SGK’ya İSG Belgelerinin İbrazında Kafa Karışıklığı
SGK tarafından İl Müdürlüklerine gönderilen 21/07/2022 tarihli talimat yazısında, Başkanlık oluru gereğince bundan böyle, 6331 sayılı Kanun gereğince tutulan kayıt ve belgelerin denetime ibraz edilmemesi halinde 5510 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası uygulanmaması bildirildi. Bu yazı sonrasında da kafalar oldukça karıştı.
5510 sayılı Kanun’un 86 ncı maddesine göre, işverenler, işyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle saklamak ve SGK’nın denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca istenilmesi halinde de onbeş gün içinde ibraz etmek zorunda. Dolayısıyla Kanun hükmünde ibraz edilmesi gereken kayıt ve belgelerle ilgili bir sınırlamaya gidilmemiş. Buradan hareketle denetimin konusu ile bağlantılı olmak ve sosyal güvenlik hakkını yerine getirmek maksadıyla her türlü kayıt ve belgenin denetim elemanınca istenmesi mümkün ve işveren tarafından da bu kayıt ve belgelerin ibrazı yasal olarak zorunlu. Hal böyleyken bir Başkanlık Oluru veya talimat yazısı ile bazı kayıt ve belgeleri ibraz yükümlülüğü dışına taşımak usulde ve yetkide paralellik ilkesine de aykırı olmakta.
Kayıt ve belgelerin ibrazında kapsamın belirlenmesi hususu aslında gayet basit. SGK denetim elemanları tarafından ibraz edilmesi istenebilecek kayıt ve belgelerin, gerçekleştirilen denetimin konusu ile bağlantılı olması gerekiyor. Aksi halde denetimin konusu ile ilgisi olmayan bir belgenin ibrazının istenmesi doğru değil ve bu durumda idari para cezası uygulanamaz.
Özellikle iş kazası ve meslek hastalığı denetimlerinde SGK denetim elemanı tarafından olayın/vakanın iş kazası veya meslek hastalığı olup olmadığının tespit edilmesi, bildirimlerin süresinde yapılıp yapılmadığının belirlenmesi, olayın gerçekleşme şeklini ortaya koyma ve sorumlulukların tespiti açısından 6331 sayılı Kanun ve ikincil mevzuatı uyarınca tutulan kayıt ve belgelerin ibrazı istenebilir ve ibraz edilmezde idari para cezası uygulanabilir.
Bunun yanı sıra hizmet tespitine ilişkin yapılan kayıt incelemelerinde de delil teşkil edebileceği düşünülen 6331 sayılı Kanun ve ikincil mevzuatı uyarınca tutulan kayıt ve belgelerin de ibrazı istenebilir. Bu durum özellikle sosyal güvenlik hakkının sağlanması açısından önem arz etmekte ve bu belgeler incelenmeden düzenlenen raporların eksik inceleme nedeniyle sakat kalması söz konusu.
Söz konusu talimat yazısında dikkat çeken bir diğer husus ise sadece denetmenler tarafından yapılan denetimlere atıfta bulunulması. Dolayısıyla yazının lafzından, SGK müfettişleri tarafından yapılan incelemelerde 6331 sayılı Kanun uyarınca tutulan kayıt ve belgelerin istenebileceği ve ibraz edilememesi halinde de idari para cezası uygulanabileceği anlaşılmakta. Halbuki böyle bir uygulamada denetmen ve müfettiş denetimlerinin aynı şekilde ele alınması ve benzer kuralların uygulanması gerekmekte.
Kısacası, 5510 sayılı Kanunun ilgili madde hükmü ve sosyal güvenlik hakkının sağlanması anlayışı ile bağdaşmayan söz konusu Başkanlık olurunun geri alınması ve 6331 sayılı Kanun gereğince tutulan kayıt ve belgelerin denetime ibraz edilmemesi halinde 5510 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası uygulanması yerinde bir düzenleme olacaktır.
İdari Para Cezası Ne Kadar?
Denetim elemanınca yapılan yazılı ihtara rağmen onbeş gün içinde mücbir sebep olmaksızın kayıt ve belgeleri tam olarak ibraz etmeyerek yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere;
a) Bilânço esasına göre defter tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin oniki katı tutarında,
b) Diğer defterleri tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin altı katı tutarında,
c) Defter tutmakla yükümlü değil iseler, aylık asgari ücretin üç katı tutarında,
idari para cezası uygulanıyor.
01.08.2022
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
[email protected]
SGK tarafından İl Müdürlüklerine gönderilen 21/07/2022 tarihli talimat yazısında, Başkanlık oluru gereğince bundan böyle, 6331 sayılı Kanun gereğince tutulan kayıt ve belgelerin denetime ibraz edilmemesi halinde 5510 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası uygulanmaması bildirildi. Bu yazı sonrasında da kafalar oldukça karıştı.
5510 sayılı Kanun’un 86 ncı maddesine göre, işverenler, işyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle saklamak ve SGK’nın denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca istenilmesi halinde de onbeş gün içinde ibraz etmek zorunda. Dolayısıyla Kanun hükmünde ibraz edilmesi gereken kayıt ve belgelerle ilgili bir sınırlamaya gidilmemiş. Buradan hareketle denetimin konusu ile bağlantılı olmak ve sosyal güvenlik hakkını yerine getirmek maksadıyla her türlü kayıt ve belgenin denetim elemanınca istenmesi mümkün ve işveren tarafından da bu kayıt ve belgelerin ibrazı yasal olarak zorunlu. Hal böyleyken bir Başkanlık Oluru veya talimat yazısı ile bazı kayıt ve belgeleri ibraz yükümlülüğü dışına taşımak usulde ve yetkide paralellik ilkesine de aykırı olmakta.
Kayıt ve belgelerin ibrazında kapsamın belirlenmesi hususu aslında gayet basit. SGK denetim elemanları tarafından ibraz edilmesi istenebilecek kayıt ve belgelerin, gerçekleştirilen denetimin konusu ile bağlantılı olması gerekiyor. Aksi halde denetimin konusu ile ilgisi olmayan bir belgenin ibrazının istenmesi doğru değil ve bu durumda idari para cezası uygulanamaz.
Özellikle iş kazası ve meslek hastalığı denetimlerinde SGK denetim elemanı tarafından olayın/vakanın iş kazası veya meslek hastalığı olup olmadığının tespit edilmesi, bildirimlerin süresinde yapılıp yapılmadığının belirlenmesi, olayın gerçekleşme şeklini ortaya koyma ve sorumlulukların tespiti açısından 6331 sayılı Kanun ve ikincil mevzuatı uyarınca tutulan kayıt ve belgelerin ibrazı istenebilir ve ibraz edilmezde idari para cezası uygulanabilir.
Bunun yanı sıra hizmet tespitine ilişkin yapılan kayıt incelemelerinde de delil teşkil edebileceği düşünülen 6331 sayılı Kanun ve ikincil mevzuatı uyarınca tutulan kayıt ve belgelerin de ibrazı istenebilir. Bu durum özellikle sosyal güvenlik hakkının sağlanması açısından önem arz etmekte ve bu belgeler incelenmeden düzenlenen raporların eksik inceleme nedeniyle sakat kalması söz konusu.
Söz konusu talimat yazısında dikkat çeken bir diğer husus ise sadece denetmenler tarafından yapılan denetimlere atıfta bulunulması. Dolayısıyla yazının lafzından, SGK müfettişleri tarafından yapılan incelemelerde 6331 sayılı Kanun uyarınca tutulan kayıt ve belgelerin istenebileceği ve ibraz edilememesi halinde de idari para cezası uygulanabileceği anlaşılmakta. Halbuki böyle bir uygulamada denetmen ve müfettiş denetimlerinin aynı şekilde ele alınması ve benzer kuralların uygulanması gerekmekte.
Kısacası, 5510 sayılı Kanunun ilgili madde hükmü ve sosyal güvenlik hakkının sağlanması anlayışı ile bağdaşmayan söz konusu Başkanlık olurunun geri alınması ve 6331 sayılı Kanun gereğince tutulan kayıt ve belgelerin denetime ibraz edilmemesi halinde 5510 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası uygulanması yerinde bir düzenleme olacaktır.
İdari Para Cezası Ne Kadar?
Denetim elemanınca yapılan yazılı ihtara rağmen onbeş gün içinde mücbir sebep olmaksızın kayıt ve belgeleri tam olarak ibraz etmeyerek yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere;
a) Bilânço esasına göre defter tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin oniki katı tutarında,
b) Diğer defterleri tutmakla yükümlü olanlar için, aylık asgari ücretin altı katı tutarında,
c) Defter tutmakla yükümlü değil iseler, aylık asgari ücretin üç katı tutarında,
idari para cezası uygulanıyor.
01.08.2022
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
[email protected]