Kıdem Tazminatı Ne Zaman Ödenmeli?
İşverenler işçi çıkartırken en fazla başlarını ağrıtan mesele hiç kuşkusuz kıdem tazminatı ödenmesi. Birçok işveren faaliyetlerine devam ederlerken kıdem tazminatı karşılığı ayırmadığı için özellikle uzun süredir çalıştırdığı işçiyi işten çıkartırken maddi anlamda zor duruma düşebiliyor. Bu durum da beraberinde uyuşmazlıkları ve alacak davalarını getiriyor.
Kıdem tazminatı ile ilgili hem işverenlerin hem de çalışanların kafasını karıştıran bir diğer husus ise kıdem tazminatının ne zaman ve nasıl ödeneceği ile ilgili. Bu yazımızda kıdem tazminatının ödenmesi gereken zaman ve usulünü açıklamayacağız.
Ödeme Hemen Olmalı
Bir işçi kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde işten çıkartılması halinde hemen ödeme yapılması gerekiyor. Yani kıdem tazminatına hak kazandığı (iş sözleşmesinin sona erdiği) tarihte kıdem tazminatının ödenmesi gerekiyor.
Ancak birçok işyeri muhasebe kayıtlarında kıdem tazminatı karşılığı hesabı açmadığı ve bünyesinde bu yönde bir fon oluşturmadığı için işten çıkarmalarda hazırlıksız yakalanıyor ve süresinde kıdem tazminatını ödeyemiyor. Bu da işçinin mağduriyetine neden oluyor.
Tek Seferde Ödenmeli
Kıdem tazminatının ödenmesi ile ilgili önemli bir husus da hak edildiği anda, nakden ve defaten ödenmesidir. Yani nakit para olarak ve bir defada ödenmesi gerekiyor.
Ancak, işveren taksitle ödeme isteğini işçiye iletir veya işçi de bunun kabul ederse taksitle ödenmesi de mümkün. Taksitle ödeme süresince işçinin faiz talep etme hakkı da var ama bunun için ihtirazi kaydın konulması gerekir. Eğer işçi böyle bir ibare koymazsa taksitle yapılan ödemelerde faiz talebinde de bulunamaz.
Süresinde Ödenmezse Gecikme Faizi Var
Kıdem tazminatı hesabı ile ilgili son değinilmesi gereken husus ise süresinde ödenmemesi halinde uygulanacak gecikme faizi. Nitekim, kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davaların sonunda hakim, gecikme için, ödenmeyen süreye göre, mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder.
Söz konusu faiz fesih tarihinden itibaren dikkate alınır ve hesaplanır. Yargıtay’a göre, faizin hesabında faiz miktarlarının yıllık dönemler itibariyle göz önünde tutulması gerekir.
Zamanaşımı Süresi Ne Kadar?
Kıdem tazminatı uygulamasında zamanaşımı süresi ile ilgili geçtiğimiz yıl önemli bir düzenleme yapıldı. Kıdem tazminatı talep etme zamanaşımı 10 yıllık bir süreye tabi iken 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile bu süre 5 yıla indirildi. Ancak söz konusu 5 yıllık zamanaşımı süresi maddenin yürürlüğe girdiği 25/10/2017 tarihinden sonra sona eren iş sözleşmelerinden kaynaklanan tazminatlar hakkında uygulanacak.
Söz konusu tarihten önce işlemeye başlamış bulunan zamanaşımı süreleri, değişiklikten önceki hükümlere tabi olmaya devam edecek. Dolayısıyla 25/10/2017’den önce sona eren iş sözleşmeleri için 10 yıllık zamanaşımı süresi geçerli. Ancak burada ince bir ayrıntı bulunuyor. 25/10/2017’den önce sona eren iş sözleşmeleri için zamanaşımı süresinin henüz dolmamış kısmı, 5 yıllık süreden uzun ise, 25/10/2022 tarihinde zamanaşımı süresi dolmuş sayılacak. Dolayısıyla çalışanların yapacakları başvurularda bu hususa dikkat etmeleri gerekecek.
Örneğin; 05/04/2014 tarihinde iş sözleşmesi sona eren ve kıdem tazminatı için 10 yıllık zamanaşımı süresi 05/04/2024 tarihinde dolan bir işçi için yeni düzenleme gereğince zamanaşımı süresi değişecektir. Şöyle ki, 25/10/2017 tarihinden sonra dolmamış kısım 5 yıldan fazla olduğu için 25/10/2022 tarihinde zamanaşımı süresi dolmuş sayılacaktır.
İşverenler işçi çıkartırken en fazla başlarını ağrıtan mesele hiç kuşkusuz kıdem tazminatı ödenmesi. Birçok işveren faaliyetlerine devam ederlerken kıdem tazminatı karşılığı ayırmadığı için özellikle uzun süredir çalıştırdığı işçiyi işten çıkartırken maddi anlamda zor duruma düşebiliyor. Bu durum da beraberinde uyuşmazlıkları ve alacak davalarını getiriyor.
Kıdem tazminatı ile ilgili hem işverenlerin hem de çalışanların kafasını karıştıran bir diğer husus ise kıdem tazminatının ne zaman ve nasıl ödeneceği ile ilgili. Bu yazımızda kıdem tazminatının ödenmesi gereken zaman ve usulünü açıklamayacağız.
Ödeme Hemen Olmalı
Bir işçi kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde işten çıkartılması halinde hemen ödeme yapılması gerekiyor. Yani kıdem tazminatına hak kazandığı (iş sözleşmesinin sona erdiği) tarihte kıdem tazminatının ödenmesi gerekiyor.
Ancak birçok işyeri muhasebe kayıtlarında kıdem tazminatı karşılığı hesabı açmadığı ve bünyesinde bu yönde bir fon oluşturmadığı için işten çıkarmalarda hazırlıksız yakalanıyor ve süresinde kıdem tazminatını ödeyemiyor. Bu da işçinin mağduriyetine neden oluyor.
Tek Seferde Ödenmeli
Kıdem tazminatının ödenmesi ile ilgili önemli bir husus da hak edildiği anda, nakden ve defaten ödenmesidir. Yani nakit para olarak ve bir defada ödenmesi gerekiyor.
Ancak, işveren taksitle ödeme isteğini işçiye iletir veya işçi de bunun kabul ederse taksitle ödenmesi de mümkün. Taksitle ödeme süresince işçinin faiz talep etme hakkı da var ama bunun için ihtirazi kaydın konulması gerekir. Eğer işçi böyle bir ibare koymazsa taksitle yapılan ödemelerde faiz talebinde de bulunamaz.
Süresinde Ödenmezse Gecikme Faizi Var
Kıdem tazminatı hesabı ile ilgili son değinilmesi gereken husus ise süresinde ödenmemesi halinde uygulanacak gecikme faizi. Nitekim, kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davaların sonunda hakim, gecikme için, ödenmeyen süreye göre, mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder.
Söz konusu faiz fesih tarihinden itibaren dikkate alınır ve hesaplanır. Yargıtay’a göre, faizin hesabında faiz miktarlarının yıllık dönemler itibariyle göz önünde tutulması gerekir.
Zamanaşımı Süresi Ne Kadar?
Kıdem tazminatı uygulamasında zamanaşımı süresi ile ilgili geçtiğimiz yıl önemli bir düzenleme yapıldı. Kıdem tazminatı talep etme zamanaşımı 10 yıllık bir süreye tabi iken 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile bu süre 5 yıla indirildi. Ancak söz konusu 5 yıllık zamanaşımı süresi maddenin yürürlüğe girdiği 25/10/2017 tarihinden sonra sona eren iş sözleşmelerinden kaynaklanan tazminatlar hakkında uygulanacak.
Söz konusu tarihten önce işlemeye başlamış bulunan zamanaşımı süreleri, değişiklikten önceki hükümlere tabi olmaya devam edecek. Dolayısıyla 25/10/2017’den önce sona eren iş sözleşmeleri için 10 yıllık zamanaşımı süresi geçerli. Ancak burada ince bir ayrıntı bulunuyor. 25/10/2017’den önce sona eren iş sözleşmeleri için zamanaşımı süresinin henüz dolmamış kısmı, 5 yıllık süreden uzun ise, 25/10/2022 tarihinde zamanaşımı süresi dolmuş sayılacak. Dolayısıyla çalışanların yapacakları başvurularda bu hususa dikkat etmeleri gerekecek.
Örneğin; 05/04/2014 tarihinde iş sözleşmesi sona eren ve kıdem tazminatı için 10 yıllık zamanaşımı süresi 05/04/2024 tarihinde dolan bir işçi için yeni düzenleme gereğince zamanaşımı süresi değişecektir. Şöyle ki, 25/10/2017 tarihinden sonra dolmamış kısım 5 yıldan fazla olduğu için 25/10/2022 tarihinde zamanaşımı süresi dolmuş sayılacaktır.
15.01.2018
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
Twitter: @mhmtblt79
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
Twitter: @mhmtblt79
