İşbaşı Eğitim Programı ve Program Sonrası Teşvik Uygulaması
Türkiye'de uygulanmakta olan yirmi ayrı işveren teşvikinden birisi de İŞKUR tarafından yürütülen İşbaşı Eğitim Programları (İEP) desteğidir. Program çerçevesinde, işyerine tanınan kontenjan kapsamında çalıştırılan personelin ücreti ve sigorta primleri İŞKUR tarafından karşılanmaktadır. Ayrıca İşbaşı Eğitim Programına katılan kişileri istihdam edilen işverenlerin sigorta primi işveren payı, imalat sektöründe 42 ay, diğer sektörlerde ise 30 ay süresince İşsizlik Fonundan karşılanmaktadır. Buna göre işverenler açısından İşbaşı Eğitim Programının iki boyutlu avantajı bulunmaktadır;
- İşbaşı Eğitim Programı süresince kendisine tanınan kontenjan kadar personeli istihdam etme
- İşbaşı Eğitim Programı sonrasında, programa katılan personeli istihdam etme durumunda prim teşvikinden yararlanma
İşbaşı Eğitim Programı
İşverenlere sağladığı faydalar nelerdir?
İşsizlerin ve üniversite öğrencilerinin işbaşı eğitim programına katılabilmesi sayesinde işverenler bu kişilere staj yaptırarak istihdam etmek istedikleri kişiyi işbaşında görme ve öğrencilerin mesleki deneyim ve becerilerinin gelişip gelişmediğini gözlemleme şansına sahip oluyor. Program kapsamında işverenlerin herhangi bir maddi yükümlülüğünün olmaması maliyet avantajını da beraberinde getiriyor.
Programdan kimler yararlanabilir?
4857 sayılı İş Kanunu ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olarak en az 5 çalışanı bulunan ve kuruma kayıtlı işverenler, dernekler, vakıflar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, meslek birlikleri, sendikalar, ticaret ve sanayi odaları, noterler vb. programdan yararlanabiliyor. Ayrıca kamunun payının % 50’nin altında olduğu iktisadi teşekküller de programa başvuru yapabiliyor.
İşverenler kimleri programa alabiliyor?
Ön lisans, lisans, yüksek lisans, doktora ve ikinci öğretim öğrencileri ile açık öğretim ilkokulu, ortaokulu ve lisesi ile açık öğretim fakültesi öğrencileri ve tüm işsizler programdan faydalanabiliyor. Ancak programın uygulandığı işyerinin sahibinin birinci ve ikinci derece kan hısmı ile eşinin o işyerinde programa katılması mümkün değildir.
Program süresi ne kadardır?
İşbaşı eğitim programı en fazla 240 fiili çalışma günü için düzenlenebilir. Günde en az 5 saat olarak işveren ve öğrencinin kabul etmesi ve günde 8 saati aşmamak üzere günün herhangi bir zaman diliminde uygulanabiliyor. Dolayısıyla öğrenciler ders saatlerinden arta kalan zamanlarda programa katılabiliyorlar.
Katılımcılara İŞKUR tarafından hangi ödemeler yapılıyor? İşverenin maddi yükümlülüğü var mı?
İŞKUR, programa katılan işçilere her gün için ödenek veriyor ve program süresince iş kazası ve meslek hastalığı ile genel sağlık sigortası primlerini de karşılıyor. İŞKUR'un ödeneği net asgari ücretten az olmamak kaydıyla bölge veya sektörlere göre artabiliyor.
İşverenlerin program kapsamında herhangi bir maddi yükümlülüğü bulunmuyor. Ancak işverenler kendileri isterse öğrencilere İŞKUR’un günlük verdiği cep harçlığına ilave olacak şekilde ödeme yapabilme imkanına da sahip olabiliyor.
İşverenler programa alacakları kişileri nasıl belirleyebiliyor?
İşverenler programa alacakları kişileri kendileri bulabilecekleri gibi İŞKUR’a da başvurup programdan yararlanmak isteyenler arasından seçme yapabiliyor. İŞKUR tarafından hazırlanan sözleşmenin imzalanması ve tarafların programdan yararlanma şartlarının uygun olup olmadığı hususunda yapılacak genel değerlendirme sonucu İŞKUR tarafından verilen onay ile program başlayabiliyor.
İşverenlerin alabileceği katılımcı sayısı nasıl belirleniyor?
En az 5 sigortalı çalışana sahip olan işverenlerle düzenlenebilen program kapsamında işverenler, toplam çalışan sayısının yüzde 30'una kadar katılımcı alabiliyor.
İşverenlerin aynı il sınırları içerisindeki toplam çalışan sayısı üzerinden kontenjan hesaplanıyor. Kontenjan hesaplanmasında tüm küsuratlar bir üst sayıya tamamlanıyor ve bu sayede işverenin daha çok katılımcı alabilmesi sağlanıyor.
Programda istihdam yükümlülüğü var mı?
İşveren, işbaşı eğitim programına katılan katılımcıların en az %60'ını, 60 günden az olmamak üzere, program süresinin iki katı kadar süreyle istihdam etmek zorundadır.
İŞKUR işverenleri programa nasıl yönlendiriyor?
İŞKUR’a kayıt yaptıran her işverene bir iş ve meslek danışmanı verilerek bu kapsamda programla ilgili bilgiler veriliyor ve şartlarının uygun olması halinde program başvurusu değerlendirmeye alınarak talep ettiği mesleklerde kayıtlı olan öğrenciler arasından katılımcı seçilebiliyor.
İşverenlerin programla ilgili bilmesi/dikkat etmesi gereken diğer hususlar nelerdir?
İşveren, programdan yararlanırken devam çizelgelerine ve İŞKUR'a verilmesi gereken belge ve bilgilere özen göstermek durumundadır. Ayrıca istihdam taahhüdünü de tam olarak yerine getirmekle yükümlüdür.
Program bitiminde gerekli sayıda katılımcıyı istihdam etmeye başlayan ve istihdamı tamamlayacağına dair taahhütname veren işveren yeni program başvurusunda bulunabiliyor.
İşverenlerin programa katılan öğrencilere programın düzenlendiği meslek dışında başka bir iş yaptırmaması gerekiyor. Ayrıca program boyunca İŞKUR tarafından yapılacak denetimlere hazırlıklı olmak gerekmektedir.
İEP Sonrası Teşvik Uygulaması
Buraya kadar anlattıklarımız İEP programı kapsamında işverenlere sağlanan imkanlardır. Bir de program sonrası teşvik uygulaması bulunmaktadır.
Bugün için Türkiye'de pek çok istihdam teşviki bir arada uygulanmaktadır. Bunlardan birisi de İşbaşı Eğitim Programı Sonrası İstihdam Teşvikidir. İşveren olarak, İşbaşı Eğitim Programını tamamlamış bir kişi istihdam etmeniz halinde, sigorta primi işveren payınız belirli bir süre İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanmaktadır. Söz konusu teşvik, 6645 sayılı Torba Kanun kapsamında 23 Nisan 2015 tarihi itibariyle başlatılmıştır. Düzenleme ile özel sektördeki istihdamı arttırmak ve işbaşı eğitim programlarının işleyişini daha verimli hale getirmek hedeflenmektedir. Buna göre; 18 yaşından büyük, 29 yaşından küçük olanlardan Türkiye İş Kurumu tarafından 31.12.2018 tarihine kadar başlatılan işbaşı eğitim programlarını tamamlayanların;
İşveren, SGK'ya prim borcu bulunsa dahi İşbaşı Eğitim Programından yararlanabilmektedir. Ancak İEP sonrası istihdam teşvikinden yararlanabilmesi için SGK'ya prim veya prime ilişkin borçlarının bulunmaması gerekmektedir.
22.01.2024
Dr. Sadettin ORHAN
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
İşbaşı Eğitim Programı İçin Gerekli Belgeler
İŞKUR, programa katılan işçilere her gün için ödenek veriyor ve program süresince iş kazası ve meslek hastalığı ile genel sağlık sigortası primlerini de karşılıyor. İŞKUR'un ödeneği net asgari ücretten az olmamak kaydıyla bölge veya sektörlere göre artabiliyor.
İşverenlerin program kapsamında herhangi bir maddi yükümlülüğü bulunmuyor. Ancak işverenler kendileri isterse öğrencilere İŞKUR’un günlük verdiği cep harçlığına ilave olacak şekilde ödeme yapabilme imkanına da sahip olabiliyor.
İşverenler programa alacakları kişileri nasıl belirleyebiliyor?
İşverenler programa alacakları kişileri kendileri bulabilecekleri gibi İŞKUR’a da başvurup programdan yararlanmak isteyenler arasından seçme yapabiliyor. İŞKUR tarafından hazırlanan sözleşmenin imzalanması ve tarafların programdan yararlanma şartlarının uygun olup olmadığı hususunda yapılacak genel değerlendirme sonucu İŞKUR tarafından verilen onay ile program başlayabiliyor.
İşverenlerin alabileceği katılımcı sayısı nasıl belirleniyor?
En az 5 sigortalı çalışana sahip olan işverenlerle düzenlenebilen program kapsamında işverenler, toplam çalışan sayısının yüzde 30'una kadar katılımcı alabiliyor.
İşverenlerin aynı il sınırları içerisindeki toplam çalışan sayısı üzerinden kontenjan hesaplanıyor. Kontenjan hesaplanmasında tüm küsuratlar bir üst sayıya tamamlanıyor ve bu sayede işverenin daha çok katılımcı alabilmesi sağlanıyor.
Programda istihdam yükümlülüğü var mı?
İşveren, işbaşı eğitim programına katılan katılımcıların en az %60'ını, 60 günden az olmamak üzere, program süresinin iki katı kadar süreyle istihdam etmek zorundadır.
İŞKUR işverenleri programa nasıl yönlendiriyor?
İŞKUR’a kayıt yaptıran her işverene bir iş ve meslek danışmanı verilerek bu kapsamda programla ilgili bilgiler veriliyor ve şartlarının uygun olması halinde program başvurusu değerlendirmeye alınarak talep ettiği mesleklerde kayıtlı olan öğrenciler arasından katılımcı seçilebiliyor.
İşverenlerin programla ilgili bilmesi/dikkat etmesi gereken diğer hususlar nelerdir?
İşveren, programdan yararlanırken devam çizelgelerine ve İŞKUR'a verilmesi gereken belge ve bilgilere özen göstermek durumundadır. Ayrıca istihdam taahhüdünü de tam olarak yerine getirmekle yükümlüdür.
Program bitiminde gerekli sayıda katılımcıyı istihdam etmeye başlayan ve istihdamı tamamlayacağına dair taahhütname veren işveren yeni program başvurusunda bulunabiliyor.
İşverenlerin programa katılan öğrencilere programın düzenlendiği meslek dışında başka bir iş yaptırmaması gerekiyor. Ayrıca program boyunca İŞKUR tarafından yapılacak denetimlere hazırlıklı olmak gerekmektedir.
İEP Sonrası Teşvik Uygulaması
Buraya kadar anlattıklarımız İEP programı kapsamında işverenlere sağlanan imkanlardır. Bir de program sonrası teşvik uygulaması bulunmaktadır.
Bugün için Türkiye'de pek çok istihdam teşviki bir arada uygulanmaktadır. Bunlardan birisi de İşbaşı Eğitim Programı Sonrası İstihdam Teşvikidir. İşveren olarak, İşbaşı Eğitim Programını tamamlamış bir kişi istihdam etmeniz halinde, sigorta primi işveren payınız belirli bir süre İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanmaktadır. Söz konusu teşvik, 6645 sayılı Torba Kanun kapsamında 23 Nisan 2015 tarihi itibariyle başlatılmıştır. Düzenleme ile özel sektördeki istihdamı arttırmak ve işbaşı eğitim programlarının işleyişini daha verimli hale getirmek hedeflenmektedir. Buna göre; 18 yaşından büyük, 29 yaşından küçük olanlardan Türkiye İş Kurumu tarafından 31.12.2018 tarihine kadar başlatılan işbaşı eğitim programlarını tamamlayanların;
- Programın bitimini müteakip en geç 3 ay içinde programı tamamladıkları meslek alanında özel sektör işverenleri tarafından işe alınması
- İşe alındıkları yıldan bir önceki takvim yılında işyerinden bildirilen aylık prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısının ortalamasına ilave olması kaydıyla, işe alındıkları işyerinin imalat sanayi sektöründe faaliyet göstermesi hâlinde 42 ay, diğer sektörlerde ise 30 ay süre ile 5 puanlık teşvike ek olarak prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan tutar fondan karşılanacaktır.
- Örnek: 31 Aralık 2023 tarihinde işbaşı eğitim programını tamamlayan işçi, 1 Ocak 2024 tarihinde sigortalı olarak asgari ücretle işe başlatılmıştır. 2023 yılı ortalama işçi sayısına ilave olarak işe başlayan işçinin 5 puanlık primi 5510 sayılı Kanunun 81. maddesi kapsamında Hazine tarafından karşılanacak, kalan %15,5 puanlık işveren primi ise İşbaşı Eğitim Programı Teşviki kapsamında İşsizlik Fonundan karşılanacaktır.
- İşveren hissesine ait primlerin fondan karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak; aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na vermesi, sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazine ve fon tarafından karşılanmayan işveren hissesine ait tutarı yasal süresi içinde ödemesi ve kapsama giren sigortalının işe alındığı işyerinden dolayı Sosyal Güvenlik Kurumu’na prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması şarttır.
- Sosyal Güvenlik Kurumu'na olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının tecil ve taksitlendirilmiş veya ilgili diğer kanunlar uyarınca prim borçlarının yeniden yapılandırılmış ve taksitlendirilmiş olması, bu tecil, taksitlendirme ve yeniden yapılandırma devam ettiği sürece işverenlerin bu teşvikten yararlanmasına engel teşkil etmemektedir.
- Söz konusu teşvikte en önemli yenilik ise ortalama işçi sayısının belirlenmesinde olmuştur. 6111 sayılı Kanun ile getirilen 4447/10. madde teşvikinde “aynı döneme ilişkin işe alındıkları işyerinden bildirilen prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısının ortalamasına ilave olmaları” şartı aranırken, İşbaşı Eğitim Programı Teşvikinde “İşe alındıkları yıldan bir önceki takvim yılında işyerinden bildirilen aylık prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısının ortalamasına ilave olması” şartı yer almaktadır.
İşveren, SGK'ya prim borcu bulunsa dahi İşbaşı Eğitim Programından yararlanabilmektedir. Ancak İEP sonrası istihdam teşvikinden yararlanabilmesi için SGK'ya prim veya prime ilişkin borçlarının bulunmaması gerekmektedir.
22.01.2024
Dr. Sadettin ORHAN
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
İşbaşı Eğitim Programı İçin Gerekli Belgeler
