngörülüyor.
Bu sebeple çalışanları gerçek ücretleri üzerinden SGK’ya bildirmek hem işverenler hem de sigortalıların hakları açısından büyük önem taşıyor.
Hesap Pusulası Bordronun Yerine Geçer mi?
Ücret bordrolarının düzenlenme yükümlülüğü 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve GSS Kanunu’nda yer alıyor. Bunun yanı sıra İş Kanunu’nda bir de ücret hesap pusulası düzenlenme zorunluluğu bulunuyor.
Buna göre, işveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorunda. Bu pusulada ödemenin günü ve ilişkin olduğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi asıl ücrete yapılan her çeşit eklemeler tutarının ve vergi, sigorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterilmesi gerekiyor.
Her ne kadar ücret hesap pusulası ücret bordrosuyla aynı mantığa dayanıyor gibi görünse de bunlardan birisinin düzenlenmesi diğerini düzenleme yükümlülüğünü ortadan kaldırmıyor. Dolayısıyla işverenler hem ücret bordrosu hem de hesap pusulası düzenlemek zorunda.
Öyle ki ücret hesap pusulasının düzenlenmemesi halinde 2017 yılı için 606 TL idari para cezası ödenmesi gerekiyor.
15.05.2017
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
Twitter: @mhmtblt79
Ücret bordrosu, işverenler ve uygulayıcılar açısından önemli bir yere sahip. Nitekim çalışanlar için ödenecek prim ve vergiler, ücret bordrosunda yer alan bilgilere göre hesaplanıyor. Bunun yanı sıra, ücret bordrosunun usulüne uygun bir şekilde düzenlenmemesinin bazı yaptırımları bulunuyor.
Bu yazımızda işverenler tarafından düzenlenmesi zorunlu olan ücret ödeme bordrosu hakkında bilinmesi gerekenleri açıklayacağız.
Bordroda Neler Bulunmalı?
Ücret bordrosu hazırlanırken bazı bilgilerin yer alıp almadığının mutlaka kontrol edilmesi gerekiyor. Aksi halde bazı yaptırımlar söz konusu.
Ücret bordrosunda şu bilgilerin bulunması gerekli:
- İşyerinin sicil numarası,
- Bordronun ilişkin olduğu ay,
- Sigortalının adı, soyadı,
- Sigortalının TC kimlik numarası,
- Ücret ödenen gün sayısı,
- Sigortalının ücreti,
- Ödenen ücret tutarı,
- Ücretin alındığına dair sigortalının imzası.
Yukarıda saydığımız unsurlardan sigortalının imzasına, şayet ücret makbuz karşılığında veya banka aracılığıyla ödeniyorsa bordroda yer verilmeyebiliyor. Bilindiği üzere, beş ve daha fazla işçisi olan işverenler ücretleri bankaya yatırmak zorunda. Eğer işyerinde beşten az işçi varsa ücretler elden ödenebiliyor.
Bordro Geçersiz Sayılabilir
Yukarıda belirtmiş olduğumuz ücret bordrosunda yer alması gereken unsurlardan herhangi birini ihtiva etmeyen (imza şartı yönünden makbuz karşılığında veya banka kanalıyla yapılan ödemeler hariç) ücret bordroları geçerli sayılmıyor.
SGK tarafından yapılan denetimlerde bu şekilde bir tespitin yapılması halinde, her bir geçersiz ücret bordrosu için aylık brüt asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanıyor.
Hemen belirtelim ki yapılan denetimlerde ibraz süresi geçirildikten sonra incelemeye sunulan ve tümünün veya bir bölümünün geçersiz olduğu tespit edilen bordrolar yönünden, geçersizlik fiilleri için idari para cezası uygulanmaz. Bu durumda (ücret bordrolarının kısmen/tamamen ibraz edilmemesi veya hiç düzenlenmemiş olması hallerinde) aylık brüt asgari ücretin 12 katı tutarında idari para cezası uygulanır.
Hapis Cezasına Dikkat
Ücret bordroları düzenlenirken yapılacak bilinçli veya bilinçsiz yanlışlar yukarıda bahsettiğimiz para cezalarından çok daha fazlasına neden olabilir. Eğer işveren ücret bordrosunda yer alan sigortalıların ücretlerini olduğundan düşük göstermişse hapis cezası ile karşı karşıya kalabilir.
Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesine göre sigortalıların ücretlerinin eksik gösterilmesi halinde söz konusu ücret bordrosu “muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge” olarak tanımlanıyor. Bu durumda da işverenler hakkında 1,5 ila 3 yıl arasında hapis cezası öngörülüyor.
Bu sebeple çalışanları gerçek ücretleri üzerinden SGK’ya bildirmek hem işverenler hem de sigortalıların hakları açısından büyük önem taşıyor.
Hesap Pusulası Bordronun Yerine Geçer mi?
Ücret bordrolarının düzenlenme yükümlülüğü 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve GSS Kanunu’nda yer alıyor. Bunun yanı sıra İş Kanunu’nda bir de ücret hesap pusulası düzenlenme zorunluluğu bulunuyor.
Buna göre, işveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorunda. Bu pusulada ödemenin günü ve ilişkin olduğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi asıl ücrete yapılan her çeşit eklemeler tutarının ve vergi, sigorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterilmesi gerekiyor.
Her ne kadar ücret hesap pusulası ücret bordrosuyla aynı mantığa dayanıyor gibi görünse de bunlardan birisinin düzenlenmesi diğerini düzenleme yükümlülüğünü ortadan kaldırmıyor. Dolayısıyla işverenler hem ücret bordrosu hem de hesap pusulası düzenlemek zorunda.
Öyle ki ücret hesap pusulasının düzenlenmemesi halinde 2017 yılı için 606 TL idari para cezası ödenmesi gerekiyor.
15.05.2017
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
Twitter: @mhmtblt79